Majat e pemëve sa mezi dukeshin mes mjegullës. Shikueshmëria e ajrit në Smolensk në perëndim të Rusisë ishte vetëm 200 metra. Në rrotullimin e fundit, sistemi paralajmërues i avionit Tupolev kishte dhënë të gjitha shenjat për të mos u ulur në aeroport, mirëpo ekipi i avionit dukej se kishte reaguar shumë vonë. Më 10.41 të datës 10 prill 2010, avioni u përplas disa qindra metra pa arritur pistën, duke vrarë të 96 personat në bord.
Avioni mbante brenda presidentin polak, Lech Kaczyński, gruan e tij, shefin e bankës qendrore të vendit, disa deputetë dhe figurat më të të larta ushtarake.
Polonia ra në zi të atillë si në ditët më të errëta të luftës së Dytë Botërore. Në vitin 2011, një hetim qeveritar fajësoi motin e keq dhe gabimin e pilotit. Por, 66-vjeçari, vëllai binjak i Kazinskit, Jaroslavi nuk e humbi kurrë bindjen se tragjedia ishte rezultat i sabotazhit të Kremlinit. Nuk erdhi si surprizë as vendimi i partisë për Ligj dhe Drejtësi që ai drejton, e cila wshtw rikthyer në pushtet për herë të parë që nga aksidenti, pwr nisjen e hetimeve tw reja.
Në një ceremoni ku njoftoi hetimin e ri, ministri polak i Mbrojtjes, la të kuptohej se një shpërthim ishte shkak i mundshëm, pasi, sipas tij, avioni ishte shkatërruar përpara përplasjes.
Por, ky rishqyrtim është i rrezikshëm. Polonia ndodhet në anën më të largët lindore të BE dhe NATO-s. Piketat janë dhe më lart nga sa ishin në kohën e përplasjes së avionit, gjashtë vjet të shkuar. Polonia është ndër kritiket më të hapura të Kremlinit sa i takon politikës së tij në rajonet separatiste në lindje të Ukrainës. Në të njëjtën kohë, partia për Ligj dhe Drejtësi është armiqësore ndaj Brukselit ku Donald Tusk, kryeministër i vendit gjatë viteve 2007-2014, drejton Këshillin Europian.
Qeveria e tij akuzohet nga Jarosław Kaczyński se ekspozoi Lech Kaczyński-n ndaj rrezikut me një planifikim të dobët të udhëtimit dhe duke dështuar që pas shpërthimit, të sigurohej që rusët të mos manipulonin të dhënat në vendngjarje.
Por, qeveria e Ligj dhe Drejtësi nuk do të lejojë pragmatizmin politik të bllokojë rrugën. Qeveria polake e akuzon Rusinë se ka bllokuar përpjekjet e saj për të realizuar një hetim të plotë, duke mos i dhënë akses në dëshmitë e dy kontrollorëve të trafikut ajror, dhe në të dhënat e kutisë së zezë dhe në mbetjet e avionit.
Autoritetet tashmë kanë rinovuar kërkesën për të marrë mbetjet e avionit. “Në rast të një përgjigjeje negative, do të punojmë për të rritur presionin ndërkombëtar”, tha ministri i Mbrojtjes.
Smolensku është domethënës në historinë polake pasi është afër vendit ku policia sekrete e Stalinit qëlloi për vdekje rreth 22 mijë oficerë dhe intelektualë polakë që u ekzekutuan në vitin 1940. Masakra është një simbol që vijon ende sesi Polonia ka vuajtur në duart sovjetike. Më datën 10 të çdo muaji, miqtë dhe familjarët e viktimave të Smolenskut ndezin qirinj në kujtim të tyre në oborrin e rezidencës presidenciale në Varshavë.
Ndërkaq, kujtesat e Smolenskut janë të vazhdueshme në Poloni. Shumë nga të afërmit e viktimave kanë pranuar rezulatet e hetimit fillestar, por të tjerë sidomos nga klani Kazinski dhe ai i partisë për Ligj dhe Drejtësi vijojnë ende të gjejnë “keqbërës”.
Analistët thonë se ndryshimet e fundit ligjore, pas ardhjes në fuqi të Ligj dhe Drejtësi, mund të jenë arsye për të ringjallur kujtimet e tragjedisë së Smolenskut. Komisioni Europian po heton ligjshmërinë e përpjekjes së hapur të qeverisë për të kontrolluar punën e gjykatës kushtetuese.
Ndryshimet e tjera ligjore të miratuara përgjatë tre muajve të fundit përfshijnë edhe fuqizimin e policisë dhe përpjekjen për të kaluar zyrën e prokurorit të përgjithshëm në ministrinë e Drejtësisë.
Edhe nëse qeveria mund të mos ketë një rezultat të parapërgatitur të hetimit të ri të nisur për tragjedinë e Smolenskut, analistët thonë se partia për Ligj dhe Drejtësi po mban gjallë kujtimin e kësaj tragjedie si një gur të lojës për pushtet, duke ushqyer ndjenjat e nacionalizmit romantik se ata që humbën jetën aty janë “dëshmorë”, e kështu duke krijuar heronjtë perfektë.
Analistët thonë se fokusimi tek Smolensku përputhet me profilin e partisë për të shënuar vrasjet masive dhe katastrofat. “Polakët janë shumë të mirë në këtë gjë. Ligj dhe Drejtësi është një parti e zisë kombëtare. Përplasja e avionit, në një farë mënyre, preku kordat e psikikës kombëtare, nëse ndokush beson në gjëra të tilla”, thonë analistët.
Shtojini këtyre majat e pemëve që dalin prej mjegullës, peisazhin e Smolenskut dhe gogolin rus. Këto janë ingredientët e një drame perfekte të Luftës së Ftohtë për një komb që ka nevojë të vazhdueshme për martirë. Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
