Rritja e kostove të ushqimit, stanjimi ekonomik dhe rënia e standardit të jetesës mund t’i shtyjnë votuesit në duart e së djathtës ekstreme në zgjedhjet evropiane më vonë këtë vit, gjë që mund të shkundë më tej axhendën politike në Bruksel, shkruan AFP.
Qytetarët e BE-së përballen me kriza të shumta.
Ndërsa ekonomia e Bashkimit Evropian po rimëkëmbej nga pandemia e koronavirusit, Moska pushtoi Ukrainën në vitin 2022, duke e detyruar Evropën të kërkonte burime të reja energjie.
Çmimet e gazit dhe energjisë elektrike janë rritur, duke dëmtuar familjet dhe bizneset.
Në mes të rritjes së kostove të jetesës, e djathta ekstreme e Evropës ka lulëzuar. Giorgia Meloni fitoi zgjedhjet në Itali në 2022 dhe Geert Wilders në Holandë vitin e kaluar.
“Ka një korrelacion midis rritjes së forcave populiste dhe krizës ekonomike dhe financiare,” tha Thierry Chopin, një mendimtar politik në Institutin Jacques Delors.
“E djathta radikale sot po shfrytëzon ndjeshëm ndjenjën e varfërimit” dhe “pesimizmit shumë të fortë” midis votuesve, tha Chopin.
Inflacioni është ende në rënie, duke u dhënë politikanëve evropianë shpresë se ekonomia e BE-së do të përmirësohet pas më shumë se një viti pa rritje.
Por përmirësimet do të bëhen të dukshme vetëm pas verës, jo gjatë zgjedhjeve në mbarë BE-në për Parlamentin Evropian nga 6 deri më 9 qershor.
Pothuajse tre në katër banorë të BE-së besojnë se standardi i tyre i jetesës do të bjerë këtë vit, ndërsa pothuajse një në dy thonë se tashmë është përkeqësuar, sipas sondazhit të Eurobarometrit të Parlamentit Evropian të publikuar në dhjetor.
Pothuajse 37 për qind e pjesëmarrësve thanë se kishin vështirësi për të paguar faturat e tyre.
Mbyllja e fabrikave po bëhet gjithnjë e më e zakonshme në industrinë e automobilave, veçanërisht në Gjermani.
Midis nëntorit dhe janarit, prodhuesi i pjesëve të automjeteve Bosch tha se do të shkurtonte 2,700 vende pune, ndërsa ZF mbylli një fabrikë që punësonte 700 njerëz dhe Continental tha se do të shkurtonte mijëra vende pune administrative.
“Industria gjermane është e prekur fuqishëm nga çmimet e larta të energjisë dhe vuan nga tranzicioni elektrik në industrinë e automobilave. Për momentin ne nuk shohim një kthesë në librat e porosive”, tha Charlotte de Montpellier, një ekonomiste në ING Bank.
Një Gjermani më e dobët
Gjermania është në recesion që nga viti i kaluar dhe kjo prek të gjithë Evropën.
Konsumi mbetet i dobët për shkak të çmimeve të larta.
Normat e larta rekord të interesit të Bankës Qendrore Evropiane për të frenuar inflacionin po dëmtojnë investimet dhe po bëjnë që tregu i pasurive të paluajtshme të lëkundet.
Ndërkohë, tregtia ndërkombëtare, e rënduar nga ngadalësimi i Kinës, nuk mund të kompensojë kërkesën e dobët të brendshme.
“Ekonomia e eurozonës ngeci në (tremujorin e katërt) dhe ne mendojmë se do të ngecë në gjysmën e parë të këtij viti pasi efektet e shtrëngimit monetar të kaluar vazhdojnë të ndjehen dhe politika fiskale bëhet më kufizuese”, tha Jack Allen-Reynolds nga Ekonomia e Kapitalit.
Vendet anëtare të BE-së janë gjithashtu të kufizuara nga rregullat e BE-së për shpenzimet publike.
Franca rifuti në shkurt taksën e energjisë elektrike, duke shkaktuar një rritje prej gati dhjetë për qind.
“Masat shtrënguese mund të shtyjnë një numër të madh të qytetarëve tanë në duart e së djathtës ekstreme, sepse ata ndihen të braktisur”, paralajmëroi deputeti i Parlamentit Evropian Philippe Lamberts.
Presioni i ekstremit të djathtë mbi politikat
Disa sondazhe tregojnë një rritje të fortë të partive të ekstremit të djathtë që i përkasin grupit Identiteti dhe Demokracia (ID).
Ky grupim përfshin Tubimin Kombëtar Francez të Marine Le Pen, partinë gjermane AfD, belgen (flamisht) Vlaams Belang dhe FPO austriake.
ID mund të bëhet partia e tretë më e madhe në Parlamentin Evropian dhe të kërcënojë grupin liberal, Renew Europe, i cili ka fuqi të ngjashme me një grup tjetër radikal të djathtë në rritje, Konservatorët dhe Reformistët Evropianë (ECR).
ECR përfshin partinë e Giorgia Melonit, PiS të Polonisë, Vox të Spanjës e kështu me radhë.
“Koalicioni i madh” që mbledh popullin, socialdemokratët dhe Renew Europe “duhet të mbetet shumica në Parlamentin Europian, por padyshim që do të dobësohet”, tha eksperti Chopin.
Sipas një studimi të institutit “Këshilli Europian për Marrëdhëniet me Jashtë”, ky koalicion mund të fitojë 54 për qind të vendeve në Parlamentin Europian këtë vit, që është një rënie në krahasim me 60 për qind aktuale.
E djathta ekstreme, siç vëren AFP, tashmë po ushtron presion mbi institucionet e BE-së, për shembull, duke mbështetur revoltën e fermerëve në javët e fundit.
Nëse del më e fortë nga zgjedhjet e qershorit, e djathta ekstreme ka të ngjarë të shtyjë për politika më të rrepta migracioni dhe ta bëjë edhe më të vështirë miratimin e legjislacionit në fusha të caktuara si mbrojtja e mjedisit.
E djathta ekstreme do të përpiqet gjithashtu të bllokojë një integrim më të madh në BE, vlerëson agjencia franceze e lajmeve. /tesheshi.com/
