Zjarret dhe HEC-et, ja cilat po e degradojnë natyrën. Shqipëria, e fundit në rajon me 8 % më pak pyje

Nga Entela Canaj

Natyra përrallore shqiptare po shkon drejt degradimit, dhe gjithçka po ndodh nga dora e njeriut duke nisur që nga ndërtimi pa kriter i HEC-eve në zonat e mbrojtura, te prerjet e pyjeve, e deri te zjarrëvëniet e qëllimshme. Ky është një konstatim i faktuar edhe nga studime të shumta të ambientalistëve dhe agjencive që operojnë në fushën e mjedisit.

Studimi

Sipas një studimi të Agjencisë Kombëtare të Mjedisit, sipërfaqet e pyjeve shqiptare janë zvogëluar ndjeshëm,me 8 % më pak në brenda pak viteve. Nga 33 % që ishte sipërfaqja pyjore në vitin 2006, aktualisht është reduktuar në 26 % të territorit. Përshembull, studimi tregon se vetëm në zoën e Devollit zjarri ka djegur një sipërfaqe me pyll ahu prej 836 hektarësh. Po ashtu edhe parqet kombëtare si Dajti, Lura, Thethi, Valbona etj., janë në rrezik shpyllëzimi. Në krahasim me vendet e tjera të Ballkanit dhe Evropës ne renditemi në vendin e 17-të mes 48 vendeve që janë marrë në studim, si vende me më pak pyje, pas Serbisë, Maqedonisë, Bosnje-Herecegovinës, Sllovenisë, Mal i ZI, Greqisë, Rumanisë, Kroacisë, Bullgarisë, Italisë, ndërkohë që lëmë pas Hungarinë, Belgjikën, Ukrainën, Irlandën. Drejtori i AKM-së, Julian Beqiri thotë se gjatë studimit është vënë re një rritje e sipërfaqes urbane me 1 për qind, ulje e asaj rurale me 1 për qind, si dhe ulje e sipërfaqes pyjore me 8 për qind. “Këto të dhëna do të jenë një bazë e mirë për politikat e planifikimit të territorit si në nivel vendi, ashtu edhe në atë Europian,” thotë Beqiri.

Premtimi i kryeministrit

Pak ditë më parë kryeministri Rama dhe ministrat Lefter Koka dhe Damian Gjiknuri në një aktivitet të përbashkët me shoqërinë civile, premtuan se për të mbrojtur natyrën dhe veçanërisht lumenjtë, nuk do të lejojnë ndërtimin e asnjë HEC-i të ri në zonat e mbrojtura. Deri më tani janë dhënë leje për ndërtimin e 113 HEC-eve, ku prej tyre 23 janë në ndërtim, 42 janë në prodhim dhe 58 nuk kanë filluar ende punë. Rama tha se po përgatitet edhe një draft i ri për mbrojtjen e mjedisit dhe dënimin e çdo krimi mjedisor. Këtë qëndrim të kreut të qeverisë e kanë përshëndetur edhe shumë shoqata mjedisore.

Organizatat mjedisore

Duket se situata është më problematike në Librazhd. Përfaqësues të rrjetit të organizatave “Ecim” thonë se dhënia e lejeve koncesionare e mbi 95 HEC në tërë rrethin e Librazhdit prej këtyre 47 copë në Parkun Kombëtar Shebenik-Jabllanicë, kanë krijuar mjaft probleme në florën dhe faunën e këtij rrethi. Dhënia e lejeve koncesionare ta pastudiuara mirë bëri që të dalin në pah dhe problemet e para me popullsinë e këtyre zonave, ku banorët u ngritën në protesta të herë pas hershme, për moslejimin e këtyre HEC-ve që po ndërtohen me shpejtësi, duke shkatërruar mjedisin në Parkun Kombëtar e më gjërë. Nga ndërtimi i tyre janë shkatërruar mjaft lumenj në Librazhd, si Polisi, Rrapuni, Sheja Dragostunë, Dardha, Bushtrica, Shkumbini, Gostima, Stravaji, ku edhe speciet e rralla po zhduken si trofta e kuqe. Rreth 85 hidrocentrale parashikohet të ndërtohen në zonën e Librazhdit, ku 47 prej tyre do të jenë brenda hapsirës së Parkut Kombëtar.

Lista e 85 HEC-eve që pritet të ndërtohen në zonën e Librazhdit

Trungu i Lumit Shkumbin 14 HEC-e

Lumi Bushtricë 7 HEC-e

Lumi Stravajt 7 HEC-e

Lumi i Gostimës (Gaferr) 7 HEC-e

Lumi i Gurakuqit 9 HEC-e

She Dragostunjë 6 HEC-e

She Librazhd 6 HEC-e

Lumi i Lunikut 5 HEC-e

Rrapun Qarrishtë 9 HEC-e

She Hotolisht 5 HEC-e

Gurrëshpatë 2 HEC-e