Udhëheqësit e shtatë vendeve arabe zhvilluan bisedime në Arabinë Saudite në një përpjekje për të rënë dakord mbi një plan për të ardhmen e Gazës.
Mbledhja e së premtes në Riad kishte për qëllim t’i përgjigjej planit të Presidentit të SHBA-së, Donald Trump, që SHBA të “marrë përsipër” Gazën, të zhvendosë përgjithmonë me forcë banorët e saj dhe ta kthejë enklavën palestineze në “rivierën” e Lindjes së Mesme.
Udhëheqësit arabë e kanë hedhur poshtë me forcë propozimin e Trump-it, duke thënë se ai hedh poshtë dekada të punës për vetëvendosjen palestineze, shkel të drejtat e banorëve të Gazës dhe do të zgjasë ciklin rajonal të dhunës.
Ata shpresojnë të paraqesin një plan alternativ me mbështetje të unifikuar në takimin e Ligës Arabe më 4 mars në Kajro.
Princi i kurorës saudite Mohammed bin Salman thirri një takim në Riad, ku morën pjesë mbreti jordanez Abdullah II, presidenti egjiptian Abdel Fattah el-Sisi, Emiri i Katarit Sheikh Tamim bin Hamad Al Thani, Presidenti i Emirateve të Bashkuara Arabe Sheikh Mohammed bin Zayed Al Nahyan, Emiri i Kuvajtit Sheikh Meshal al-Ahmad, si dhe ai i Bahreinit Salman bin Hamad Al Khalifa.
Asnjë nga vendet e përfshira nuk lëshoi ndonjë raport zyrtar mbi takimin të premten dhe nuk ishte menjëherë e qartë nëse për ndonjë detaj nga plani ishte rënë dakord.
Duke kërkuar një “front të bashkuar”
Duke raportuar nga Riadi, Hashem Ahelbarra i Al Jazeera-s tha se takimi i së premtes filloi me prezantimin e një plani rindërtimi të hartuar nga Egjipti dhe i konceptuar si pjesë e një marrëveshjeje trefazore të armëpushimit midis Hamasit dhe Izraelit.
Deri më tani, është rënë dakord vetëm për fazën e parë të asaj marrëveshjeje, e cila përfshinte ndërprerjen e luftimeve dhe shkëmbimin e të burgosurve. Faza e dytë do të nënkuptonte një fund të plotë të luftimeve, ndërsa faza e tretë do të merrej me rindërtimin e enklavës së shkatërruar palestineze.
Ahelbarra tha se liderët arabë shpresojnë të përmirësojnë planin egjiptian përpara takimit të Kajros, në mënyrë që ata të mund “të dalin para amerikanëve dhe audiencës ndërkombëtare me një propozim të ri”.
“Ne po flasim për gjëra jashtëzakonisht të vështira që mund të formësojnë të gjithë rajonin në vitet e ardhshme,” tha ai.
“Çështja se si do të financohet rindërtimi mbetet ende për t’u vendosur”, shtoi ai.
Në fillim të kësaj jave, Banka Botërore, Kombet e Bashkuara dhe Bashkimi Evropian thanë se rindërtimi i Gazës do të kushtonte më shumë se 53 miliardë dollarë, përfshirë 20 miliardë dollarë në tre vitet e para.
Çdo plan rindërtimi gjithashtu mbivendoset me çështje më të gjera të kontrollit politik dhe të sigurisë të Gazës pasi të përfundojë lufta, tha Ahelbarra.
Duke folur për Al Jazeera-n, ish-ndihmës ministri i Jashtëm egjiptian Hussein Haridy tha se takimi po mbahej në “një moment vendimtar për palestinezët dhe për kombet arabe”.
“Më lejoni të citoj William Shakespeare: është ‘të jesh apo të mos jesh’ për botën e sotme arabe”, tha ai.
“Sepse nëse propozimi i Trump realizohet, atëherë do të ishte fundi i një beteje – lufta arabe dhe ajo palestineze – e shtatë dekadave”.
Izraeli dhe shumë nga aleatët e tij perëndimorë e kanë hedhur poshtë opsionin që Hamasi të mbetet nën kontrollin e enklavës pas luftës. Izraeli gjithashtu ka refuzuar të lejojë Autoritetin Palestinez të marrë kontrollin e Gazës, pavarësisht mbështetjes më të madhe nga komuniteti ndërkombëtar për një propozim të tillë.
Vëzhguesit thonë se urgjenca e arritjes së një marrëveshjeje është veçanërisht e rëndësishme për Egjiptin dhe Jordaninë, të cilave Trump u ka bërë presion për të pranuar në masë palestinezët e zhvendosur.
Presidenti amerikan ka kërcënuar se do të ndalojë qindra miliona dollarë ndihmë nëse ata e bëjnë këtë gjë. Por të dy vendet e kanë refuzuan katërcipërisht këtë ide.
Alternativë për Trump-in
Kajro nuk e ka shpallur publikisht planin e tij paraprak për rindërtimin e Gazës. Megjithatë, ish-diplomati egjiptian Mohamed Hegazy e prezantoi më parë planin në atë që ai e përshkroi si “tre faza teknike për një periudhë prej tre deri në pesë vjet”.
Faza e parë gjashtëmujore do të fokusohet në “rikuperimin e hershëm” dhe heqjen e mbeturinave, tha ai.
Në fazën e dytë, një konferencë ndërkombëtare do të përcaktonte një plan të detajuar për restaurimin e infrastrukturës dhe rindërtimin e Gazës.
Faza përfundimtare do të ofrojë strehim dhe shërbime dhe do të krijojë “një rrugë politike për të zbatuar një zgjidhje me dy shtete”, tha ai, duke iu referuar shtetësisë eventuale palestineze.
Duke folur për Al Jazeera-n, Abdulaziz al-Ghashian, drejtor i kërkimit në Fondacionin e Kërkimeve të Lindjes së Mesme me bazë në Riad, Observer, tha se të gjitha vendet e përfshira në takimin e së premtes po vendosnin se si t’i përgjigjen “administratës amerikane që është pothuajse krenare që verbërisht përpiqet të mbështesë Netanyahu-n”.
“Ne kemi një kryeministër në Izrael që po përpiqet të provojë me të vërtetë fatin e tij dhe të maksimizojë përpjekjet e tij,” tha ai.
Al-Gashian tha se çdo plan i udhëhequr nga arabët “nuk mund të bëjë dallimin midis ekonomisë, politikës dhe sigurisë”, duke përfshirë një rrugë drejt vetëvendosjes palestineze.
“Realiteti është se të gjitha këto gjëra janë të ndërlidhura,” tha ai. “Dhe ne duhet të fillojmë të mendojmë për këtë në një mënyrë më të ndërlidhur, sinergjike.” /tesheshi.com/
