Nga Roald A. Hysa
“Shqipëria e Madhe”, një term i harruar ky prej kohësh dhe që thjesht sot mund ta gjesh në librat e historisë. Politikanët e sotëm mund të kenë dijeni apo jo, sepse kjo kërkon njohuri të mira historike. Në vëmendjen e publikut shqiptar e solli prof. Dorian Koçi, i cili foli rreth këtij termi në takimin “Deserbizimi i diskursit publik shqiptar”.
Prof. Koçi e solli këtë term në kontekstin politik të periudhës së pushtimit fashist të Shqipërisë dhe theksoi se sipas rrethanave historike shfaqen këto lloj termash. Mirëpo do të theksoja se pavarësisht që Samiu në pamfletin e tij politik “Shqipëria çka qenë…” nuk e përmend si term, e gjitha kjo vepër madhore për atë flet.
Katër vilajetet shqiptare në një me rreth 58 mijë km2 apo edhe më shumë do të krijonin Shqipërinë e Madhe, ndërkohë që Bullgaria e Madhe ishte një realitet.
Luftërat Ballkanike të pasuara nga Lufta e Madhe (L1B) dhe paqja e Versajës, ku u rikonfigurua edhe Ballkani krijuan një realitet të ri politik.
Dy nga protagonistët më të mëdhenj politikë shqiptarë e paguan me jetën e vet realitetin e ri që krijuan Fuqitë e Mëdha, Ismail Qemal Beu dhe Esat pashë Toptani. Shqipëria e Madhe ashtu si e deshi Esat Pasha siç është shprehur në Memorandumin e tij me 6 pika, që ia dorëzoi presidentit amerikan Wdrou Willson, nuk u arrit.
Shqipëria Londineze i mbylli hesapet tokësore me fqinjët më 1926 dhe u bë kështu shteti i vetëm në Evropë që kufizohej me krahina të tëra shqiptare. Mirëpo ky nocion i Shqipërisë së Madhe do të ndërfutej në terminologjinë shtetërore të Shqipërisë Monarkiste: Mbreti ZOG I- Mbret i Shqipërisë dhe i Shqiptarëve.
Invazioni italian do ta kthente në realitet politik Shqipërinë e Madhe, ku në Tokat e Lirueme do të futej arsimi shqip dhe abetarja e njehsuar. Ushtria gjermane në marrëveshje me nacionalistët shqiptarë do ta linte në fuqi Shqipërinë e Madhe.
Regjimi komunist i Beogradit me kryeministrin Enver Hoxha nuk do ta lejonte vazhdimësinë e këtij realiteti politik të krijuar nga L2 Botërore. Regjimi i Tiranës e justifikoi lëshimin e trojeve shqiptare, duke thënë se nuk kemi synime shoviniste ndaj Kosovës etj. etj.
Jugosllavia do të shpërbëhej pas viteve 1990 dhe tashmë ne si shqiptarë do të ballafaqoheshim edhe me masakrat mbi popullsinë e pafajshme të shqiptarëve të Kosovës. Në Kosovë e në Shqipëri neve kemi nevojë për një rilexim të ri të pamfletit politik të Samiut.
Shqipëria e Madhe nuk duhet të jetë thjesht një ëndërr e largët! /tesheshi.com/
