Te Sheshi
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

    Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

    Balona kineze shkatërruar nga amerikanat: “kokëprerja” e parë në Pekin

    Balona kineze shkatërruar nga amerikanat: “kokëprerja” e parë në Pekin

    Bukuria qe vret: tragjedi skijimi në zemrën e Europës

    Bukuria qe vret: tragjedi skijimi në zemrën e Europës

    Pamje: një tërmet shkatërrues godet Turqinë dhe Sirinë

    Pamje: një tërmet shkatërrues godet Turqinë dhe Sirinë

    Tmerr: zjarri në motorin e një Boeing-u rus me 321 pasagjerë

    Tmerr: zjarri në motorin e një Boeing-u rus me 321 pasagjerë

    Nafta ruse, jo më në BE

    Nafta ruse, jo më në BE

    Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

    Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

    Izraeli refuzoi trajtimin e pacientëve me kancer në Gaza

    Izraeli refuzoi trajtimin e pacientëve me kancer në Gaza

    Papa, me refugjatët në Sudanin e Jugut: Unë vuaj me ju

    Papa, me refugjatët në Sudanin e Jugut: Unë vuaj me ju

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

    Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

    Balona kineze shkatërruar nga amerikanat: “kokëprerja” e parë në Pekin

    Balona kineze shkatërruar nga amerikanat: “kokëprerja” e parë në Pekin

    Bukuria qe vret: tragjedi skijimi në zemrën e Europës

    Bukuria qe vret: tragjedi skijimi në zemrën e Europës

    Pamje: një tërmet shkatërrues godet Turqinë dhe Sirinë

    Pamje: një tërmet shkatërrues godet Turqinë dhe Sirinë

    Tmerr: zjarri në motorin e një Boeing-u rus me 321 pasagjerë

    Tmerr: zjarri në motorin e një Boeing-u rus me 321 pasagjerë

    Nafta ruse, jo më në BE

    Nafta ruse, jo më në BE

    Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

    Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

    Izraeli refuzoi trajtimin e pacientëve me kancer në Gaza

    Izraeli refuzoi trajtimin e pacientëve me kancer në Gaza

    Papa, me refugjatët në Sudanin e Jugut: Unë vuaj me ju

    Papa, me refugjatët në Sudanin e Jugut: Unë vuaj me ju

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
Te Sheshi
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet

Historiku: Ortodoksët iu bashkuan qytetit të Korçës 400 vite pas themelimit

Nga te Sheshi
09/10/2015
në Kryesore, Kujtesë
Reading Time: 4 mins read
A A
Historiku: Ortodoksët iu bashkuan qytetit të Korçës 400 vite pas themelimit
7
SHPËRNDARJE

Nga Vepror Hasani

Korça e themeluar nga Iljaz bej Mirahori u banua prej myslimanëve, ndërsa fshati Peskëpi prej ortodoksëve. Korça dhe Peskëpia ishin dy vendbanime të ndryshme. U desh të kalonin 400 vjet nga dita e themelimit të qytetit (1486) që edhe ortodoksët të bëheshin pjesë e qytetit.

Sipas regjistrit të Korçës dhe Përmetit, 1431-1432, Korça figuronte kështjellë e banuar me 26 shtëpi. Pranë saj ndodhej fshati Mborje me 90 shtëpi, nën zotërimin e Subashit të Korçës dhe Peskëpia, si timar i Kadiut të Korçës me 71 shtëpi.

1

Më 1486, themeluesi i qytetit, Mirahori, vuri gurin e parë për ndërtimin e qytetit. Gjithçka filloi me ngritjen e xhamisë (1486-1496), me ndërtimin e shkollës për vajza e djem, (e para dhe e vetmja shkollë në Shqipëri në këtë kohë), me ngritjen e Imaretit: menca, furra buke, dyqane, madje dhe me ndërtimin e hanit të parë. Sipas Mytevelinjve, ndërtimi i objekteve të mësipërme përfundoi në vitin 1505. Që nga këtu Korça mori rrjedhën e vet për të qenë një qytet me emër të madh.

