Pyetja që shtrohet ka të bëjë me fatin e ushtarëve që janë kapur gjatë luftës ruse kundër Ukrainës, sepse Konventa e Gjenevës për të Burgosurit e Luftës parashikon që këta ushtarë të mbrohen, qofshin ata rusë apo ukrainas, shkruan AFP.
Megjithatë, Rusia theksoi se Kremlini i klasifikon luftëtarët e Batalionit Azov, një njësi ukrainase e përbërë nga nacionalistë dhe radikalë, si grupe “neo-naziste” dhe “terroristë” dhe synon t’i ndjekë penalisht si kriminelë lufte, jo të burgosur.
Sa i përket Ukrainës, disa OJQ e kanë kritikuar vendin për shkeljen e Konventës së Gjenevës pasi u shfaqën video që tregojnë luftëtarët rusë duke u penduar përulësisht për veprimet e tyre.
Më poshtë janë pyetjet rreth problemit të të burgosurve në këtë luftë.
Sa jane atje?
Si në çdo konflikt tjetër, të dhënat në terren janë shpesh të fragmentuara dhe të vështira për t’u verifikuar në mënyrë të pavarur, ku përfshihet edhe numri i të burgosurve të luftës, pasi ende nuk është publikuar asnjë numër.
Megjithatë, Rodion Miroshnik, përfaqësuesi i Moskës në Luhanskun separatist, tha të enjten, sipas agjencisë ruse të lajmeve TASS, se ai mbante 8,000 të burgosur ukrainas, ndërsa Ukraina nuk kishte dhënë të dhëna për numrin e të burgosurve rusë që ai mbante.
Cili është statusi i tyre?
Çdo ushtar i rregullt që “bie në duart e armikut” konsiderohet “i burgosur lufte” dhe statusi i tij përcaktohet nga Konventa e Tretë e Gjenevës e vitit 1949, e cila zbatohet edhe në rastet kur lufta nuk është shpallur zyrtarisht.
William Schabas, profesor i së drejtës ndërkombëtare në Universitetin Middlesex në Londër, thekson se kjo i referohet “anëtarëve të forcave të armatosura ose pjesëtarëve të milicisë që janë pjesë e këtyre forcave të armatosura dhe të kapur gjatë luftës” dhe thekson se këta të burgosur kanë të drejta dhe duhet të mbrohen nga çdo dhunë, frikësim, fyerje dhe kuriozitet publik.
Sipas OJQ-ve, disa nga këto të drejta janë shkelur që nga fillimi i konfliktit në Ukrainë. Në mars, Human Rights Watch i bëri thirrje Ukrainës që të ndalojë publikimin e videove të të burgosurve rusë që deklarojnë pendimin e tyre në media.
Human Rights Watch u bëri thirrje gjithashtu autoriteteve ukrainase të hetojnë “krime lufte” të mundshme kundër të burgosurve rusë, pasi u shfaqën pamjet që tregonin ushtarët ukrainas duke qëlluar të burgosurit në këmbët e tyre.
Amnesty International kohët e fundit dënoi trajtimin e “të burgosurve ukrainas të luftës nga fabrika e çelikut Azovstal“, të cilët u prezantuan në mediat ruse “në një mënyrë çnjerëzore” si “neo-nazistë”.
Po shkëmbimet e të burgosurve?
Shkëmbimi i të burgosurve është bërë praktikë e zakonshme, por nuk rregullohet nga e drejta ndërkombëtare dhe merr formën e një marrëveshjeje ndërmjet palëve në konflikt.
Që nga fillimi i pushtimit rus të Ukrainës, ka pasur disa shkëmbime ushtarësh dhe civilësh midis ukrainasve dhe rusëve, por kjo nuk është konfirmuar gjithmonë nga të dyja palët.
A mund të ndiqen penalisht?
Julia Grignon, studiuese në Institutin për Kërkime Strategjike të Shkollës Ushtarake Franceze, shpjegon se “të burgosurit e luftës nuk mund të gjykohen vetëm për shkak të pjesëmarrjes së tyre në luftë”.
“Nga ana tjetër, mund të iniciohen ndjekje penale ndaj ushtarëve që kanë kryer krime gjatë konfliktit”, shtoi ajo.
Ushtari i parë rus që u gjykua për krime lufte në Ukrainë që nga fillimi i ofensivës ruse u dënua me burgim të përjetshëm në Kiev të hënën për vrasjen e civilëve.
Nga ana tjetër, autoritetet ruse kanë bërë me dije se do të ndjekin penalisht anëtarët e Batalionit Azov si “kriminelë nazistë”.
“Kjo nuk do të ishte në përputhje me ligjin humanitar,” tha Grignon. “Është e qartë se të gjithë luftëtarët e Azov janë anëtarë të forcave të armatosura të Ukrainës dhe duhet të trajtohen si robër lufte”, shtoi ajo.
Për sa u përket operativëve të kompanisë private ruse Wagner, me të cilën Moska mohon çdo lidhje, ata mund të konsiderohen robër lufte nëse kapen si pjesëtarë të forcave ruse. Ndryshe, ata konsiderohen civilë që marrin pjesë në dhunë dhe nuk kanë të drejtë në statusin e “të burgosurve të luftës”, vlerësojnë ekspertët. /tesheshi.com/
