Në tempullin Cheng Hoon Teng në qytetin historik të Malajzisë, Malacca, besimtarët ndezin shkopinj aromatikë dhe përkulen përpara altarëve të praruar. Aroma e temjanit dhe tingulli i këngës së murgjve mbushin ajrin.
Tempulli u vendos aty në fillim të shekullit të 18-të për banorët kinezë që erdhën për të punuar në ato që ishin dikur portet më të ngarkuara të Azisë Lindore. Por, kinezët nuk ishin banorët e vetëm të Malacca-s që mbërritën nga përtej detit.
Emigrantë të tjerë mbërritën nga Azia Jugore dhe në të njëjtën rrugë ashtu sikundër ndodhi me tempullin kinez, u ndërtua edhe një vend tjetër besimi, për hindutë.
Midis këtyre dy tempujve qëndron xhamia, ndërtuar për popullsinë malajziane të qytetit, që është kryesisht muslimane.
Këto tre vende të ndryshme besimi, – në një lagje që tashmë njihet si rruga e Harmonisë- reflektojnë përzjerjen etnike të Malajzisë dhe marrëdhëniet e mira në pjesën më të madhe që kanë ekzistuar mes grupeve të ndryshme.
“Asnjë shqetësim”
Megjithatë, shumë besojnë se paqja është në rrezik shpartallimi. Disa protesta me ngarkesa etnike dhe trazirat në qytet kanë shfaqur tensionim të marrëdhënieve mes malajzianëve, kinezëve dhe komuniteteve indiane. Fushata për të bashkuar Malajzinë, e nisur nga kryeministri Najib Razak kur sapo mori detyrën, ka dështuar. E ka nga ata që besojnë se politikanët po nxisin tensionin etnik.
Por shumë pak ngë e gjitha këto duket se ekziston në Malacca. Brenda oborrit të xhamisë elegante, larë në ngjyrë të bardhë Kampung Kling në rrugën e Harmonisë, gjithçka është paqësore. Uji derdhet nga një shatërvan ndërtuar pranë një varreze të vogël dhe një peme mangoje.
Një nga imamët e xhamisë thotë se kjo pjesë e Malacca-s ka qenë zakonisht e qetë. “Në këtë rrugë, secili praktikon besimin e vet”, thotë ai.
“Edhe pse pjesa më e madhe e njerëzve në Malacca janë muslimanë, ka ende tempuj kinezë dhe indianë, dhe nuk ka pasur kurrë shqetësime midis njëri-tjetrit”. Imami është malajzian, një grup etnik që përbën rreth 60 për qind të popullsisë në Malajzi, dhe që tashmë ka avantazhet e veta.
Që pas trazirave të përgjakshme raciste të vitit 1969, gjatë të cilave humbën jetën gati 200 persona, qeveria u ka dhënë malajve, grupit etnik më të madh, privilegje në sektorë si arsimi, biznesi dhe shërbimi civil.
Këto privilegje synonin të ballanconin dominimimin e dy grupeve të tjera etnike kryesore, sidomos kinezëve, që llogariten të jenë një e katërta e popullsisë. Rreth 7 për qind kanë origjinë nga Azia Jugore.
Ruajtja e status quo-s
Këto veprime politike mbështetëse duhej të ishin të përkohshme, por shumë prej tyre mbeten ende në fuqi. Kompani të listuara publikisht, për shembull, ende duhet të kenë kujdes që 30 për qind e aksioneve të tyre të jenë në pronësi të malajve.
Kur Najib, një malajzian që drejton një parti malajzianësh, erdhi në pushtet në vitin 2009, ai premtoi t’i japë fund këtyre politikave por një gjë e tillë nuk ndodhi.
Ai ndërmorri edhe një fushatë të quajtur Malajzia e Para për të inkurajuar njerëzit të identifikonin veten si malajzianë më shumë sesa sipas grupit etnik që i përkasin. Por, fushata ndeshi në rezistencë edhe brenda vetë partisë së tij, pasi njerëzit kërkuan të ruanin status quo-në.
Shtatorin e kaluar, policisë iu desh të ndalonte një grup malajsh të zemëruar që marshuan përmes qendrës e qytetit kinez në Kuala Lumpur në një shfaqje force për të konfirmuar të drejtat e tyre.
“Rraca nuk është e rëndësishme”
Por pavarësisht dështimit të kryeministrit, malajzianët po bashkohen edhe pa ndihmën e tij. Gjithnjë e më shumë njerëz thonë se nuk u pëlqen të etiketojnë të tjerët sipas rracës. “Kemi arritur në një pikë në Malajzi ku njerëzve nuk u pëlqen t’i pyesin nëse janë malaj, kinezë apo indianë”. 
Në kampuset universitare, edhe studentët duket se ndajnë të njëjtën pikëpamje. “Ndjej se uniteti i Malajzisë është shumë i rëndësishëm”, thotë një studente. “Edhe pse vijmë nga origjina shumë të ndryshme kulturore, arsimore e traditash, është më mirë ta identifikojmë veten si malajzianë”.
Në ditët e sotme, grupet etnike të Malajzisë jetojnë ndonjëherë aq të ndarë sa duket se janë botë të ndryshme. Shumë jetojnë të ndarë. Pjesa më e madhe shkojnë në shkolla që përputhen me etninë e tyre.
Por rruga e Harmonisë tregon se ata kanë jetuar së bashku në harmoni. Nëse politikanët nuk ndezin flakët e tensioneve etnike, kështu mund të jetë edhe në të ardhmen.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