Këtu do të bëjmë një sqarim të vogël: Korça, kështjellë e banuar me 26 shtëpi ndodhej te kodrat e qytetit, ndërsa Mirahori e zbriti atë më poshtë, aty ku ndhet sot, në krah të majtë të lumit të Moravës. Peskëpia shtrihej në anën tjetër të tij, (kur lumi ekzistonte).

Popullsia vijonte të rritej. Sipas regjistrimit të vitit 1568-69, kalaja e Korçës ka 33 kryefamiljarë, Mborja rreth 135 shtëpi dhe Peskëpia 75 shtëpi. Pra, vijojmë të shohim tri vendbanime të ndryshme dhe kështu do të mbeten për disa shekuj me radhë.

Në udhëtimet e viteve 1667-1672, udhëtari i mirënjohur turk Evelia Çelebiu e përmend Korçën si qytet, që do të thotë se Korça kishte përparuar dukshëm

Më 1827 u bë Kajmekanllëk (nënprefekturë), më 1870, Mytesarifllëk (prefekturë), pati në varësi të saj prefekturën e Kosturit, të Bilishtit dhe të Kolonjës, ndërsa më 1879 u bë Bashki.

Sipas “burime të zgjedhura për historinë e Shqipërisë”,v III, Tiranë, 1962, dok, 197, zejet e rrobaqepsisë, këpucarisë dhe farkëtarisë, voskopojarët i mësuan nga mjeshtrit e Korçës. Konsulli austriak i Janinës. Han e shihte Korçën “në lulëzim e sipër”, “konkurente të rrezikshme të Janiës”, kurse Karmici si “depo natyrale të Selanikut dhe Stambollit”.

KASABAJA

Që nga shek. XIX qyteti kishte mjekë dhe barnatore që nga viti 1892. Sipas udhëtarit francez August Dozon, më 1874 Korça po përgatitej për ngritjen e një spitali dhe një tipografie për përkthimin e autorëve klasikë. Vini re! Kishte filluar të mendohej për librin.

Megjithatë, Korça që ndodhej në të majtë të lumit dhe Peskëpia më të djathtë të tij vazhdonin jetën si dy vendbanime të ndryshme, të pavarura nga njëra-tjetra.

Ndodhte kështu sepse komuniteti ortodoks i Peskëpisë drejtohej nga Dhimogjerondia (Këshilli i Pleqëve) dhe myslimanët e Korçës nga një organizim tjetër i ngjashëm me atë të ortodoksëve, ku klerikët e secilës palë dëshironin t’i mbanin komunitete e tyre larg njëri-tjetrit.

Që fshati Peskëpi do t’i bashkohej Korçës shumë më vonë pranohet edhe nga studuesi Pirro Thomo. Te libri i tij, “Korça, urbanistika dhe arkitektura”, fq.30, shkruan: “Dora-dorës, me stabilizimin e pushtetit qendror dhe me zhvillimin e përgjithshëm të qyteteve shqiptare, edhe Korça do të ketë pasur një rritje të qëndrueshme dhe do të ketë përfshirë në përmbajtjen e saj edhe fshatin Peshkëpi, i cili në dokumentet e mëvonshme nuk përmendet më”. Pra, Thomo mendon se Peskëpia mund të jetë bërë pjesë e Korçës aty nga vitet 1800. Mirëpo faktet flasin ndryshe: Peskëpia përmendet nga mytevelinjtë me emrin e saj edhe në një dokument të vitit 1831.

Veç sa më sipër, gazetat e kohës sjellin dhe një fakt tjetër: “Deri në vitin 1860, në xhadenë e “Shën Gjergjit” ishte një përrua i thellë, që atje kullonin ujërat dhe si zbriste afër kazinos merrte më të mengjër e derdhej në lumë. Që nga shtëpia e Cales dhe gjer në “Shën Gjergj” ishin bostane. “Gjeni-mëhalla” që quhet (në atë kohë, 1860) ishin ara, sikurse dhe “barç-mëhalla” ishin ara. “Shën Gjergji” ishte një kishë e vogël fort dhe në hapësirë, sikurse janë kishrat (kishat) e katundeve. Ku qëndron kazinoja sot, (sot, kuptojmë vitin 1917), ishte poçaranë dhe më tej s’kishte as farë magazine. Pazari dhe tregtia bëheshin në Çarshi të vjetër që quhej mëhalla nga peshku e rrotull”. 

