Shefki Aliti njihet në Maqedoni si një ndër projektuesit dhe inxhinierët më të njohur të rrugëve. Nga mendja e tij kanë dalë projekte ambicioze, me peshë të madhe kombëtare, disa drejt realizimit e disa ende në sirtare.
Në mesin e këtyre projekteve është propozimi për një tramvaj në Pollog aty ku janë fokusuarë mbi 34 % e shqiptarëve të Maqedonisë. Ai gjithashtu ka propozuar dhe ndërtimin e rrugës së vjetër që lidh Kosovën me Maqedoninë, e që më së fundmi ka arritur t i bindë autoritetet e vendit që ta pranojnë këtë projekt.
Por më e rëndësishmja është projektimi prej tij i një tjetër variant të rrugës së Arbrit, më të shkurtër e më pro-shqiptar në thelb. Dhe atë që mund të ndiqet konkretisht, e sheh me shumë hile, sidomos në dëm të interesit kombëtar
Aliti, ç`ka të re nga puna juaj?
T`ja nisim ajo që është më aktuale: ju e dini që e kam fituar tenderin që ka të bëjë me rrugën Tetovë- Prizren që do të lidhë Maqedoninë me Kosovën. Pas shumë përpjekjeve erdhi kjo, pasiqë ju e patë edhe nga “bomba” e fundit se sa e vështirë është të kalojnë projektet me peshë kombëtare. Por në fund, mes shumë “kacafytjeve” dhe shumë diskutimeve të rrepta, arritëm ta kalojmë këtë projekt
E projektet e tjera tuajat, për të cilat mendoni se duhen vënë në jetë, cilat janë?
Pas Tetovë-Prizren që është 40 KM, gjithashtu e domosdoshme është rruga tjetër që ka funksionuar deri më tani: Tetovë-Jazhincë-Glloboçcië-Doganaj–Ferizaj e cila zgjat vetëm 32 km. Duhet të punojmë në veçanti për tramvajin nëpër Pollog, Tetovë-Gostivar, e cila kalon nëpër Çajle-Çegran – Çellopek – Zhelin –Shemshovë – Jegunovcë – Pershevcë – Gllogjan –Dobroshtë – Odri – Vratnicë – Jazhincë dhe Pershevcë –Tearcë – Leshkë – Xhepçishtë – Tetovë – Universitet janë projekte të mija .
Dhe le të vijmë tek rruga e Arbërit, një projekt gjigand me rëndësi dhe për Shqipërinë, përpos shqiptarisë…
Qeveria e Maqedonisë dëshiron që rrugën e Arbrit ta devijoë, respektivisht ta çoj në drejtim të fshatit Izvor apo shqip, Burimi, e që zgjat rreth 57 kilometra, që është afërsisht 15 km më shumë se sa projekti bazë, që ne si projektues me mjete personale kemi bërë disa nënprojekte me qëllim që ta shkurtojmë këtë autostradë Tiranë – Shkup për vetëm 194 km. Pra, autoritetet vendore bëjnë obstruksione më shumë sesa duan të ndihmohet ky projekt kaq kolosal për shqiptarët.
Për më tepër, është një terren shumë i papërshtatshëm që ne themi me bindje se nuk mund të ndërtohet autostradë, vetëm nesë e çojmë trasenë për nga Liqeni i Mavrovës ku kemi terren shumë të volitshëm dhe me atraksion të vërtetë turistik. Mirëpo si duket dikuj nuk i konvenon që kjo zonë e pastër shqiptare të zhvillohet si duhet. Të rikujtojmë faktin se rruga e Arbrit përveç peshës kombëtare, ka dhe një rëndësi të veçantë historike, pasi njihet që nga perandoria e vjetër Romake, më pas Bizantine dhe Osmane.
Kur ka funksionuar kjo rrugë, Dibra e Madhe që është në Maqedoni nuk ka qenë “zorrë qore” siç është tani, por ka qenë arterja kryesore e kombit sepse ka lidhur drejtëpërdrejt Lindjen me Perëndimin, ka lidhur Konstantinopojën, Stambollin e sotëm, me vendet evropiane; ka gërshetuar Evropën me Azinë. Autostradën që projektuam ne, e që shkon nga Galishniku, ka kushte ideale që shkurtohet akoma shumë; që do të thotë pra se nga Shkupi, duke kaluar nëpër Dibër, Bulqizë, Dajt, e deri në Tiranë, distanca do ishte vetëm 194 km.
Të themi të vërtetën, së bashku me Vllado Çakarin, kur shkuam në Tiranë gjetëm vetëm një broshurë për këtë rrugë. Në Shqipëri, për rrugën e Arbrit nuk është se kanë ditur shumë, dhe për faktin se deri para pak vitesh nuk ka pasur interesim për këtë projekt shumëdimensional. Ne u kapëm për kësaj pune dhe bëmë një dokumentacion teknik që të jetë ishte i përshtatshëm për me e shpall një tender për ndërtim.
Më konkretisht, kur ka përfunduar projekti?
Ne projektin e kemi përfunduar në vitin 2006, por për shkak të financave, për shkak të moskuptimit nga ana e qeverive ndaj grupit të ekspertëve të kësaj autostrade dhe për shkaqe tjera kjo mbeti e parealizuar. Dhe realisht, të tjera variante me produktive përveç kësaj nuk ka. Zakonisht autostradat ndërtohen aty ku është terreni i volitshëm dhe jo e kundërta. Këtu nuk ka vend për dëshirat e njeriut. Për momentin ka disa lëvizje nga ana e Shqiprisë në këtë drejtim dhe që janë minimale, ndërkohë që ana e Maqedonisë ka disa përpjekje të mbrapshta që duan ta devijojnë nga projekti bazë. Me këtë projekt duan ta lidhin Dibrën me Kërçovën e jo Tiranën me Shkupin.
Pra, qëllimi bazë është që nëpërmjet rrugës së Arbrit sa më shpejt të arrijmë në Tiranë, e jo të bëjmë akrobacione tjera. Rruga kryesore që ka pasur hotele ose bujtina ka qenë funksionale deri në vitin 1950 dhe që prej atëhere i mbrapshti Enver Hoxha me insistimi e sllavëve e ka mbyllur këtë rrugë, por edhe me ndihmën e shërbimeve sekrete të cilët nuk ia duan të mirën kombit shqiptarm sepse kjo rrugë i ka lidhur dy qendrat shqiptare, Shkup-Tiraën. Kjo është historia e hidhur e rrugës së Arbrit.
Bisedoi: Memedali Jusufi – tesheshi.com
