-Recension i sagës “The Minions” që synon të prodhojë “përbindsha” anti- edukativë
Nga Nada Dosti
Industria e prodhimit të filmave vizatimorë përbëhet nga struktura të rëndësishme të cilat punojnë vazhdimisht për të përcjellë me anë të mesazheve të fshehura e të hapura, ndikimin e tyre në atë pjesë të shoqërisë që është e ndjeshme ndaj “industrisë së argëtimit”; fëmijët dhe adoleshentët.
Mesazhet që përcillen nëpërmjet këtyre filmave vizatimorë ndryshojnë në varësi të vendit të prodhimit, vendin ku këto filma shfaqen, moshës që i drejtohen etj. Por, ajo që i bashkon këto nga një kënvështrim moralist është pjercjellja e mesazheve ku promovohet imoraliteti, shthurja, konsumimi i alkoolit apo duhanit, antivlerat si kryerja e marrëdhënieve jashtëmartesore, incesti, mungesa e respektit ndaj prindërve, largimi nga shtëpia, zhveshja, homoseksualizmi (si tek fëmijët ashtu edhe te adoleshentët) etj.
Në shumicën e rasteve, disa nga këto mesazhe transmetohen në mënyrë të fshehur/kamufluar, ose justifikohen duke i konsideruar si faktorë ndikues jashtë vullnetit të përsonazheve, të cilët nuk kanë faj për këtë.
Industria e prodhimit të filmave vizatimorë ka ndikimin e saj edhe në Shqipëri. Duke u bazur në vendin e prodhimit, dy industritë më me ndikim kanë qënë ajo lindore e përfaqësuar nga filmat japoneze, kineze dhe koreano-jugor, dhe ajo perëndimore e përfaqësuar nga produksionet italiane dhe ato amerikane, të kryesuara nga gjigandi Walt Disney.
Në këtë analizë të shkurtër, nuk dua të ndalem te teoritë konspirative, por vetëm në disa aspekte apo mesazhe që unë i shoh si problematike për fëmijët tanë, të cilët sot është e vështirë t’i ndalojsh që të mos i shohin. Kjo pasi filmat vizatimorë të tillë nuk i gjen vetëm në kinema, por kryesisht në programet televizive, të cilat ofrohen falas ose me pagese si pjesë e paketave familjare.
Këtu do të ndalem pak në analizën e një filmi vizatimor në 3D i shfaqur kohët e fundit në kinema, prodhim i kompanisë Disney, e njohur për prodhimin e filmave për fëmijë dhe adoleshentë që nga viti 1923. Bëhet fjalë për “Minions”.
Minios është një Spin-off i filmit të njohur “Despicable Me” (Unë i poshtri). Sipas fabulës, Minion-ët janë gjithmonë në kërkim të një udhëheqësi. E jo të një udhëheqësi dosido, por atij më të ligut. Pasi kërkojnë përgjatë historisë, që nga dinozaurët t-reks të lashtësisë, e deri të Drakula apo Napoleon Bonaparti. Por, çdo herë ata përfundojnë duke vrarë aksidentalisht secilin udhëheqës me duart e tyre për shkak të budallallëkut të tyre por edhe sepse udhëheqësi i tyre është akoma më budalla.
Këtu tregohet se si prijësi i tyre është në të njëjtën kohë një prijës shpirtëror dhe një zot në aspektin fetar. Çdo udhëheqësi/mjeshtri që pason i urohet mirëseardhja me anë të disa riteve në forme adhurimi ndaj tij, pjesë e një kulti satanik. Gjithsesi, asnjëri prej tyre nuk është mjaftueshëm i lig për ta. Sa herë që populli Minion-ëve mbetrt pa zot është i demoralizuar dhe i pashpresë ndërsa i lumtur dhe plotë shpresë kur gjendet një zot. Në këtë mënyrë përcillet ideja se feja është një teori e shpikur nga njeriu dhe se Zoti është një krijim i njerëzimit si rrjedhojë i nevojës dhe domosdoshmërisë psikologjike dhe emocionale.
Kështu, Minion-ët vendosin të dërgojnë tre prej tyre në një mision zbulues në kërkim të një udhëheqësi të ri dhe një lider të denjë për popullin e tyre. Ata e kanë të qartë se si duhet të jetë lideri i tyre i ardhshëm: ai ose ajo duhet të jetë patjetër djallëzor, madje më djallëzori i të gjithëve. Për këtë arsye ato marrin pjesë tek konferenca e djallëzive për të zbuluar personin më të ligë që ësht “Scarlet Overkill“(përkthyer fjalë për fjalë ”kuqalashja vrasëse”). Ata e fitojnë konkursin për të pasur nderin për t’u bërë truprojat/xhelatët e saj. Më vonë zbulojnë se sa e ligë është ajo dhe fillojnë të rebelohen. Kjo çështja e “zotit shejtan” nuk është ndonjë risi dhe është një temë më vete, por ajo që më shqetëson është mënyra e paketimit dhe e servirjes për gjeneratat e ardhshme të rebelimit ndaj çfarëdo lloj ideologjie apo besimi.
Jo rastësisht liderja është femër. Kohëve të fundit ky është një element i pranishëm shpesh në filmat e Holliwoodit (ashtu si tek The hunger Game, The Divergent Series: Insurgent nga Kate Winslet; The Snoëpiercer etj) Nga kritikë të ndryshëm ky fenomen është interpretuar si përpjekje feminste për të promovuar barazinë gjinore. A është vërtet kështu apo me këtë film-bërësit duan të arrijnë të kundërtën: të tregojnë se një lider i mirë nuk mund të jetë kurrë një femër pasi ajo është e ndjeshme dhe e mbushur me emocione dhe çdo vendim/dënim që mund të marrë e bën atë akoma më të lig dhe më djallëzore?!/tesheshi.com/
