Një ndër monumentet më tërheqëse të natyrës në rrethin e Gjirokastrës, është shpella e Skotinisë, e cila verën që kaloi pati një dyndje të jashtëzakonshme vizitorësh, vendas e të huaj. Dhe pritet që dhe këtë sezon që po vjen dalëngadalë, vizitueshmëria në këtë shpellë të shtohet akoma më tepër, për t`u shndërruar në një prej pikave turistike më atraktive të zonës.
Sipas specialistëve, ujrat nëntokësorë që gurgullojnë në brendësi të shpellës kanë lidhje me burimin e Syrit të Kaltër si dhe furnizojnë Mëmën e Viroit, burimi nëntokësor që i jep jetë liqenit të Viroit. Përpara disa vitesh, kjo shpellë karstike ka qenë në qendër të një dokumentari të transmetuar nga televizioni italian Rai DUE. Ndërkohë kjo shpellë dhe misteret e saj vazhdojnë të eksporohen nga vendasit si dhe të huajt. Shoqatat shqiptare, italiane etj., që kanë në qendër të punës së tyre arkeologjinë nënujore dhe studimet spereologjike vazhdimisht e kanë përfshirë Skotininë në hartën e eksplorimeve të tyre.
Kërkimet e fundit të realizuara synonin eksplorimin dhe elementët studimor në shpellën e Skotinisë. Krahas elementëve studimorë në shpellën e Skotinisë eksplorimet dhe zhytjet në ujrat nëntokësorë të saj kanë patur si qëllim përgatitjen e arkeologëve të rinj nënujor si dhe vlerësimin e pasurive të tilla natyrore në Shqipëri. “Ne, pohojnë zhytësat e ndryshëm kemi qenë edhe një herë tjetër në këtë shpellë por menduam të kthehemi sërish pasi kjo shpellë dhe vetë burimi nëntokësor i saj na u duk me mjaft interes”.
Gjatë eksplorimeve në Skotini, grupet e spereologëve, zhytësave dhe studiesve vendas dhe të huaj, kanë parë nga afër elementët natyrorë të shpellës së Skotinisë dhe të burimit nëntokësor që mer jetë prej saj. “Me kërkimin speleo- nënujor në shpellën e Skotinisë ne kishim si objektiv të nxjirrnim elementë të rinj të panjohura më parë”, thonë kërkuesit e kësaj vere në Skotini. Sipas tyre, nëpërmjet eksplorimeve nënujore dhe rilevimeve të përmasave hidrogjeologjike që do realizuan ata do të kuptojnë shtrirjen dhe tipologjine e kësaj shpelle të veçantë por edhe të basenit ujëmbledhës nëntokësor të saj. Specialistët kanë realizuar disa zhytje eksploruese për të evidentuar përmasat e shpellës në pjesën e mbuluar me ujë dhe elementë studimorë të tjerë që lidhën më ambjentin natyror të shpellës dhe burimit nëntokësor të Skotinisë.
“Në zhytjet e kryera me shumë sukses në shpellën e Skotinisë, megjithëse në kushtet e shumë vështirësive të paparashikueshme të terrenit dhe ambjenteve nënujore, ne kaluan nëpërmjet një tuneli nënujor nga ambjenti hyrës i shpellës ku aktualisht ndodhen edhe reliket e një stacioni zhytës pompimi në një zgavër tjetër nënujore”, thonë zhytësit. Ata arritën të kapnin një thellësi vertikale 55 m nën ujë, përgjatë burimit nëntokësor, thellësi kjo që sipas tyre vazhdon akoma më shumë dhe që mbetet të eksplorohet.
Misionet kërkimore në shpellën e Skotinisë kanë realizuar zhytje eksploruese me qëllim evidentimin e permasave të shpelles në pjesën e mbuluar me ujë. Specialistët thonë se krahas shpellës së Skotinës interes për ta paraqet edhe studimi dhe esplorimi i burimit karstik të Mëmës së Viroit, një tjetër monumet i natyrës në zonën e Gjirokastrës. “Ne kemi qenë edhe herë tjetër në këtë burim interesant por mendojmë që së shpejti aty të realizojmë një ekspeditë studimore të veçantë”, thonë specialistët. Për ta me vlerat interesante që mbartin këto dy burime, shpella e Skotinisë dhe Mëma e Viroit mund të kthehen në pika të preferuara për tu vizituar nga turistët.
Përgatiti: Blerim Kore
