Shtypi evropian – dhe jo vetëm – e sheh rritjen e industrisë turke të mbrojtjes, e cila po zgjeron aktivitetin e saj të investimeve jo vetëm drejt Lindjes së Mesme, Ballkanit dhe Evropës Lindore, por tani edhe drejt Perëndimit Evropian, si një “fenomen mbresëlënës”.
Duke përdorur blerjen e Piaggio Aerospace nëpërmjet bashkëpunimit midis Baykar (lider në prodhimin e dronëve turq) dhe Leonardo, Ankaraja tani po përgatitet të “sulmojë” paketën prej 800 miliardë euro për mbrojtjen e përbashkët evropiane.
Komentohet se afërsia midis kryeministres italiane Giorgia Meloni dhe presidentit turk Recep Tayyip Erdogan bazohet kryesisht në bindjet e tyre të përbashkëta në lidhje me funksionimin e sistemit ndërkombëtar, pa anashkaluar marrëdhëniet e privilegjuara që të dy mbajnë me Presidentin e SHBA-së Donald Trump.
Për më tepër, biseda telefonike midis “shefit planetar” dhe presidentit turk në fillim të javës na kujtoi nivelet e larta të mirëkuptimit midis tyre, me të dyja palët që shkëmbyen ftesa për një takim të përbashkët.
Gjenerali turk në NATO
Gjithashtu, kantieri turk i ndërtimit të anijeve STM nënshkroi për herë të parë në fund të vitit 2024 një marrëveshje për projektimin dhe ndërtimin e dy anijeve me Marinën Portugeze si marrëse, duke thyer një tjetër rekord, atë të shitjes së parë të anijeve detare në një vend anëtar të NATO-s dhe BE-së.
Përveç kësaj, pak ditë më parë, NATO mori një gjeneral turk për herë të parë në 76 vitet e ekzistencës së saj, pasi gjeneral brigade Eray Uduğur u zgjodh Drejtor i Bashkëpunimit dhe Sigurisë, me seli në Selinë Ushtarake Ndërkombëtare të NATO-s në Bruksel.
Ky është një “sukses historik” sipas shumicës dërrmuese të shtypit turk, veçanërisht kur ndodh në një moment kritik për riarmatimimin e Evropës, por edhe për orientimin strategjik të aleancës euroatlantike, domethënë gjatë epokës së Trump.
Big Bang
Përveç kësaj, vetëm në vitin 2024, eksportet e Turqisë në fushën e “mbrojtjes dhe aerodinamikës” arritën në 7.15 miliardë dollarë, duke e renditur fqinjin në vendin e 11-të për sa i përket dinamikës së industrisë së tij të mbrojtjes, e cila punëson 2,000 kompani në sektor dhe mijëra të diplomuar në universitet, të cilët transferohen në programe kërkimore përkatëse çdo vit.
Për shumicën e analistëve, “mrekullia mbrojtëse” e Turqisë i detyrohet qëllimit të saj strategjik të autonomisë, pasi vendi fqinj këmbënguli në transferimin e teknologjisë nga gjigantët e huaj të kombinuar me një breshëri investimesh, duke e vendosur sektorin nën kujdesin e Presidencës Turke.
Në të njëjtën kohë, është “sektori më modern dhe teknologjikisht më i përparuar në vend” sipas Daily Sabah, e cila vlerëson se kostoja e Kërkimit dhe Zhvillimit (R&D) në sektor arriti në 1.1 miliardë dollarë në vitin 2002 në 20 miliardë dollarë në vitin 2024. Për më tepër, në periudhën gjashtëvjeçare 2019-2024, industria turke e mbrojtjes zgjeroi eksportet e saj në Evropë, duke nënshkruar marrëveshje përkatëse me Ukrainën, Hungarinë, Kosovën, Poloninë, Shqipërinë, Maqedoninë e Veriut, Rumaninë, Estoninë, Bosnjën dhe Hercegovinën, Kroacinë dhe Portugalinë.
Interesi i fortë i Ankarasë, veçanërisht në Gadishullin Iberik – dhe si rrjedhojë në Mesdhe – pasqyrohet edhe në memorandumin e bashkëpunimit të nënshkruar vitin e kaluar nga Spanja dhe Turqia, duke eksploruar zhvillimin e përbashkët të një avioni të ri të avancuar stërvitor për Forcën Ajrore Spanjolle, për të zëvendësuar flotën e avionëve F-5 Tiger II.
Në këtë drejtim, “shitjet për vendet evropiane, veçanërisht anëtarët e BE-së, i shtojnë besueshmëri argumentit të Turqisë se është një lojtar i rëndësishëm në sigurinë evropiane”, vëren Instituti Ndërkombëtar për Studime Strategjike (IISS). /tesheshi.com/
