Rasti përbën herën e parë që një konte amerikane u ka ndaluar shoqërive shumëkombëshe të paketojnë në shishe ujin e burimeve. Nëse çështja e qytezës në Oregon kundër kompanisë gjigande Nestle do të përhapet, atëherë mund të nxisë një periudhë të vështirë për industrinë e ujit të pijshëm që futet në shishe dhe shpërndahet në supermarkete.
Komuniteti i vogël rural në Cascade Locks, rreth 1200 banorë që jetojnë 70 kilometra nga Portland, në kontenë Hood River, ka hedhur poshtë me anë të një votimi popullor hapjen e një qendre të kompanisë zvicerane që duhet të mbushte në burimet e kësaj zone rreth 450 milionë litra ujë në vit, të barabartë me 10 për qind të konsumit total të qytezës. Një betejë e pamëshirshme përfundoi kështu, pas tetë vjetësh. Beteja vuri përballë për tetë vjet rresht nga njëra anë mbështetësit e lëvizjes që është kundër shitjes së ujit privatëve dhe nga ana tjetër shoqërinë shumëkombëshe që premtonte të pasuronte financat e bashkisë, me 135 mijë dollarë në vit taksa dhe të punësonte 50 persona të zonës, në një vend ku papunësia sipas kryebashkiakut të qytezës, shkon deri në 18.8 për qind.
Në fund, fitoi “jo” ndaj stabilimentit të paketimit të ujit dhe fundi i projektit. Mes argumenteve të ambjentalistëve, ishte rreziku i një zvogëlimi drastic të ujit të disponueshëm në burim nëse planet e shoqërisë industrial do të shkonin deri në fund.
Konteja Hood River, sipas denoncimeve të aktivistëve të “Aleancës Lokale të Ujit” është një zonë me rrezik për thatësira dhe uji është një e mirë e përbashkët shumë e rëndësishme “që t’u lejohet privatëve t’ia rrëmbejnë komunitetit”. “Nëse sot uji është në nivele kritike, do të jetë akoma edhe më shumë në vitet e ardhshme, me rritjen e popullsisë dhe zvogëlimin e burimeve të disponueshme”, shkruan mbrojtësit e çështjes që uji duhet të mbetet një e mirë publike. “Ta shesësh do të thotë të dorëzosh të ardhmen tonë në duart e të tjerëve”, thonë ata.
Nestlé, nga ana e vet, nuk e kupton vendimin. “Respektojmë procesin demokratik, por kemi bindjen se vendimi i marrë nuk shkon në interesit të komunitetit të Cascade Locks”, komentoi menaxheri i kompanisë Dave Palais.
Votimi në këtë qytezë frenon përhapjen e shoqërive shumëkombëshe në Oregon, e ato druhen për efektin ngjitës që mund të ketë referendumi popullor në kontetë e tjera. Të inkurajuara nga fitorja në Hood River, qytete të tjera që strehojnë gjigandët e industrisë së ujit në territorin e tyre mund të marrin vendime për t’u “rebeluar”. Shenjat e para, në të vërtetë, nuk mungojnë: në Flathead County, në Montana, banorët kanë marshuar kundër hapjes së një stabilimenti të paketimit të ujit në shishe, ndërsa në malet e San Bernandinos, autoritetet mjedisore kaliforniane kanë propozuar analizimin e ndikimit të fabrikës së paketimit të ujit në shishe, fabrikë që zotërohet gjithashtu nga “Nestlé Ëaters North America”.
Së fundmi, në Maine, po kjo kompani shumëkombëshe zvicerane u pezullua nga e drejta e koncesionit për të përdorur burimin e Fryeburg, pas protestave të aktivistëve.
“Uji nuk duhet të jetë një mall konsumi”, mbështet idenë Julia De Graë nga agjencia e monitorimit, “Food and Ëater”, një shoqëri ambjentaliste me seli në Uashington që koordinon kundërshtimin e planeve industriale të privatizimit të ujit në Shtetet e Bashkuara.
Edhe pse tregu është në rritje, pasi shitja e ujit në shishe vitin e kaluar arriti në 14.2 miliardë dollarë, një rritje me 8.4 për qind krahasimisht me një vit më parë, stopimi që vjen nga Oregoni mund të mos jetë pa pasoja.
“E përdorim ujin jo më shumë sesa e përdorin industritë e tjera, si ajo agroushqimore apo industria e lehtë”, mbrohet Jane Lazgin, zëdhënëse e kompanisë së ujit Nestle.
“Rasti i kontesë Hood River përbën një precedent. Në të ardhmen mund të përdoret për të ndaluar edhe për bujqësinë apo industrinë”.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
