Pesëdhjetë vjet pasi i vuri flakën Uashingtonit, çështja “Watergate” mbetet një histori udhëzuese për kërcënimin e pushtetit të papenguar presidencial dhe një pikë referimi ndaj të cilit gjykohen të gjitha skandalet e tjera politike.
Megjithatë, disa historianë besojnë se arkitekti i saj Richard Nixon është në rrezik të rrëzohet nga Donald Trump si shembull i korrupsionit presidencial për shkak të rolit të tij në sulmin ndaj Capitol-it në 2021.
Krimi kryesor i Nixon-it ishte mbulimi i një vjedhjeje në selinë e Komitetit Kombëtar Demokratik në kompleksin Watergate të Uashingtonit për të përvetësuar dokumente që mund ta kishin ndihmuar atë në një zgjedhje që ai përfundimisht do t’i fitonte gjithsesi.
Akuzat kundër Trump për nxitjen e trazirave vdekjeprurëse për të rrezikuar një transferim paqësor të pushtetit, si pjesë e një komploti për të zhbërë rezultatet e zgjedhjeve presidenciale që u fituan nga Joe Biden, duken “shumë më serioze”, thotë profesori i historisë Michael Green.
“Sinqerisht, Nixon tashmë është rrëzuar nga piedestali”, tha Green.
“Një nga ironitë është se Nixon nuk duhej të urdhëronte një vjedhje për të fituar zgjedhjet,” tha ai.
Pesë hajdutë nga Watergate u kapën në flagrancë më 17 qershor 1972 dhe shpejt u bë e qartë se disa nga ata ishin të lidhur me fushatën e Nixon-it dhe Shtëpinë e Bardhë.
Hetimi që pasoi përfundimisht hapi Kutinë e Pandorës të abuzimit dhe mashtrimeve të pista të që përfshinin spiunimin politik dhe falsifikimin e korrespondencës.
Por mbulimi fillimisht ishte aq i suksesshëm sa Nixon fitoi 49 nga 50 shtetet në fitoren e tij bindëse ndaj demokratit George McGovern në zgjedhjet presidenciale të atij viti.
Rebeli i parë mes presidentëve
Mbulimi mund të kishte sukses nëse nuk do të ishte për zbulimin e rastësishëm në verën e vitit 1973 se presidenti po regjistronte fshehurazi të gjitha takimet e tij në Shtëpinë e Bardhë.
Kjo përfshinte një regjistrim të rëndësishëm në të cilin Nixon mund të dëgjohej duke urdhëruar FBI-në, e cila duhej të hetonte vjedhjen e Watergate, t’i thuhej “qëndron larg saj”.
Nixon dha dorëheqjen pasi një delegacion i liderëve republikanë, i kryesuar nga ultrakonservatori Barry Goldwater, erdhi në Shtëpinë e Bardhë në 1974 për t’i thënë atij se kishte duhet të tërhiqej, pasi të gjitha kartat ishin zbuluar.
Ai u fal përfundimisht, por shumë nga bashkëpunëtorët e tij më të afërt përfunduan në burg.
Carl Bernstein dhe Bob Woodward, gazetarë që luajtën një rol kyç në përmbysjen e Nixon-it, kanë shkruar një parathënie të re për librin e tyre kult, “Të gjithë njerëzit e Presidentit”, duke tërhequr paralele me Trump.
Krahasimi i tyre ofron një pasqyrë të disa të huajve që ndiheshin të rrethuar nga armiq në media dhe institucionet shtetërore.
Por ata sugjerojnë se nxitja e masave nga Trump për të marshuar në Capitol është “një mashtrim që e kapërceu edhe imagjinatën e Nixon-it”.
“Sipas përkufizimit ligjor, kjo është padyshim një rebelim – kështu Trump u bë presidenti i parë rebel në historinë tonë,” thonë ata.
Analistët e intervistuar nga AFP vunë në dukje një peizazh politik dhe mediatik dukshëm të ndryshëm me të cilin u përballën Nixon dhe Trump kur bëhej fjalë për pasojat e veprimeve të tyre.
Ndërhyrja e Goldwater, për shembull, do të ishte e paimagjinueshme për shumicën dërrmuese të politikanëve republikanë të sotëm, të cilët janë të vendosur me Trump përmes dy tërheqjeve dhe polemikave të tjera të shumta.
“Vetëm një histori tjetër”
Ndërsa Senati më pas votoi unanimisht për krijimin e një komiteti hetimor ndërpartiak për Watergate, republikanët në vitin 2020 vendosën veton ndaj një komisioni dypartiak dhe ndëshkuan dy anëtarë të partisë që u bashkuan me një komitet të Dhomës së Përfaqësuesve të udhëhequr nga Demokratët për të hetuar incidentin e 6 janarit.
Gati 80 milionë amerikanë, më shumë se një e treta e popullsisë, dëgjuan dëshminë televizive nga këshilltari ligjor i Shtëpisë së Bardhë, John Dean kundër Nixon-it, në seancat dëgjimore të Watergate.
Gati 20 milionë, vetëm 6 përqind e amerikanëve, morën pjesë në seancën e parë të organizuar nga Komisioni Hetimor i 6 janarit.
Për David Greenberg, autor i “Nixon’s Shadow: A History of the Picture”, seancat dëgjimore të Watergate ishin “vendimtare” në rrëzimin e një presidenti që po përpiqej të minonte demokracinë.
“Dallimi, megjithatë, është se në 1973 dhe 1974, shumë kongresmenë republikanë dhe senatorë besnikë ndaj Nixon përfundimisht pranuan se ishin përfshirë në krim,” i tha ai AFP.
“Sot, vetëm disa janë gati të pranojnë bashkëpunimin me Trump. Mjedisi ynë i polarizuar nga partia mund të pengojë seancat e 6 janarit të arrijnë gjithçka që duhet.”
Ndërkohë, procedurat e tërheqjes së Trump-it të nisura një javë para përfundimit të mandatit të tij për nxitjen e rebelimit dhe me sa duket mbulimin e gati tetë orëve të telefonatave të tij të 6 janarit nuk e gërryenin ndjeshëm mbështetjen e bazës së tij.
“Në kohën e Watergate, amerikanët ishin të bashkuar dhe u besuan burimeve të tyre mediatike brenda një dialogu të vetëm kombëtar. Kjo është e pamundur sot”, tha për AFP ish-prezantuesi i CNN, Rick Sanchez.
Nëse lajmet kabllore të krahut të djathtë, që dominojnë diskursin aktual konservator, do të kishin ekzistuar në vitet 1970, Watergate do të kishte qenë “vetëm një tjetër histori në ciklin e lajmeve 24-orëshe në Amerikë”, argumenton Sanchez. /tesheshi.com/
