Jehona nga historia: prej shekullit XV deri në Grexit-in e shekullit të 21-të.
Nga Marcello Simonetta*
Historia duket se po përsëritet këto ditë. Debati i nxehtë në lidhje me Grexit nga Evropa mund të ketë rrënjë më të thella se sa kuptojmë.
Ja çka shkruar Enea Sylvius Piçolomini, një humanist dhe më vonë Papë (1405-1464), për Këshillin e Bazilesë ( viti 1435) në komentet e tij:
“Në atë kohë grekët i kishin premtuar Këshillit se ata do të vijnë në territoret Latine për të diskutuar çështjen e bashkimit. “Duke qenë një komb i varfër, me një talent për të lypur, ata kërkuan që të rimbursohen për shpenzimet e tyre të udhëtimit. Për këtë qëllim ata kërkuan disa 70.000 florinta ari. Në mënyrë që të mblidhnin një shumë të tillë Këshilli u premtoi indulgjenca plenare dhe faljen e të gjitha mëkateve të tyre ndaj të gjithë atyre që do të kontribuojnë me të holla për kauzën”.
Sistemi i indulgjencave ishte praktikuar masivisht në kohën e Rilindjes: Mëkatarët që kërkonin ngushëllim shpirtëror blenin vetë hyrjen në qiell duke i dhënë paratë për Kishën, e cila në këtë mënyrë arriti të pasurojë vetveten në mënyrë të konsiderueshme. Kjo dredhi për të fituar pasuri materiale u bë objekt i betejës së Luterit disa vjet më vonë.
Në vitin 1430, ky sistem ishte ende i pranuar gjerësisht, ashtu si borxhet e prapambetura sot. Por edhe atëherë, ofertat financiare nuk kanë funksionuar gjithmonë.
Ja si vazhdon Enea më poshtë:
“Dukej që indulgjencat nuk do të vlenin më shumë nëse nuk mbështeteshin nga autoriteti i Papës dhe pse ai nuk ka refuzuar për të vendosur vulën, kishte një mosmarrëveshje në lidhje me formën. Delegatët e Lindjes kërkonin që indulgjencat të jepen nga Këshilli me aprovimin e Papës, ndërsa Eugenius IV këmbënguli se letra duhet të dërgohet në emrin e tij me miratimin e Këshillit, natyrisht për vlefshmërinë në kohë dhe në emrin e autoritetit”.
Pra, shqetësime monetare
Shqetësimet burokratike nxitën urgjencën e situatës: që ishte nevoja për ribashkimin e Kishës varfër e nevojtarin greko-ortodokse të Lindjes me Kishën e pasur dhe harxhuese latine katolike në Perëndim. Kjo duket reale por shqetësimet monetare banale bënë të vështirë zgjidhjen e problemit.
“Ata kishin shumë debate të gjata në lidhje me këtë, disa prej tyre shumë të nxehtë: Kur dikush përmend autoritetin e Këshillit, Tommaso [i] Sarzana (i cili më vonë u ul në fronin e Pjetrit, si Nicholas V, 1447-1455, por ishte thjesht një individ privat në shërbim të kardinal e Santa Croce) thirri: “Pse ngulmoni që të vendoset nga Këshilli? Ne e dimë mirë se askush nuk mendon se ai është një këshill i vërtetë apo një Kishë e duhur. Bijtë e humbjes, xhelatët e demonëve! Ky nuk është një Kuvend normal por një sinagogë e Satanait”.
Gjuha e dhunshme e përdorur nga një Papë i ardhshëm hapi përçarjet e thella fetare dhe kulturore në të gjithë Evropën atëherë, dhe tani. Çfarë leksioni na ka dhënë me të vërtetë historia. Këshilli ishte i paefektshëm në përpjekjen e saj për të reformuar Kishën dhe biznesin si zakonisht. Reformimi, filloi në Gjermani, duke ndarë Evropën.
Enea ishte një njeri thellësisht politik: Ai ishte disa herë rresht – sekretar i tre kardinalëve, një perandori dhe një anti-pape, para se të fillonte karrierën e tij të mahnitshme kishtare, duke u bërë peshkop, kardinal dhe në fund Papa Piu II në vitin 1458.
Pasi ai kishte bërë kreu i Kishës, zbuloi axhendën e tij ndërkombëtare: Ai donte që Evropa të jetë e bashkuar dhe të përballet me kërcënimin turk, i cili, pas rënies së Kostandinopojës në 1453, po vinte gjithnjë e më shumë në ekspansion.
Me një ushtri arkime të mirë-organizuar, në portat e tij, udhëheqësit e krishterë sollën një axhendë të përbashkët që të linin mosmarrëveshjet dhe të bashkoheshin. Pra, Piu thirri një lloj G7 të takimit në Mantova, Italinë veriore, duke shpresuar se të gjithë monarkët Perëndimorë do të bashkohen. Megjithatë, shumë mbretërve nuk u paraqitën dhe samiti u shndërrua në një dështim të madh.
Piu ishte një luftëtar dhe nuk hoqi dorë. Ai organizoi një kryqëzatë dhe vdiq para se flota që ai kishte mbledhur po lundronte larg nga brigjet lindore të Italisë, në Greqi drejt Kostandinopojës, kryeqytetit bizantin i cili kishtë rënë në mënyrë fatale.
Asnjë plan shpëtimi nuk do të hartohej në shekujt që do të vinin.
*Marcello Simonetta është një historian që punon në Paris. Ndër librat e tij të njohur mund të përmendim “Montefeltro Conspiracy” (Doubleday, 2008) dhe “Napoleoni dhe Rebeli” (Palgrave Macmillan, 2011). Ai ligjëron në Sciences Po dhe në Universitetin Amerikan të Parisit. Përkthimi i “Commentaries” Piut II është nga Margaret Meserve, bashkë-edituar nga Marcello Simonetta (The i Tatti Renaissance Library, Harvard University Press, 2003)
Marrë nga politico.eu
/tesheshi.com/
