Aktivisti social që fitoi “Nobelin” e Arkitekturës

Çmimi Pritzker, nderimi më i lartë në botë në arkitekturë, iu dha japonezit Riken Yamamoto, i njohur për punën e tij “relaksuese” që ndërthur arkitekturën me shqetësimet sociale dhe sociologjike, njoftoi organizata me bazë në Çikago.

“Riken Yamamoto, arkitekt dhe aktivist social” punon për “shoqëritë harmonike pavarësisht nga identitetet, ekonomitë, politikat, infrastrukturën dhe strehimin e ndryshëm”, përshëndetën në një deklaratë organizatorët e çmimit, që shpesh quhet “Çmimi Nobel” i Arkitekturës.

“Për mua njohja (e ekzistencës) e një vendi është njohja e një komuniteti të tërë”, tha i nderuari i cili lindi në vitin 1945 në Pekin dhe emigroi në Yokohama të Japonisë pas Luftës së Dytë Botërore.

“Qasja e sotme ndaj arkitekturës thekson privatësinë, ndërkohë që mohon nevojën për marrëdhënie shoqërore. Megjithatë, ne mund të vazhdojmë të respektojmë lirinë e çdo individi duke jetuar së bashku në një hapësirë ​​arkitekturore, si një demokraci që farkëton harmoninë midis kulturave dhe fazave të jetës”, tha Yamamoto, cituar nga organizatorët e Pritzker Prize në një deklaratë.

Yamamoto u zgjodh “kryesisht sepse ai na kujton se në arkitekturë, si në demokraci, hapësirat duhet të krijohen duke përcaktuar popullsitë,” tha juria e çmimit të madh, sipas një njoftimi tjetër për shtyp.

“Arkitektura e tij shpreh qartë besimin e tij në strukturat modulare dhe thjeshtësinë e formave të tyre. (Arkitektura e tij) nuk dikton asgjë, por i lejon njerëzit të formojnë jetën e tyre në komplekse banimi me elegancë, rregullsi, poezi dhe gëzim,” tha juria.

Për kilianin Alejandro Aravena, president i jurisë 2024 dhe laureat i Pritzker 2016, “një nga gjërat që do të na duhet më shumë në të ardhmen në qytete është krijimi i kushteve përmes arkitekturës për të shumëfishuar mundësitë që njerëzit të takohen dhe të bisedojnë”.

Arkitekti japonez është i njohur për projektet e tij në ndërtesa rezidenciale dhe publike – shkolla, biblioteka, ndërtesa shërbimi komunal – dizajni i të cilave favorizon një atmosferë miqësore dhe ndërveprime sociale, ku, theksoi Aravena, “kufiri midis hapësirës publike dhe sferës private pikëtakohen”. 78-vjeçari Yamamoto “është një arkitekt që qetëson, që sjell dinjitet në të përditshmen. (Kur) e zakonshmja bëhet e jashtëzakonshme, (kur) qetësia çon në shkëlqim”, shtoi arkitekti kilian.

Shumica e veprave dhe ansambleve arkitekturore të Yamamotos mund të gjenden në Japoni (Muzeu i Artit Yokosuka që daton nga viti 2006) por edhe në Kinë (Biblioteka Tianjin në 2012) dhe Zvicër (Rrethit në Aeroportin e Cyrihut në 2020).

Yamamoto, arkitekti i nëntë japonez që merr Pritzker, pason britanikun David Chipperfield, i cili mori çmimin në 2023, dhe arkitektin Francis Kere (në 2022) nga Burkina Faso, i parë afrikan që merr këtë çmim. /tesheshi.com/