Presidenti i Ukrainës, Volodymyr Zelensky, tha këto ditë se po kërkon një mënyrë për t’i dhënë fund luftës me Rusinë së shpejti, duke shtuar se Ukraina më vonë mund të kthejë territorin e pushtuar përmes rrugëve diplomatike, pas anëtarësimit në NATO.
Kjo përfaqëson një ndryshim nga pozicioni i tij i mëparshëm, kur ai pretendonte se fundi i luftës varej nga nëse Rusia do të kthente territorin ukrainas të aneksuar.
Pse e ndryshoi Zelensky pozicionin e tij dhe çfarë do të ndodhë më pas?
Çfarë tha Zelensky për përfundimin e luftës në Ukrainë?
Në një intervistë me Stuart Ramsay, korrespondenti kryesor i Sky News, botuar më 29 nëntor, Zelensky tha se “faza e nxehtë” e luftës mund të përfundojë nëse NATO ofron garanci sigurie për pjesën e Ukrainës që aktualisht është nën kontrollin e Kievit.
Ai tha se më vonë ata mund të negociojnë përmes kanaleve diplomatike për kthimin e tokës së pushtuar nga Rusia. Udhëheqësi ukrainas përsëriti qëndrimin e tij në një intervistë të publikuar nga agjencia japoneze e lajmeve Kyodo News të hënën.
“Nëse duam të ndalojmë ‘fazën e nxehtë të luftës’, ajo duhet të jetë nën ombrellën e territorit të NATO-s të Ukrainës që ne kemi nën kontrollin tonë”, tha ai për Sky News.
“Duhet ta bëjmë shpejt. Atëherë Ukraina mund të përdorë mjete diplomatike për të kthyer territorin e pushtuar”, shtoi ai.
Ai i tha Sky News se armëpushimi ishte i nevojshëm për të garantuar që presidenti rus Vladimir Putin nuk do të kthehej për të kapur më shumë territor ukrainas.
Që nga viti 2014, Rusia ka pushtuar pothuajse 20 për qind të territorit të Ukrainës. Kjo përfshin Krimenë, e cila u aneksua nga Rusia në 2014.
Që nga shkurti i vitit 2022, kur Putini filloi pushtimin e tij në Ukrainë, Rusia ka pushtuar pjesë të mëdha të Donetskut, Khersonit, Luganskut dhe Zaporozhyes, dhe në shtator 2022 njoftoi aneksimin e këtyre rajoneve.
A e ka ndryshuar Zelensky qëndrimin e tij për përfundimin e luftës?
Po. Në intervistat e fundit, Zelensky prezantoi për herë të parë një plan për t’i dhënë fund luftës në të cilën nuk është kusht kthimi i territorit ukrainas nga Rusia.
“Zelensky ka bërë një kompromis të madh, pa dyshim, por unë mendoj se ai pasqyron një realitet të ashpër,” i tha Al Jazeera-s Timothy Ash, një bashkëpunëtor në programin e Rusisë dhe Euroazisë në Chatham House, një institut me bazë në Londër.
Zelensky theksoi më parë se, nëse aneksimi rus i territoreve ukrainase nuk anulohet, nuk do të mbetet asgjë nga marrëveshja e paqes.
Në korrik, ai i tha gazetës franceze Le Monde se territoret e kapura mund t’i aneksoheshin Rusisë nëse votohet në një referendum të lirë dhe të drejtë. Megjithatë, që të zhvillohen këto referendume, Kievi do të duhej të kthente territoret nën kontrollin e tij.
Pse e ndryshoi planin Zelensky?
Në një intervistë për Kyodo News, Zelensky bëri një pranim të rrallë se do të jetë e vështirë për ushtrinë ukrainase të kthejë tokën që u mor nga Rusia me mjete ushtarake.
“Ushtrisë sonë i mungon forca për këtë. Kjo është e vërteta”, tha ai. “Ne duhet të gjejmë zgjidhje diplomatike”.
Deklaratat e tij erdhën menjëherë pasi udhëheqësi republikan Donald Trump fitoi zgjedhjet në Shtetet e Bashkuara muajin e kaluar. Zgjedhja e Trump shënon një ndryshim në qasjen e Amerikës ndaj Ukrainës.
