Eshtë e pamundur për këdo që gëzon një shëndet normal mendor t’i shohë i qetë pamjet e refugjatëve të ikur nga lufta në Siri teksa rrihen e keqtrajtohen, teksa copëtohen në telat me gjemba të vendosura përgjatë kufirit të vendeve evropiane, teksa mbyten të asfiksuar në kontenierë e motorë makinash, e të fëmijëve teksa sillen nga dallgët e trazuara të detit pa frymë e me trupa të kalbur, ndryshe nga bashkëmoshatarët e tyre që zbaviten në plazhe. Një tragjedi emigrantësh e cila aktualizohet në formë intensive këto muajt e fundit, e që për nga përmasa është më e madhja me të cilën Evropa përballet pas Luftës së Dytë Botërore. Jo vetëm kaq, por është një ndër ato kriza e cila e bën të detyrueshme shpërfaqjen e karakterit heterogjen të Bashkimit Evropian, pikërisht për shkak të qasjeve kontradiktore dhe konfuze kur bëhet fjalë për emergjenca të tilla. Ky karakter heterogjen i vendeve të Bashkimit Evropian na është shfaqur në dimensionin politik kur është bërë fjalë sidomos për politikat e saj të jashtme, e, më saktësisht, për politikat e integrimit të vendeve aspirante në këtë organizëm.
Por çështja e emigrantëve të luftës, apo që vijnë prej zonave në konflikt për arsye të luftës, në mënyrë të logjikshme do të shkaktonte të kundërtën e heterogjenitetit evropian, pikërisht për shkak të ndjenjës së solidaritetit. E kundërta nuk ndodhi. Vendet kufitare të Bashkimit Evropian dhe vendet qendrore, si motore të politikës evropiane, vendosën kësaj radhe një mur të qelqtë midis egos politike si dimension pushteti dhe “dinjitetit njerëzor” si zemreku i ideologjisë dhe frymës me të cilën ky bashkim u formësua. Kështu, Bashkimi Evropian në rastin e krizës po vepron vetëm me një dimension politik, dhe pa dimensionin dhe frymën që e ka mbajtur gjallë atë. Ky çekuilibër është shfaqur edhe herë të tjera, kur është bërë fjalë për multikulturalizimin dhe praninë e emigrantëve të huaj në BE. Politika evropiane ndaj emigrantëve ka qenë e mbështetur në formulën “jo më shumë emigrantë sesa minimumi absolut”.
Numri i përgjithshëm i refugjatëve që kanë ardhur në kufijtë e Bashkimit Evropian gjatë këtij viti shkon në rreth 350.000 njerëz, krahasuar me 124.000 të tillë të së njëjtës periudhë të vitit 2014. Duke qenë kështu, vendet e Bashkimit Evropian u përballën me një situatë e cila dilte jashtë rregullit të “minimumit absolut”, dhe në mungesë të një zgjidhjeje të unifikuar evropiane për kriza të kësaj natyre, pasuan zgjidhje individuale të vendeve të ndryshme evropiane, bazuar shpesh edhe në improvizime. Këto zgjidhje individuale, duke qenë se ishin të pastudiuara, u bazuan në dy synime të atypëratyshme; i pari, të mbanin sa më shumë emigrantë jashtë vendeve respektive, dhe i dyti, të siguronin qetësinë në zonat kufitare. Kjo qasje nuk u mbështet duke pasur parasysh thelbin e krizës, ku në qendër ishte emigranti dhe dinjiteti njerëzor i cenuar për shkak të luftës, por u veprua administrativisht, si njësi të ftohta politike. Për pasojë, jo vetëm që problemi nuk u zgjidh, por shtoi trysninë e tij ndaj vendeve të tjera dhe ndaj tërë opinionit publik në përgjithësi.
Rregullorja e Dublinit, nr. 604/2013, një ligj i Bashkimit Evropian, i detyron refugjatët të qëndrojnë në vendet ku ata kanë mbërritur së pari derisa kërkesa e tyre për azil të fillojë procedimin. Qëllimi i këtij ligji është që t’i ndalojë refugjatët të bredhin nëpër vendet e BE-së pa pasur aprovimin e kërkesës së tyre si azilantë. Kjo frymë ligji, e akullt e politike, e bërë për situata me kontekst krejt tjetër, përballet me situatën e javëve të fundit, e cila karakterizohet nga tipologjia përjashtuese për shkak të masivitetit të emigrantëve, dhe ka bërë që këta të fundit të ngelen të bllokuar në “kampe përqendrimi” në vende si Greqia dhe Italia, si vende kufitare, duke e përkeqësuar tej mase situatën. Sipas Human Rights Watch-it, qendrat e pritjes së emigrantëve në Greqi raportohet të kenë mungesë të ushqimit dhe të kujdesit shëndetësor. Gjithashtu këto qendra janë të mbipopulluara, dhe, për shkak të gjendjes, situata mund të konsiderohet jonjerëzore, degraduese dhe kriminale, sipas ligjit ndërkombëtar. Për këtë arsye, kryeministri italian, Matteo Renzi, që në muajin qershor e kërcënoi Bashkimin Evropian se nëse ky i fundit nuk do të merrte hapa për ta zgjidhur situatën jashtë Rregullores së Dublinit, atëhere Italia do t’i pajiste emigrantët me viza shengen për të udhëtuar nëpër Evropë. Javën e fundit të gushtit, duke parë edhe përmasën e frikshme të situatës, si dhe tragjeditë e ndodhura me emigrantët, Merkel dhe Hollande bënë thirrje për një samit në Berlin, për një zgjidhje më të drejtë të situatës. Jo vetëm kaq, por Gjermania pezulloi procedurat e Rregullores së Dublinit dhe u lejoi emigrantëve të ardhur të qëndrojnë dhe të aplikojnë për azil, duke marrë përsipër barrën dhe presionin që vendet kufitare i bënin vazhdimisht Bashkimit Evropian.
Janë mbi katër milionë refugjatë sirianë të cilët janë shpërndarë në shtete si Turqia, që në kampet e veta strehon mbi 2.5 milionë persona, si Jordania, që strehon mbi 650.000 refugjatë, si Egjipti, me rreth 1.400.000 të tillë, e si Libani, që u ka bërë vend mbi 1.000.000 sirianëve. Edhe pse pjesa më e madhe e këtyre vendeve janë të varfra, respekti për dinjitetin njerëzor ka bërë që ta ndajnë fatkeqësinë së bashku. As tela me gjemba, as policë me shkopinj gome, as anije ushtarake që mbysin gomone me klandestinë, dhe as trajtime përçmuese e fyese nuk kanë qenë të nevojshme në të gjithë këtë aksion bamirësie të këtyre vendeve. Në fatkeqësi të kësaj natyre, më të vuajturit janë fëmijët. Janë këta që herë pas here u mësojnë të rriturve mënyrën si t’i qasen njëri-tjetrit. Këtë e bëjnë duke buzëqeshur, edhe pse me plagë bombardimesh, por edhe pa folur, të shtrirë pa jetë buzë detit. Më shumë se për refugjatët sirianë, ky është një rast i artë për Evropën për të parë nga vetja! /tesheshi.com/
