Shuhet arkitekti finlandez i Pavarësisë së Kosovës

Ish-presidenti finlandez, fituesi i çmimit Nobel për Paqe, Martti Ahtisaari ka vdekur të hënën në moshën 86-vjeçare.

Ahtisaari mori pjesë në zgjidhjen e konflikteve në Kosovë, Irlandën e Veriut dhe Indonezi.

I njohur për gatishmërinë e tij për të biseduar me të gjitha palët dhe aftësinë e tij për të pritur me durim momentin e duhur për kompromis, Ahtisaari refuzoi të pranonte se luftërat dhe konfliktet ishin të pashmangshme.

“Paqja është çështje vullneti. Të gjitha konfliktet mund të zgjidhen dhe nuk ka asnjë justifikim për t’i lejuar ato të bëhen të përjetshme”, tha Ahtisaari kur mori çmimin Nobel në vitin 2008.

I famshëm globalisht për ndërmjetësimin e tij për paqen, ai ishte një i huaj politik në atdheun e tij. Por ishte pikërisht fakti që ai nuk ishte i lidhur politikisht gjë që e ndihmoi të fitonte zgjedhjet e para të drejtpërdrejta presidenciale në Finlandë, në vitin 1994, në krye të opozitës socialdemokrate.

Si president, ai mbështeti anëtarësimin e Finlandës në Bashkimin Evropian dhe inkurajoi votuesit të mbështesin referendumin e anëtarësimit të vitit 1994, i cili kaloi me 57 për qind mbështetje.

Kundërshtarët kritikuan udhëtimet e tij të shpeshta dhe thanë se ai duhet të përqendrohet më shumë në çështjet e brendshme pasi Finlanda u zhyt në një recesion të shkaktuar nga rënia e Bashkimit Sovjetik, atëherë partneri kryesor tregtar i tij.

Ahtisaari lindi në vitin 1937 në Viipuri, tani pjesë e Rusisë dhe familja e tij u detyrua të largohej pas pushtimit të forcave sovjetike. Atëherë ai ishte dy vjeç.

Ai më vonë tha se kjo e ktheu atë në një “refugjat të përhershëm”, të ndjeshëm ndaj gjendjes së tyre.

Pas shërbimit ushtarak, ai u bë mësues dhe mori pjesë në një projekt arsimor në Pakistan, i cili tha se i hapi sytë ndaj problemeve jashtë atdheut të tij.

Ai iu bashkua Ministrisë së Punëve të Jashtme Finlandeze në vitin 1965 dhe në vitin 1973 u emërua ambasador i Finlandës në Tanzani.

Një nga arritjet e tij të para të mëdha diplomatike ishte të ndihmonte Namibinë të fitonte pavarësinë pas viteve të konfliktit të përgjakshëm me Afrikën e Jugut.

Duke vepruar si përfaqësues i BE-së, ai e bindi presidentin jugosllav Slobodan Millosheviç në vitin 1999 që të pranonte kushtet e NATO-s për t’i dhënë fund sulmeve ajrore në Kosovë.

Ai vazhdoi të fokusohej në zgjidhjen e konflikteve pas largimit nga presidenca në vitin 2000, duke ndihmuar në avancimin e procesit të paqes në Irlandën e Veriut si inspektor çarmatimi.

Ai themeloi Iniciativën e Menaxhimit të Krizave, një organizatë e pavarur e fokusuar në zgjidhjen e konflikteve. Grupi lehtësoi një proces paqeje midis qeverisë indoneziane dhe Lëvizjes së Lirë Aceh në 2005. Përpjekjet e tij ndërmjetësuese çuan në një marrëveshje që i dha fund konfliktit tre dekadash në Aceh.

Më vonë atë vit, ai u kthye në Ballkan si përfaqësues special i OKB-së dhe ishte një nga arkitektët e pavarësisë së Kosovës.

Disa muaj më vonë, Komiteti Nobel i dha atij Çmimin e Paqes, duke përmendur ndërmjetësimet e tij paqebërëse në disa kontinente për më shumë se tre dekada. /tesheshi.com/