Dorëheqja si akt politik është natyrisht një lëvizje e detyruar. Çdo politikan që largohet vetë nga posti që mban, e bën këtë ngaqë ja detyrojnë rrethanat dhe kur nuk ka një rrugëdalje të dytë.
Por gjithsesi, akti i dorëheqjes vendos në politikë një precedent që shpesh ka fuqinë e një ligji gati-gati kushtetues.
Nga viti 1992 deri në 2005-n, institucioni i dorëheqjes nuk u praktikua asnjëherë nga krerët e formacioneve politike shqiptare që ndëshkoheshin nga elektorati në zgjedhje.
Fatos Nano nuk dha dorëheqjen pas humbjes në 22 mas 1992.
Kreu formal i PD-së në vitin 1992, Eduard Selami nuk dha dorëheqjen pas humbjes në zgjedhjet vendore të 26 korrikut të atij viti..
Sali Berisha, si president i vendit imponoi një projekt-kushtetutë të hartuar nga ai në tetorin e vitit 1994, (e cila i jepte Republikës një karakter edhe presidencial) kur nuk arriti ta miratojë Parlamenti, e dërgoi në referendum popullor të cilin e humbi. Pas disfatës nuk ofroi dorëheqjen si zgjidhje.
Po ashtu në vitin 1997, edhe pse humbi zgjedhjet parlamentare, Berisha u rikthye në drejtimin e PD-së në vend që të largohej.
Në vitin 2005, Fatos Nano, vendosi një standard kur dha dorëheqjen pas humbjes në zgjedhje, duke i hapur rrugën e Edi Ramës për t’u bërë kryetar i Partisë Socialiste.
Ky standard në një farë mënyrë krijoi një precedent gati ligjor, që solli edhe dorëheqjen e Sali Berishës nga kreu i PD-së pas humbjes në zgjedhjet e 21 qershorit 2013.
Në këtë linjë si precedent mund të quhet edhe dorëheqja apo dorëzimi i mandatit parlamentar nga Saimir Tahiri ditën e djeshme.
Pas aktit të Tahirit, ç’dokush prej politikanëve parlamentare që mund të hetohet nga Prokuroria, do të duhet ta dorëzojë mandatin dhe jo ta përdor si mburojë.
Rasti “Tahiri” tregoi që mandati, më shumë si mburojë është një pikë e dobët për deputetin.
Por që nga 1990-a asnjë deputet apo ministër i hetuar nga Prokuroria apo i kërkuar për hetim nuk e ka dorëzuar mandatin. Deri në vitin 2013, deputetët gëzonin imunitet, ku madje nuk mund të niste fare hetimi para autorizimit nga parlamenti.
Në politikën shqiptare, kërkesa e prokurorisë për të hetuar deputetët, në vend që të dobësonin politikisht parlamentarët, i ka fuqizuar ato. Kjo edhe për faktin se drejtësia nuk ka qenë kurrë një institucion i besueshëm në vend.
Le të marrim me radhë rastet më pikante të heqjes së imunitetit.
I pari që ju hoq imuniteti në parlamentin shqiptar ishte ai i të ndjerit Azem Hajdari në pranverën e vitit 1992. Kjo ndodhi pas një sherri banal me grushta të të ndjerit me një funksionar të PD-së, pas së cilit prokuroria i kërkoi heqjen e mandatit për Hajdarin.
Hetimi për ca grushta u stimulua nga Berisha për të mos ushqyer oreksin e Azem Hajdarit për një post të lartë qeveritar.
Por nga ana tjetër, kjo manovër ndoti prokurorinë dhe e fuqizoi Hajdarin duke e hedhur në opinion si “viktimë politike”.
Po në vitin 1992, prokuroria kërkoi heqjen e imunitetit për deputetin e Skraparit të PS-së, Ilir Meta, pasi ky i fundit kishte përkrahur grevën e punëtorëve të Poliçanit të cilët u përleshën edhe me policinë.
Ilir Meta jo vetëm që nuk u dobësua politikisht nga kërkesa për hetim, por u forcua në sy të opinionit, duke rritur vrullshëm shkallët e karrierës, pasi konsiderohej si “viktimë politike”. Të dy këta deputetë nuk e dorëzuan mandatin.
Në korrik të vitit 1993, Fatos Nano, deputet i PS-së dhe kryetar i opozitës, u kërkua nga prokuroria jo vetëm për ta hetuar, por edhe arrestuar. Nano, i cili u burgos për 4 vjet, qëndroi deputet deri në vitin 1996.
Lideri socialist doli nga burgu me “qyrkun” e heroit dhe “të burgosurit politik”, status të cilin e fitoi edhe nga gjykata që e shpalli të pafajshëm në vitin 1997 dhe i ktheu lekët e burgut kokërr më kokërr.
Prokuroria kërkoi të hetohen në atë kohë dy ministra të PD-së, Genc Ruli e Rexhep Uka, por grupi i PD-së u rebelua dhe nuk votoi për heqjen e imunitetit.
Në vitin 2006, pasi Shqipëria firmosi MSA-në me BE-në, Brukseli i kërkoi Tiranës të hetojë korrupsionin dhe krimin e organizuar.
Në krye të Prokurorisë së Përgjithshme emërohet në vitin 2007, Ina Rama, të cilin kreu i mazhorancës së atëhershme Sali Berisha e quan një “Silvia Konti”.
Në mars 2008 shpërthen Gërdeci, vdesin 26 veta. Ina Rama kërkoi t’i heqë imunitetin Fatmir Mediut, ministrit të Mbrojtjes. Mazhoranca, edhe pse votoi për ta hetuar Mediun, e sulmoi politikisht prokurorinë duke e quajtur hetimin tendencioz.
Jozefina Topalli, kreu i parlamentit që drejtoi Komisionin e Rregullores që shqyrton kërkesën e prokurorisë, e telendisi publikisht Ina Ramën duke mbrojtur kryetarin e PR-së.
Mediu nuk e dorëzoi mandatin e tij. Madje në vitin 2009, pra pas zgjedhjeve, rifitoi imunitetin e ri që ndalonte hetimin pa vendim parlamenti, që as mazhoranca nuk guxoi t’ja heqë e as Ina Rama nuk ja kërkoi.
E njëjta gjë ndodhi edhe me Lulzim Bashën, i cili pas një dosje të dorëzuar nga një vartës i tij në prokurori, ish-deputeti i PD-së Arben Meçe, inxhinier rrugësh, u hap një hetim nga organi i akuzës për autostradën Rrëshen-Kalimash, që sipas prokurorisë fshihte një abuzim të paktën prej 220 milion eurove.
Basha jo vetëm që nuk arriti të gjykohet, pasi shfrytëzoi bukur kleçka proceduriale, por pas akuzës ngjiti karrierën edhe në tre poste shumë të larta: ministër i Jashtëm, ministër i Brendshëm dhe Kryetar i Bashkisë së Tiranës.
Të gjitha këto raste u bënë standarde që imponuan edhe sjelljet në vazhdim, pra u bënë precedentë. Dhe precedentët gjithmonë i ofron pala në pushtet pra mazhoranca, e cila jep një model që më pas ndiqet.
Një model e ofroi edhe Saimir Tahiri dje, pavarësisht se i detyruar. Tashmë me aktin e tij ai i ka future në kurth të gjithë aktorët politike nën akuza: ka themeluar një precedent që kush hap gojën në emër të moralit politik, duhet ta ndjekë. Rrugë tjetër nuk ka! /tesheshi.com/
