Nga Amir B. Ahmeti*
Historiku i Super të Martës
“Super e Martja” viteve të fundit ka filluar të marrë një popullaritet mjaft të madh, madje ka fituar edhe shumë emra, si: E Martja Gjigante, Cunami i së Martës, E Martja e Fatit, etj.
“Super e Martja” vjen në vazhdën e zgjedhjeve preliminare në ShBA ku këtë vit e Martja e parë e muajit Mars i bie data 5. Kur kemi parasysh numrin e madh të shteteve që do të votojnë ne këto preliminare, pra 15 shtete per secilën Parti, atë Republikane dhe atë Demokratike, e kuptojmë sa rëndësi ka kjo e Martë për kandidatët presidencial nga të dy partitë kryesore.
Në vitin 1992 “Super Tuesday” arriti të bëhej pjesa kryesore e fushatës së përgjithshme për të mbajtur zgjedhjet preliminare sa më herët që është e mundur në mënyrë që të përcaktohen nominimet përfundimtare. Ndërsa historia e saj kthehet në vitet 1984 dhe 1988 kur 9 shtete jugore mbajtën zgjedhjet preliminare përnjëherësh me një ditë të Martë.
Në vitin 2012 zgjedhjet preliminare në “Super Tuesday” u mbajtën në 22 shtete dhe ato konsiderohen me numrin më të madh që ndonjëherë ishin mbajtur. Kurse këtë të Martë, zgjedhjet preliminare mbahen në 15 shtete.
Edhe pse rëndësia e “Super të Martës” ka marrë përmasa të mëdha rëndësie, megjithatë ajo nuk do të jetë vendimtare për vendimin e konventave kombëtare të cilat do të mbahen gjatë verës së këtij viti. Konventa e republikanëve do të mbahet ne Korrik, kurse e demokratëve në Gusht. Por gjithsesi shumë kandidatë nga të dy partitë do të rishikojnë pozicionet e tyre dhe definitivsht mund të orientohen për të vazhduar apo jo garën për të fituar nominimet kombëtare partiake për zgjedhjet presidenciale të cilat do të mbahen më 5 Nëntor të këtij viti.
Besoj se neser në “Super të Martën” e këtyre preliminareve do të kemi një pasqyrë të re se kush do të mbetet në garë dhe kush do të tërhiqet. Gjithsesi, gjer në Korrik, respektivisht Gusht, kur mbahen konventat kombëtare të të dy partive, kandidatët presidencialë kanë ende rrugë për të bërë, por mendoj se jo më shumë se nga dy kandidatë prej dy taboreve do ta vazhdojnë garën deri atëherë.
Vendimi Gjykatë së Lartë për Trump-in
Ish-Presidenti Trump, është përballur me drejtësinë në ShBA si asnjëherë më parë nga ndonjë kandidat presidencial. Siç kam spjeguar edhe në shkrimin e kaluar, paditë janë të natyrave të ndryshme, por më e rënda është akuza për rolin e Trump-it gjatë trazirave të Kapitolit, më 6 Janar të vitit 2021.
Bazuar në Amendamentin e 14-të të Kushtetutës Amerikane, respektivisht seksionit 3, i cili ndalon çdo zyrtar aktual dhe të mëparshëm, qoftë zyrtar federal, shtetëror apo ushtarak, të cilët janë angazhuar në kryengritje ose rebelim kundër vendit, të mos marrin përsëri postin. Si rezultat, Gjykata e Lartë e Kolorados, në Dhjetor të vitit të kaluar vendosi se Trump duhej të hiqej nga fletëvotimi për këto zgjedhje presidencaile. Është interesante fakti se ky është rasti i parë që është shfrytëzuar seksioni 3 i Amendamentit 14-të për të skualifikuar një kandidat presidencial në ShBA.
Sidoqoftë, Gjykata e Lartë e ShBA, sot votoi unanimisht për të hedhur poshtë, si të pa bazë, vendimin e Gjykatës së Lartë të Kolorados, duke i dhënë kështu një fitore gjyqësore Trump-it vetëm një ditë para Super të Martës, i cili vendim gjithsesi se do të ndikoj në favor të tij nesër gjatë preliminareve në 15 shtete.
Vlen të theksohet se deri sot Trump nga republikanët, ka fituar 9 shtete në zgjedhjet preliminare, kurse kundërkandidatja e tij, Nikki Haley, vetëm një shtet. Kurse në kampin tjetër, te demokratët, Biden ka fituar 6 shtete, e kundërkandidatët e tij asnjë.
* Autori është kandidat për PhD në të drejtën ndërkomëtare, njëherit ekspert i zgjedhjeve presidenciale në ShBA dhe autor i librit “Zgjedhjet Presidenciale në ShBA, drejt kontinuitetit apo ndryshimit të këtij sistemi elektoral”.
