Tërheqja e Turqisë nga një Traktat i Luftës së Ftohtë

Qeveria turke njoftoi tërheqjen nga “Traktati për Forcat Konvencionale në Evropë” (CFE), me vendimin përkatës që do të publikohet në numrin e fundit të Gazetës së Qeverisë Turke dhe hyn në fuqi nga 8 prilli.

Traktati CFE, një rrjedhë e Luftës së Ftohtë, u nënshkrua në vitin 1990 në kuadër të Konferencës për Sigurinë dhe Bashkëpunimin në Evropë (KSBE – më vonë OSBE), me qëllim vendosjen e një kufizimi të ndërsjelltë të armatimeve ndërmjet vendeve të Perëndimi dhe ato të Paktit të Varshavës. Ai parashikonte “tavane” specifike forcash dhe armatimesh për çdo vend, si dhe zona specifike ku nuk duhet të kishte përqendrim të forcave ushtarake.

Traktati parashikonte gjithashtu një procedurë specifike për asgjësimin dhe tërheqjen e materialit luftarak, si dhe kontrolle të rregullta të ndërsjellta për të siguruar respektimin e “tavaneve”.

Për gati 20 vitet e fundit, CFE ka qenë joaktive për sa i përket “tavaneve”, por edhe kontrolleve për respektimin e kufizimeve.

Pas tërheqjes së Rusisë nga CFE vjeshtën e kaluar dhe ndërkohë që lufta në Ukrainë po vazhdon, marrëveshja tani ka humbur të gjithë përmbajtjen dhe për këtë arsye NATO ka njoftuar se është “ngrirë”.

Turqia, me vendimin që shpalli, dërgon mesazhin se nuk është më e detyruar nga kufizimet në përqendrimin e forcave kundër Rusisë, duke u çliruar në të njëjtën kohë nga detyrimet formale kontraktuale.

Ndërkohë, përfaqësuesi i Ministrisë së Jashtme turke, Oncu Ketseli, flet për “pezullim të zbatimit” dhe jo “tërheqje” të Turqisë nga “Traktati për Forcat Konvencionale në Evropë” (CFE).

Ai sqaroi se “pezullimi” i zbatimit të traktatit është një vendim që mund të revokohet në të ardhmen.

Sipas agjencisë shtetërore të lajmeve Anadolu, zëdhënësi turk Oncu Keceli tha: “Këshilli i NATO-s bëri një deklaratë për këtë çështje më 7 nëntor. Ne kishim bërë edhe një deklaratë tjetër dhe e shpallëm vendimin tonë me arsyetimin e tij. Data e hyrjes në fuqi të vendimeve të Aleatëve të NATO-s që janë palë në Traktatin CFE për pezullimin e zbatimit të Traktatit përcaktohet nga secili aleat brenda kuadrit të legjislacionit të tij kombëtar. Pezullimi tashmë është vënë në fuqi nga shumica dërrmuese e aleatëve që janë palë në Traktatin CFE. Procesi i brendshëm ligjor për hyrjen në fuqi të vendimit tonë për pezullimin e zbatimit të Traktatit CFE nga data 8 Prill 2024 ka përfunduar dhe Dekreti përkatës i Presidentit është publikuar në Fletoren e Qeverisë, datë 5 Prill 2024”. /tesheshi.com/