(Gazeta “Adriatiku”, 9 shkurt 1917). Kjo do të thotë se  deri në këtë kohë, poshtë bulevardit “Republika”, ose aty ku ngrihej kasha e Shën Gjergjit, vendi ishte djerr, ara dhe bostane.

Përpjekjet për përfshirjen e Peskëpisë ose Varoshit duhet të kënë ardhur vetiu, pas krijimit të lagjeve të reja të Varoshit, por këto përpjeke mbetën të parealizura, pasi në dhjetor të vitit 1912 në Korçë hynë grekët dhe thelluan edhe një herë ndarjen mes myslimanëve dhe ortodoksëve. Me krijimin e Qeverisë së Krahinës Autonome me 7 anëtarë myslimanë dhe 7 ortodoksë shënohet përpjekja reale për njësimin e dy vendbanimeve.

Pra, që nga viti 1486 kur u hodhën themelet e qytetit të Korçës, deri në vitin 1916 kishin kaluar më shumë se 430 vjet. /tesheshi.com/

 

Të ngjashmeLajme

Çfarë do të thotë “magnituda” dhe “intensiteti” i tërmetit?
Shkencë & Jetë

Çfarë do të thotë “magnituda” dhe “intensiteti” i tërmetit?

06/02/2023
Avokatia e radhës e Françeskut për homoseksualët
Sociale & Shoqëri

Avokatia e radhës e Françeskut për homoseksualët

06/02/2023
Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë
Afrika

Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

05/02/2023
Lajme të tjera
Kadaresë i ikën sërish ‘Nobeli’ nga duart, ja kush është bjellorusja që e fitoi për 2015-ën në letërsi

Kadaresë i ikën sërish 'Nobeli' nga duart, ja kush është bjellorusja që e fitoi për 2015-ën në letërsi

Izraeli rivendos ndalimin: meshkujt muslimanë nën 50 vjeç nuk do të lihen ta kryejnë faljen e së premtes në xhaminë el-Aksa

Izraeli rivendos ndalimin: meshkujt muslimanë nën 50 vjeç nuk do të lihen ta kryejnë faljen e së premtes në xhaminë el-Aksa

Foto surprizuese të 15 liderëve botërorë kur ata ishin të rinj

Foto surprizuese të 15 liderëve botërorë kur ata ishin të rinj

TË FUNDIT

Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

Faktet e zbuluara: të ketë qenë i tillë Kirilli në rininë e tij?

57 minuta Më parë
Tërmeti, SHBA i bëhet “vëlla” Turqisë

Tërmeti, SHBA i bëhet “vëlla” Turqisë

60 minuta Më parë
Fyerje të reja raciste ndaj Vinicius

Fyerje të reja raciste ndaj Vinicius

1 orë Më parë
Bërnabiq, kërkimfalje për Kosovën

Bërnabiq, kërkimfalje për Kosovën

4 orë Më parë

NA NDIQNI!

KRYESORE

  • Kryesore
Çfarë do të thotë “magnituda” dhe “intensiteti” i tërmetit?

Çfarë do të thotë “magnituda” dhe “intensiteti” i tërmetit?

06/02/2023
Avokatia e radhës e Françeskut për homoseksualët

Avokatia e radhës e Françeskut për homoseksualët

06/02/2023
Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

Pasojat e ndryshimit të klimës: si po thahet një liqen me famë

05/02/2023
Si Metaverse do ta revolucionarizojë arsimin në botë

Si Metaverse do ta revolucionarizojë arsimin në botë

05/02/2023

SHOSHITJE

  • Opinione

Nga Rabina Khan*: Krenare me hixhabin, forcë dhe origjinalitet!

Nga Klaus Jurgens*: Si po ndërhyjnë mediat e huaja në zgjedhjet në Turqi

Nga Farid Hafez*: Pse e djathta ekstreme është e fiksuar pas djegies së Kur’anit?

Nga Dr. Arben Ramkaj: Djegia e Kur’anit, sot librat e nesër njerëzit!

Nga Jeanne Prades*: Qasja ndaj Islamit në Evropë, ku ndryshojnë Franca, Gjermania dhe Britania e Madhe?

Te Sheshi

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Harta e faqes

  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

Na ndiqni

Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist