VËZHGIM/ Edhe Kosova si Shqipëria: Vuan për barna, ndërsa pacientët vuajnë pasojat

Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës (SHSKUK), ka mungesë të vazhdueshme të barnave. Duke marrë parasysh faktin se SHSKUK, është institucion shëndetësor i nivelit terciarë, mungesën e barnave e vuajnë më së shumti pacientët që janë të shtrirë dhe duhet të trajtohen.

Tesheshi.com ka vizituar këtë qendër spitalore dhe me bisedat që ka pasur me shumë pacientë shihet se ka mungesë të barnave shpesh elementare. Ata janë ankuar se shumicën e barnave duhet që t’i blejnë vetë, përkundër vështirësive ekonomike.

Raportet që i ka publikuar vazhdimisht SHSKUK-ja, kanë treguar për mungesë të vazhdueshme ndër vite të barnave dhe materialit shpenzue. Sipas këtyre raporteve, furnizimi më i mirë nga Ministria e Shëndetësisë ka qenë nga 30-40 për qind, por jo më shumë. Por edhe ky furnizim është i paqëndrueshëm, sepse ka periudha kohore kur ka vonesa të mëdha në furnizim me barna dhe pacientët duhet që t’i blejnë vetë.

Një paciente e shtrirë në Klinikën Obstetrike Gjinekologjike, ka thënë për tesheshi.com, se prej që është shtrirë në këtë klinikë shumicën e barnave është detyruar që t’i blejë pasi që nuk gjenden aty.

“I kam tri lloje të barnave, por edhe injeksione që duhet t’i marr, vetëm njëri injeksion gjendet, kurse të tjerat të gjitha duhet për t’i blerë me pare tona, sepse këtu në gjinekologji po thonë se nuk i kanë. Duhet gjithsesi që t’i blejmë në mënyrë që të trajtohemi. Po na bëhen shtrenjtë po çfarë të bëjmë, pasi nuk po kemi mundësi të shkojmë në spitale private, duhet që të vijmë këtu dhe duhet dikush të rrijë me mua që çfarë barnash thotë mjeku duhet që t’i blejmë”, thotë ajo.

Ndërsa një pacient i shtrirë në Klinikën e Ortopedisë, thotë se që të gjitha barnat duhet që t’i blejnë vetë dhe se kjo pothuajse është bërë normale në këtë klinikë, sidomos kush ka për të hyrë në operacion duhet që t’i blejë barnat, ndryshe mbetet pa u operuar.

“Jo vetëm unë, por të gjithë pacientët që janë këtu në dhomë me mua i blejnë barnat. Këta të spitalit po thonë se nuk gjenden. Realisht vetëm disa injeksione kundër dhimbjeve janë këtu, tjerat duhet për t’i blerë vetë. Që sa kohë pas lufte edhe shteti nuk është në gjendje që të sigurojë barna dhe kushte të mira në këto spitale. Trajtimi nga ana e infermiereve dhe mjekëve është i mirë, por barna nuk po ka sa duhet”, u shpreh ai.

Problemi me furnizim me barna të Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës është i pranishëm që nga paslufta. Zakonisht Shërbimi Spitalor dhe Klinik Universitar i Kosovës dhe Ministria e Shëndetësisë kanë dhënë qëndrime të ndryshme sa i përket furnizimit me barna.

Sipas mjekëve që shërbejnë në SHSKUK, probleme me barna kanë të gjitha klinikat, ndërsa shpresojnë që këtë vit do të stabilizohet kjo situatë, pasi që pritet të ndahet buxhet më shumë dhe të menaxhohet nga SHSKUK-ja.

Ministria nuk ka para të mjaftueshme për barna

Drejtuesit e Ministrisë së Shëndetësisë, thonë se problemi i mungesës së furnizimit po ndodh për shkak të mungesës së buxhetit, por edhe procedurave të prokurimit, të cilat marrin kohë dhe klinikat mbesin të pa furnizuara kohë pas kohe.

Sipas një analize të bërë nga drejtuesit e SHSKUK-së, që të ketë një furnizim stabil me barna për sektorin publik, duhen prej 35-40 milionë euro në vit, shumë kjo që buxheti për barna i shëndetësisë nuk e ka pasur asnjëherë.
Faik Hoti, drejtor i departamentit për informim në Ministrinë e Shëndetësisë, ka thënë për tesheshi.com se në vitin 2014, kjo ministri ka pasur në dispozicion për barna dhe material shpenzues vetëm 18 milionë euro , apo as gjysmën e mjeteve të nevojshme për të përmbushur nevojat e spitaleve dhe qytetarëve për furnizim me barna dhe material shpenzues.

“Normalisht, me 18 milionë euro, furnizimi nuk ka mundur të jetë ai që duhet. Ka kategori të barnave si p.sh, furnizimi me vaksina, me material për dializë, për të sëmurët me diabet dhe disa kategori të tjera që plotësohen 100 për qind, por ka kategori të tjera që kjo përqindje nuk shkon më shumë se 40-50 për qind. Përmirësimet ndërkaq, vijnë kur intervenohet edhe me donacione të ndryshme, sidomos me citostaikë që janë barna mjaft të shtrenjta, për çka MSh ka pasur mbështetje domethënëse nga organizata amerikane “Project Hope”, apo shembull edhe nga “Care for Kosovo Kids” nga Holanda, që për dy vite me radhë, mbështet Repartin e Hematoonkologjisë në Pediatri QKUK me citostaikë, krahas rreth 5 milionëve të tjerë që MSh ndan MSh-ja për trajtimin e sëmundjeve malinje në Onkologji brenda vitit”, thotë Hoti, duke shtuar se këtë vit ka shenja përmirësimi, pasi që me themelimin e Shërbimit Spitalor dhe Klinik Universitar të Kosovës (SHSKUK) sipas Ligjit të ri të Shëndetësisë, buxheti i shëndetësisë, rreth 86 milionë janë transferuar në këtë shërbim, derisa buxheti i MSH-së është 35 milionë euro dhe MSh-ja do të furnizojë me barna nivelin e kujdesit parësor nëpër Komuna.

Buxheti i përgjithshëm për barna do të jetë rreth 20 milionë euro, prej të cilave pjesën më të madhe do ta menaxhojë SHSKUK-ja, që do të bëjë edhe vetë blerjen e barnave dhe materialit shpenzues. Sigurisht, kur të fillojë zbatimi i Ligjit të Sigurimeve Shëndetësore do të ketë një financim më të mirë të shëndetësisë dhe një disiplinim edhe financiar, me që mundësitë do të jenë më të volitshme se tani”, theksoi Hoti.

Pacientët viktima të mungesës së barnave dhe procedurave të prokurimit

Ndërsa sa i përket mungesës së barnave në SHSKUK, shpesh edhe të atyre elementare, Hoti fajin e hedh edhe tek procedurat e prokurimit, të cilat sipas tij krijojnë vonesa sidomos në fazat e tenderimit, pastaj të ankesave eventuale të kompanive pjesëmarrëse etj. Sipas tij, Ligji i  Prokurimit Publik është absolutisht i papërshtatshëm për sektorin shëndetësor, sepse procedurat që duhet ndjekur sipas këtij ligji janë të njëjta si për të blerë material ndërtimor, ashtu edhe për barna.

“Ndërsa ndërtimi një shtëpie mund të pres, sëmundjet nuk presin procedura aq të gjata siç janë në këtë ligj, kështu që MSh e ka shprehur disa herë nevojën që ky ligj, të ketë një ndryshim apo përjashtim për sektorin e shëndetësisë që ka specifika të tjera krahasuar me sektorët e tjerë’, u shpreh Hoti.
Por përveç vonesave në furnizime, Ligji i Prokurimit ndikon që edhe kualiteti i barnave të jetë i dobët, pasi që oferta me çmimin më të lirë është kriteri bazë për ta fituar tenderin.
“Gjithashtu, me këtë ligj,  kontratat duhet të nënshkruhen me operatorin më të lirë prej ofertuesve të përgjegjshëm, ndërsa kjo në shumë raste në shëndetësi i bie që të blihet bari më i lirë që ka edhe cilësinë më të dobët. Por, ministria është e shtrënguar të respektojë këtë ligj dhe shpeshherë vetë pacientët bien viktimë e këtij ligji që nuk u garanton atyre edhe sigurimin e ilaçit më të mirë”, thotë Hoti. /tesheshi.com/