Kërcënimet globale po shtohen dhe në majë të stivës, një bufon bën shenja, hungërin dhe gajaset. Shtetet e Bashkuara, bota, ka rënë nën skllavërinë e reality show-t të Donald Trump ku për ditë më radhë ai ka grumbulluar më shumë kohë televizive dhe tituj gazetash sesa të gjithë kandidatët e tjerë për presidencën së bashku.
Pretenduesi për postin e liderit të botës së lirë nuk ka kaluar asnjë ditë, asnjë orë në shërbim të publikut. Dhe për këtë ata e duan.
I pastër për shkak të pasurisë dhe famës, ai nuk është përlyer nga politika aktive.
Ende nuk ka shumë gjasa, por tashmë nuk është as e paimagjinueshme që ai mund të jetë president. Nate Silver i Fivethirtyeight, personi që zakonisht parashikon saktë sesi shkojnë zgjedhje, është ende skeptik, edhe pse së fundmi jo edhe aq shumë. Ai shkruan se “gjërat po rreshtohen në të mirë të Trump më tepër sesa mund ta imagjinoja…nuk është vetëm prania e tij e vazhdueshme në garë që më habit sesa mungesa e madhe e përpjekjeve për ta ndalur atë”. Problemi është se njerëzit që duhet ta ndalin janë të establishmentit republikan. Politikanë!
Po çfarë do të gjejë Trump, nëse imagjinojmë më tej atë që Silver nuk është ende i përgatitur ta thojë- kur të mbërrijë në Zyrën Ovale, dhe të shohë dosjet e mbledhura mbi tryezë. (ai mundet, sigurisht, t’i hedhë në dysheme dhe t’u thërrasë ndihmësve –“Përjashtoni meksikanët! Ndërtoni atë mur! Ndalojini muslimanët! U thoni kinezëve të mos më dalin para syve! Ma sillni atë djalin e mirë, Putinin këtu!)
Por e zëmë se vendos të qeverisë.
Paraardhësi i Putin, të cilin e ai shan përditë, u përpoq shumë gjatë mandatit të parë të “rivendosë” marrëdhëniet – me presidentin Vladimir Putin të Rusisë, me liderët e Lindjes së Mesme, thellësisht i penduar për luftën e Xhorxh Bushit ndaj terrorit, dhe kur u shfaq në skenë si president në vitin 2012 edhe me Xi Jinping të Kinës.
Obama ishte shumë i sjellshëm edhe me europianët, gjithashtu – (kujtojmë fjalimin e Londrës në maj 2011 kur deklaroi se “ka pak kombe që qëndrojnë fort, flasin me zë të lartë dhe luftojnë edhe më fort për të mbrojtur vlerat demokratike në të gjithë botën sesa Shtetet e Bashkuara dhe Britania e Madhe”. Dhe ai vlerëson lart kancelaren gjermane, Angela Merkel, e dhe pse spiunët e tij i përgjuan celularin. (dokumentet e fundit të dala nga Eduart Snouden tregojnë se NSA ka përgjuar edhe Silvio Berluskonin, kur ishte kryeministër sidomos kur fliste me Putinin)
Por megjithatë për telashin e vet, ai i ka dhënë nacionalizimit rus dhe kinez- të dy motorrë të fuqishëm dhe të frikshëm- një kukull të përbashkët ku ata të ngulin gjilpëra. Putin, antiperëndimori më i vendosur në botë, mbajti një fjalim luftënxitës në mars 2014 – duke thënë se shtetet perëndimore “preferojnë të mos ndjekin ligjin ndërkombëtar në politikat e tyre praktike por të sundojnë me armë… ata veprojnë si u pëlqen… duke vendosur fatet e botës pasi vetëm ata mund të jenë gjithmonë në të drejtë”. “Ta detyrosh Rusinë deri në limitet e veta është e rrezikshme, paralajmëroi ai, pasi do të kundërpërgjigjet fort”. Që nga ajo kohë, është bërë keq e më keq.
Eshtë pak më mirë me Kinën, por jo shumë më mirë. Udhëtimi i Xi në SHBA për të biseduar me Obamën në muajin shtator, nuk solli debate, por shumë pak u arrit – pak përballë çështjeve të shumta të një niveli të lartë që duhet të bisedoheshin mes dy vendeve më të fuqishme. Mes këtyre përfshihet media e huaj që punon në Kinë – e që duhet t’i bindet urdhërave të partisë: presidenti po mbyll radhët ndërsa rritja ekonomike ngadalësohet dhe ai ndjen pakënaqësinë në vend dhe në parti që po përpiqet ta spastrojë. Perëndimi është një top i leverdisshëm për të devijuar agresionin.
Shumë prej liderëve në Lindjen e Mesme të cilëve Obama u kishte dhënë siguri, tashmë janë larguar, të hedhur tej nga “Pranvera Arabe” të cilën ai e lavdëroi në fjalimin e Londrës. Por atëherë vetë pranvera kishte marrë fund, dhe autokratë të rinj kishin ardhur në pushtet ose ia kishte lënë vendit mbretërimit të kaosit.
Europianët e duan atë (përveçse kur nisin grindjet për përgjimet) – por Bashkimi Europian gati e humbi monedhën e vet dhe po humbet tashmë edhe politikën e kufijve të hapur e nuk është në gjendje të jetë një partner i plotë për Shtetet e Bashkuara.
Çfarë është humbur në gjithë këtë? Ndoshta e gjithë bota. Sfidat që përballin liderët botërorë tashmë janë më të mëdha sesa gjithçka tjetër në periudhën e pas luftës së ftohtë.
Eksperti rus, Robert Legvold liston disa prej tyre: aty përfshihet kontrolli ndërsa qaset me shpejtësi epoka e dytë bërthamore gjatë së cilës fqinjë armiqësorë me njëri-tjetrin (Pakistani dhe India, në të ardhmen edhe ndoshta Irani me Izraelin, Koreja e Veriut dhe pothuajse pjesa tjetër e votës) po kërkojnë të ndërtojnë arsenale bërthamore.
Lista përfshin, gjithashtu, mbajtjen e rrjetës së ndryshimeve klimaterike, ndërgjegjësimin se tashmë është shumë vonë për të ndaluar rritjen e nivelit të oqeaneve dhe dëmet që do të sjellë kjo për vende kryesisht të varfra në niveline detit – sikundër edhe përcaktimin e strategjive për të lehtësuar shqetësimin e masave si dhe parandalimin e ngrohjes nga një fazë edhe më e keqe.
Lista përfshin negociatat e frutshme për të ardhmen e Arktikut, që aktualisht, duket se po e militarizon Rusia në mënyrë të njëanshme.
Liderët politikë asnjëherë nuk kanë vepruar kaq globalisht sa veprojnë tani: globi nuk ka qenë kurrë kaq i kërcënuar nga shkatërrime masive sa tani, nuk ka kërkuar asnjëherë veprim të përbashkët, me substancë dhe dhënie fund të grindjeve sikundër kërkon tani. Por ne e gjejmë veten, jo në një periudhë të re dhe shpresëplotë, por në një rikthim të luftës së ftohtë që mund ta bëjë botën të ftohtë e të vdekur.
E ndërkohë, një person të cilit po i shtohen gjasat për t’u bërë lideri i botës së lirë zgërdheshet, gjestikulon dhe shfryn – “ne po fitojmë, fitojmë, fitojmë vendin dhe shpejt vendi do të nisë të fitojë, fitojë fitojë”. Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
