Arsyeja pse orët kthehen në dimër nuk është thjesht për të na ngatërruar, por për të na ndihmuar. Këtë vit ora dimërore rikthehet këtë të dielë, më 27 tetor.
Kjo u mendua për herë të parë nga politikani dhe shkencëtari amerikan Benjamin Franklin, në vitin 1784. Ai publikoi një ese në të cilën sugjeroi që njerëzit të ngriheshin më herët për të kursyer qirinj. Një ide e ngjashme i ndodhi stër-stër-stërgjyshit të këngëtarit të Coldplay Chris Martin – William Willet në 1907. Ai shpjegoi se u gdhi kur, gjatë një kalërimi veror në mëngjes, vuri re se sa perde ishin ende të ulura.
Ora e ditës u prezantua për herë të parë nga Gjermania në vitin 1916, dhe disa javë më vonë nga Britania e Madhe. Të dy ishin atëherë në mes të Luftës së Parë Botërore dhe ishte shumë e rëndësishme për ta që të shfrytëzonin sa më mirë dritën e ditës dhe të kursenin qymyrin. Një vit më pas, Rusia e bëri atë, dhe në 1918, Shtetet e Bashkuara të Amerikës. Sidoqoftë, në kushte paqeje, ajo nuk zuri rrënjë në Amerikë. Nën presionin e fermerëve, presidenti i SHBA-së Woodroë Wilson hoqi shpejt orën e diellit, duke deklaruar se vendi po kthehej në “kohën e Zotit”.
Edhe në Evropë nuk kishte rregulla që do të zbatoheshin për të gjithë. Gjatë Luftës së Dytë Botërore, britanikët, për shembull, dyfishuan kursimet – ata lëvizën orët e tyre dy orë përpara.
Ndryshimi i orës supozohet të jetë një masë e kursimit të energjisë, në mënyrë që të mos kemi nevojë për dritat në mëngjeset e ftohta dhe të errëta të dimrit, sa kemi në netët e verës. Gjithashtu na jep mbrëmje “më të gjata” në verë.
Ndërkohë, do të thotë që mëngjeset e dimrit nuk errësohen aq gjatë.
Por gjithnjë e më shumë vende ndalojnë së lëvizuri orët. Në mars 2022, Senati i SHBA miratoi njëzëri Aktin e Mbrojtjes së Diellit në një përpjekje për të ndaluar lëvizjen e orës dy herë në vit. Kjo pritej të fillonte në nëntor 2023, por siç qëndron, projektligji nuk konsiderohet të ketë kaluar në Dhomën e Përfaqësuesve. Nga ana tjetër, në vitin 2019, Parlamenti Evropian votoi për heqjen e orës së verës në vitin 2021. Megjithatë, kjo nuk u konsiderua asnjëherë, gjë që besohet të jetë rezultat i Brexit dhe pandemisë, e cila u mori shumë kohë.
Madje në një moment thuhej se lëvizja e orëve ishte e keqe për shëndetin tonë.
Një studim i vitit 2016, i titulluar “Ndryshimet në shfaqjen e goditjes ishemike pas kohës së kursimit të ditës“, i botuar në Sleep Medicine, zbuloi se shkalla e goditjes në tru ishte tetë për qind më e lartë se normalja gjatë dy ditëve pas ndryshimit të të dy orës.
Studiuesit në Finlandë shkruan në atë kohë: “Ora e kursyer ditore prish ritmin cirkadian dhe ndryshon modelin e variacionit ditor në fillimin e goditjes, por efektet në frekuencën e goditjes janë të panjohura”. /tesheshi.com/