SHBA, të udhëhequr nga Joseph Biden, ishte ofruesi më i madh i ndihmës ushtarake për Ukrainën. Sipas Departamentit Amerikan të Shtetit, Uashingtoni ka dërguar 64 miliardë dollarë ndihmë ushtarake në Ukrainë që nga shkurti i vitit 2022.
SHBA-ja e ka furnizuar Ukrainën me armë të precizionit të lartë si raketat ATACM me rreze të gjatë veprimi, por vetëm kohët e fundit e autorizoi atë për t’i përdorur ato në territorin rus.
Plani i paqes i Trump për Ukrainën është i pasigurt dhe në Kiev ka frikë se ai do të reduktojë ndihmën – apo edhe ta ndalojë atë krejtësisht. Pa ndihmën e SHBA-së, forcat ukrainase do të kishin shumë vështirësi në luftën e cila po intensifikohet me shpejtësi, sipas analistëve. Përveç shkëmbimit të sulmeve me dronë, trupat ruse po kapin fshatra në Ukrainën lindore mes përpjekjeve për të kapur rajonin industrial të Donbasit.
Përveç kësaj, forcat ruse janë përforcuar nga trupat e Koresë së Veriut që u janë bashkuar atyre në front, sipas Ukrainës, SHBA-së dhe Koresë së Jugut.
Çfarë dëshiron Zelensky?
Zelensky i tha Sky News se donte të punonte dhe të komunikonte drejtpërdrejt me Trump, duke e përshkruar takimin e tyre në shtator si “të ngrohtë, të mirë dhe konstruktiv”.
Ash beson se problemi kryesor i Ukrainës është se çdo marrëveshje paqeje duhet të sigurojë territorin që mbetet nën kontrollin e Kievit. “Përndryshe, Putini do ta shohë atë si një mundësi për ta pushtuar përsëri.”
Opinioni publik në Ukrainë po ndryshon gjithashtu. Gjithnjë e më shumë ukrainas duan një fund të shpejtë të luftës, jo një fitore të plotë.
Sipas një sondazhi të Gallup të publikuar më 19 nëntor, 52 për qind e ukrainasve duan që lufta të përfundojë “sa më shpejt të jetë e mundur”, edhe nëse kjo nënkupton heqjen dorë nga territori. Vetëm 38 përqind duan që Ukraina të “luftojë deri në fitore” – një rënie dramatike në krahasim me sondazhin e vitit 2022, kur 73 për qind e ukrainasve e dëshironin atë.
Po në lidhje me ofertën e Ukrainës për anëtarësim në NATO?
Në muajt e fundit, Ukraina ka bërë presion për anëtarësimin në NATO sa më shpejt të jetë e mundur. Anëtarësimi në aleancën ushtarake është një pjesë kyçe e “planit të paqes” të Zelensky-t.
Të dielën, ai i kërkoi administratës së Biden-it që po largohet që të bindë aleatët e NATO-s që të ftojnë Ukrainën që t’i bashkohet aleancës në një takim në Bruksel këtë javë.
Anëtarët e NATO-s sigurojnë Ukrainën se është në rrugën “e pakthyeshme” të anëtarësimit.
Megjithatë, aleatët e NATO-s janë skeptikë për anëtarësimin e Ukrainës për sa kohë që ajo është në luftë me Rusinë. Arsyeja është se kjo do të thotë se e gjithë aleanca është menjëherë në luftë me Rusinë.
Zëvendëspresidenti i sapozgjedhur i SHBA, JD Vance përshkroi disa detaje të planit të mundshëm të Trump-it për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë në një intervistë në Shawn Ryan Show që u transmetua në shtator. Vance tha se plani nënkupton që Rusia të marrë një “garanci neutraliteti” nga Ukraina, që do të thotë se Kievi nuk do të anëtarësohet në NATO.
Keith Kellogg, përfaqësuesi i posaçëm i sapoemëruar i Trump-it për luftën Rusi-Ukrainë, shkroi në prill se liderët e NATO-s duhet të vonojnë anëtarësimin e Ukrainës në mënyrë që të bindin Putinin të marrë pjesë në bisedimet e paqes. /tesheshi.com/
