Nëse objektivi përfundimtar i Netanyahu-t është siguria e Izraelit dhe e qytetarëve të tij, atëherë e vetmja mënyrë për ta arritur atë është një paqe e drejtë dhe e vazhdueshme me palestinezët.
Kryeministri izraelit, Benjamin Netanyahu, i habiti edhe vëzhguesit më mendjehollë të politikës izraelite duke fituar javën e shkuar një mandat të tretë në post. Shumë e shohin rizgjedhjen e tij si një humbje strategjike për Izraelin. Te kundërshtarët futen disa nga anëtarët më të spikatur të komunitetit izraelit të politikës dhe shërbimit të fshehtë, duke përfshirë Meir Dagan-in, ish-drejtuesin e MOSSAD-it. Taktikat e frikësimit dhe mesazhet e fushatës së Netanyahu-t, që shkonin në kufijtë e racizmit, nxitën zemërimin e kryeqyteteve të mëdha, përfshirë Uashingtonin.
Por, pavarësisht politikës së tij të frikës dhe kanosjes, a mund të jetë Netanyahu fajkoi që do të bëjë paqen? Sholomo Ben-Ami vë në dukje se Netanyahu e bazoi fushatën e tij në një politikë frike, dhe u mbështet tek një përzierje taktikash trembjeje. Instrumentet e tij kryesore përfshijnë, brenda vendit, qytetarët arabë të Izraelit, dhe, jashtë, bisedimet bërthamore me Iranin. Ai e nxori sheshit pikëpamjen e vet diskriminuese mbi arabët kur u tha mbështetësve të tij se, “arabët po votonin tufa-tufa” dhe partitë majtiste po “i dërgonin me autobus në qendrat e votimit”. Ai po u referohej qytetarëve arabë të Izraelit, të cilët përbëjnë njëzet për qind të popullsisë. A mund ta imagjinoni një udhëheqës politik në SHBA apo në Europë t’u bëjë thirrje mbështetësve të tij të jenë syhapët karshi votuesve të zinj apo latinë në SHBA, ose karshi votuesve hebrenj a turq në Gjermani?
Netanyahu nuk ndaloi këtu. Ai u shpreh publikisht se sa të ishte në detyrë nuk do ta lejonte zgjidhjen e dy shteteve. Qëkurse Netanyahu tha në 2009-n se do të mbështeste zgjidhjen e dy shteteve, ai nuk ndërmori kurrë ndonjë hap në këtë drejtim. Politika e tij e pacipë e ngulimeve dhe përpjekjet e vazhdueshme për ta minuar palën palestineze ia kishin bërë tashmë të qartë zgjedhjen. Ai e bëri atë publike për herë të parë. Tani që ka fituar zgjedhjet, Netanyahu deklaron se nuk është kundër zgjidhjes së dy shteteve. Por veprimet flasin me zë më të lartë se fjalët. E shkuara e Netanyahu-t mbi zgjidhjen e dy shteteve është e qartë.
Çfarë propozon ai përndryshe? Në vend të zgjedhjes së një paqeje të drejtë dhe të vazhdueshme, Netanyahu dhe mbështetësit e tij të së djathtës ekstreme duan të zgjerojnë ngulimet, të thellojnë pushtimin e paligjshëm dhe jonjerëzor të tokave palestineze, t’i shtypin palestinezët gjersa ata të heqin dorë nga lufta e tyre për liri e barazi, dhe të luajnë kartën e “palestinezëve mosdashës, antiizraelitë dhe terroristë” për të formuar opinionin publik brenda dhe jashtë vendit.
Por historia tregon se vazhdimi i pushtimit nuk ka për ta thyer kurrë vullnetin e popullit palestinez për liri dhe mëvetësi. Pesë dekada pushtim dhe shpronësim kanë krijuar një prej formave më të këqija të katastrofave politike dhe humanitare për palestinezët dhe e kanë shtënë një rajon të tërë në konflikt dhe luftë. Por kjo nuk e ka ndalur luftën palestineze për drejtësi dhe barazi.
Shumë vëzhgues vënë në pah se Netanyahu arriti një fitore elektorale, por i kaloi caqet në skenën ndërkombëtare. Lëvizja e tij për të bashkëpunuar me kundërshtarët republikanë të Obama-s për çështjen bërthamore iraniane do t’i përkeqësojë më tej marrëdhëniet me administratën e presidentit amerikan, tashmë të tendosura. Duke komentuar në një intervistë në Huffington Post pas zgjedhjeve izraelite, presidenti Obama shprehu për herë të parë zhgënjimin dhe parehatinë e tij. Ai tha në lidhje me fjalët diskriminuese të Netanyahu-t për votuesit arabë se, “ne treguam se kjo lloj retorike ishte në kundërshtim me traditat më të mira të Izraelit. … Demokracia izraelite është bazuar në premisën e trajtimit të çdokujt në vend në mënyrë të barabartë dhe të paanshme.” Obama me të drejtë vë në dukje se nëse humbin barazia dhe paanësia, atëherë kjo ka për të nisur “ta gërryejë kuptimin e demokracisë në vend”.
Me gjithë këto, a mund të jetë Netanyahu fajkoi që në fund do të bënte paqe? Sado që ngjan e pamundur dhe në kundërshtim me atë që sugjeron gjykimi i shëndoshë, mund të ketë një mundësi po qe se qeveria e re izraelite investon për paqen, e jo për konfliktin. Me kredencialet e tij të së djathtës krejtësisht të provuara, Netanyahu mund të ndërmarrë hapin e guximshëm drejt paqes, fundit të pushtimit, njohjes të së drejtës së palestinezëve për liri, dinjitet dhe pavarësi, lejimit të shtetit palestinez, e normalizimit të marrëdhënieve me botën arabe dhe islame. Nëse objektivi përfundimtar i Netanyahu-t është siguria e Izraelit dhe e qytetarëve të tij, atëherë e vetmja mënyrë për ta arritur atë është një paqe e drejtë dhe e vazhdueshme me palestinezët.
Dhënia fund ngulimeve dhe tërheqja në kufijtë e para 1967-s, pjesë e çdo propozimi paqeje që nga vitet 1990, duke përfshirë Iniciativën Arabe për Paqe, të udhëhequr nga Arabia Saudite, do të shërbenin mjaft për ta mbyllur konfliktin prej dekadash midis izraelitëve dhe palestinezëve. Duke patur parasysh zhvendosjen e rrezikshme drejt së djathtës ekstreme në Izrael nën Netanyahu-n, ky është mbase iluzion. Me një mandat të ri, Netanyahu mund ta ashpërsojë madje qëndrimin e tij kundër paqes. Por kjo ka për të sjellë veç më tepër shkatërrim dhe mjerim në një rajon tanimë të trazuar. /tesheshi.com/
*Artikullshkruesi është zëdhënësi i presidentit të Turqisë, Rexhep Tajjip Erdogan
Përktheu: Bujar M. Hoxha
