Mijëra foto të zbuluara dhe dokumente zyrtare nga Xinjiang hedhin dritë të re mbi shkallën e shkeljeve të të drejtave të ujgurëve dhe pakicave të tjera myslimane në Kinën perëndimore.
Dokumentet, të marra nga akademiku amerikan Adrian Zenz, erdhën ndërsa shefja e të drejtave të njeriut të Kombeve të Bashkuara, Michelle Bachelet, nisi një udhëtim të shumëpritur dhe të diskutueshëm në Xinjiang, ku Pekini akuzohet për “krime kundër njerëzimit” në trajtimin e ujgurëve.
Aktivistët pretendojnë se autoritetet kineze kanë arrestuar të paktën 1 milion ujgurë dhe pakica të tjera kryesisht myslimane në një rrjet kampesh dhe burgjesh në rajon, të cilat Pekini i ka quajtur qendra të trajnimit profesional të nevojshme për të luftuar “ekstremizmin”.
Por një mori fotografish dhe dokumentesh të brendshme të policisë – dërguar Zenza-s nga një burim anonim që ka hakuar bazat e të dhënave zyrtare të Xinjiang-ut – ofrojnë dëshmi se mbylljet masive nuk janë aspak vullnetare, me dokumente të zbuluara që tregojnë udhëheqësit kryesorë të Pekinit, përfshirë presidentin Xi Jinping, të cilët bëjnë thirrje për dhunë.
“Kjo është deri tani prova më domethënëse nga rajoni, më e madhja dhe më e rëndësishmja,” tha Zenz.
“Është më domethënëse se çdo tjetër që kemi parë deri më tani, sepse përmban prova të shumë niveleve.”
Deri më tani, vetëm një pjesë e vogël e zyrtarëve të lidhur me Xinjiang janë vënë në shënjestër të sanksioneve të SHBA-së, por Zenz thotë se moria e dosjeve përzien drejtpërdrejt Xi-n dhe qeverinë kineze në një përballje me ujgurët në rajon.
Dosjet e policisë u bënë publike, në kuadër të një projekti të posaçëm të Fondit Përkujtimor për Viktimat e Komunizmit, në të cilin është angazhuar Zenz.
Dokumentet përfshijnë gjithashtu udhëzime të hollësishme se si të drejtohen kampet, çfarë lloj force mund të përdoret kundër të burgosurve, si dhe detaje mbi postet e rojeve ku ndodhen pushkët snajper dhe armët e këmbësorisë.
Ato përfshijnë gjithashtu një fjalim të brendshëm nga Chen Quanguo, një ish-sekretar i Partisë Komuniste Yinjiang, në 2017, në të cilin ai dyshohet se urdhëroi rojet të “qëllonin për të vrarë” këdo që përpiqej të arratisej nga kampi dhe u bëri thirrje zyrtarëve rajonalë të “ushtrojnë kontroll të rreptë mbi besimtarët”.
Në një fjalim të vitit 2018, Ministri i Sigurisë Publike Zhao Kezhi përmendi urdhrat e drejtpërdrejta nga Xi për të rritur kapacitetin e njësive të paraburgimit.
Disa nga dosjet më shqetësuese janë ato me afro 5,000 foto nga kampet, duke përfshirë 2,884 që tregojnë policinë duke marrë ujgurët e ndaluar.
Pasi fillimisht mohoi ekzistencën e kampit, Pekini njoftoi në vitin 2018 se këto ishin shkolla trajnimi, në të cilat ujgurët dhe pakicat e tjera dolën vullnetarë.
Por dokumentet e zbuluara ofrojnë një pasqyrë sesi udhëheqësit e shihnin popullsinë minoritare si një kërcënim sigurie dhe si Zhao paralajmëroi se më shumë se dy milionë njerëz vetëm në Xinjiang jugor ishin “të prekur rëndë nga infiltrimi fetar ekstremist”.
Zenz thotë se fotot janë të fuqishme sepse tregojnë “realitetin e pamjes së këtyre njerëzve” dhe jo vetëm që i lidhin ato me statistikat.
Dosjet, pjesë të të cilave janë kontrolluar nga disa organizata të lajmeve, duke përfshirë BBC dhe Le Monde, ofrojnë gjithashtu një pamje të shkurtër të jetës në ambientet e paraburgimit.
Fotot duket se tregojnë oficerët e policisë që mbajnë të burgosur me kapuç dhe pranga me shkopinj, ndërsa roje të tjera me uniforma kamuflazhi qëndrojnë pranë me armë zjarri.
Zenz pretendon se publikimi i dosjes nuk ishte planifikuar qëllimisht me udhëtimin e Bachelet në Xinjiang këtë javë, por sigurisht që do të ndikohet. Udhëtimi pritet të jetë shumë i orkestruar, megjithëse Bachelet ka kërkuar vazhdimisht akses “të papenguar” në rajon.
“Kjo sigurisht që do ta vendosë Bachelet nën presion të lartë, jo vetëm disa buzëqeshje dhe foto të sjellshme me qeverinë kineze,” tha Zenz.
Pas udhëtimit, zyra e Bachelet pritet të bëjë një raport të shumëpritur për Xinjiang.
Ndërsa agjencitë e tjera të OKB-së kanë publikuar tashmë gjetjet e tyre, ky duhet të jetë raporti i parë nga Zyra e Komisionerit të Lartë të OKB-së për të Drejtat e Njeriut.
Bachelet ka kërkuar të vizitojë Xinjiang që nga viti 2018, kur lajmet për kampet u konfirmuan nga Komiteti i OKB-së për Eliminimin e Diskriminimit Racor. /tesheshi.com/
