Nga Ermir Hoxha
Që nga lajmi i dhënë këtë të hënë për një sasi eshtrash njerëzore të gjetura në oborrin e shtëpisë së Ali Ahmetit në Zajaz të Kërçovës, fshatin e tij, janë hedhur menjëherë versione se të kujt mund të jenë dhe të ç’kohe. Si më bindësi është ai për viktima të vitit 1913, kohë e luftrave ballkanike ku rënia e Perandorisë Otomane u shoqërua me një shfrenim sidomos të serbëve e grekërve për të rrëmbyer sa më shumë territore, përgjithësisht e veçanërisht në kurriz të trojeve etnike shqiptare, e shoqëruar kjo deri dhe me masakra masive ndaj popullsisë civile.
Më konkretisht, për një masakër të tillë Kërçovë, së cilës i përket dhe Zajazi si fshat, flet dhe historiani i njohur amerikan, Justin Mçarthy në librin e tij të promovuar pranverën e kaluar në Tiranë, “Vdekje dhe Dëbim – spastrimi etnik i muslimanëve osmanë, 1821 1922”.
McCarthy i është qasur fetarisht asaj që vërtet pak dihet mbi atë çfarë ka ndodhur ato vite mbi popullsinë muslimane në rajon e më gjerë, ku ai sjell fakte vërtet tronditëse. Ndërkohë që në atë pak lëndë që ofron historiografia shqiptare, i qaset vetëm kombëtarësisht atyre që ndodhën nga dhuna e pashembullt serbe e greke në fund të shekullit të ‘19-të dhe fillimit të shekullit të ’20-të.
Ja çfarë shkruan McCarthy në librin e tij, për atë që mund të konsiderohet si një referencë tejet ndihmëse rreth së kaluarës se atyre eshtrave, që një koinçidencë fati i paska lënë në oborrin e shtëpisë së një figure të politikës shqiptare në Maqedoni, Alisë dora vetë:
“Si trupat e rregullta serbe ashtu dhe komitët plaçkitën dhe shkatërruan fshatrat muslimane dhe qytetet e vogla në Maqedoninë Veriore dhe në Shqipëri. Në Krahinën “Kërçovë – Krushevë” të Vilajetit të Manastirit, 19 nga 36 fshatra muslimanë u bastisën dhe u shkatëruan, ose tërësisht ose pjesërisht. Shuma të mëdha iu zhvatën muslimanëve të pasur që i kishin mbijetuar masakrës së shfrenuar të burrave, grave dhe fëmijëve, nga bandat zyrtarisht të organizuara të komitëve bullgarë. Fshatarët e varfër u detyruan që të hiqnin dorë nga gruri, farërat, kafshët dhe gjithçka tjetër që ata zotëronin. Në këtë krahinë u shkatërruan 600 shtëpi dhe 503 e burra, 27 gra dhe 25 fëmijë u vranë. Ata që mbetën gjallë ishin ose refugjatë në qytetin e Kërçovës ose ishin akoma në fshatrat e tyre duke vuajtur urie dhe nën rrënoja” (faqja 183)
Ky është aspekti historik i çështjes. Sa për atë politik, pritet të shihet me afmrin e zgjedhjeve në Maqedoni nëse kreu i BDI-së, do mund të përpiqet të përfitojë kredite për vota edhe nga ato dhjetra eshtra “viktima të sllavizmit”. /tesheshi.com/
