Çdo vit, mijëra njerëz në mbarë botën dënohen me vdekje dhe ekzekutohen, shpesh për krime për të cilat dënimi me vdekje nuk duhet të vendoset sipas ligjeve dhe standardeve ndërkombëtare.
Numri i ekzekutimeve në nivel global është në nivelin më të lartë që nga viti 2015, sipas raportit të fundit të Amnesty International mbi përdorimin global të dënimit me vdekje.
Në disa vende, dënimi me vdekje zbatohet edhe për veprat penale të lidhura me drogën, ndërsa të tjerat e vendosin këtë dënim për shkeljet e sigurisë dhe vrasjet. Akoma më shqetësuese është se disa vende kryejnë ekzekutime të të miturve, si dhe të personave me aftësi të kufizuara mendore ose intelektuale.
Në vitin 2024, u regjistruan 1.518 ekzekutime, një rritje prej 32 për qind nga 1.153 një vit më parë.
Megjithëse numri i vendeve që zbatojnë dënimin me vdekje ka mbetur në nivele historikisht të ulëta, numri i përgjithshëm i ekzekutimeve është rritur ndjeshëm, kryesisht për shkak të rritjes së numrit të ekzekutimeve në Iran, Irak dhe Arabinë Saudite.
Këto tre vende janë përgjegjëse për deri në 91 për qind të të gjitha ekzekutimeve të njohura në mbarë botën, dhe në total, numri i ekzekutimeve në këto tre vende u rrit nga 1,041 në 2023 në 1,380 në 2024.
Numri i dënimeve me vdekje të shqiptuara në vitin 2024 ishte të paktën 2087 në 46 vende.
Përveç Iranit, Irakut dhe Arabisë Saudite, rritje të ndjeshme të numrit të ekzekutimeve është shënuar edhe në Egjipt, Singapor dhe Jemen, ndërsa një rënie minimale është regjistruar në Somali.
Megjithatë, vlerësimet e sakta të numrit të ekzekutimeve në mbarë botën mbeten të vështira për shkak të fshehtësisë dhe praktikave kufizuese në vende si Kina, Koreja e Veriut dhe Vietnami.
Kina, e cila mbetet vendi kryesor për sa i përket ekzekutimeve, vazhdon të fshehë të dhënat për ekzekutimet, duke i klasifikuar ato si sekret shtetëror.
Një nga tendencat më shqetësuese nga viti 2024 janë ekzekutimet për vepra të lidhura me drogën.
Amnesty International ka regjistruar 637 ekzekutime për këto lloj krimesh, që përbëjnë më shumë se 42 për qind të të gjitha ekzekutimeve të njohura.
Të paktën katër vende – Kina, Irani, Arabia Saudite dhe Singapori – kryen ekzekutime për vepra të lidhura me drogën. Nuk kishte të dhëna të konfirmuara për Vietnamin.
Raporti i Amnesty-t thekson gjithashtu disa zhvillime drejt heqjes globale të dënimit me vdekje.
Zambia ka aderuar në Protokollin e Dytë Fakultativ të Paktit Ndërkombëtar për të Drejtat Civile dhe Politike, i cili mbron heqjen e dënimit me vdekje, ndërsa Zimbabve ka hequr dënimin me vdekje për krimet e përgjithshme.
Një tjetër hap ndodhi në nivelin e Kombeve të Bashkuara, ku më shumë se dy të tretat e shteteve anëtare votuan në favor të rezolutës së dhjetë të Asamblesë së Përgjithshme mbi një moratorium mbi përdorimin e dënimit me vdekje. /tesheshi.com/
