Zeqirija Ibrahimi, një ndër figurat më përfaqsuese të Lëvizjes BESA në Maqedoni, ka ofruar një leksion gjuhësor, në nivel akademik, mbi emrin e ri të pritshëm të Maqedonisë.
Ardhur nga fusha e letrave, Ibrahimi u ka bërë një sfidë intelektuale qarqeve të larta të qeverisjes maqedonase, të cilat janë nën ethet e përzgjedhjes së emrit të tij, për t’ja ofruar palës greke si kompromis.
Ja ç’shkruan ai:
“Para se të ndodhë “Ilinditasja”… (këshilla përkthimi)
Që të mos ndodhë të bëhen prapë gaz i botës, që mos të dalë ndonjë “ilinditase” tjetër, dëshiroj të sugjeroj se cili duhet të jetë kriteri i përkthimit të emrit të ri të shtetit.
Tashmë është evidente se emri i ri i shtetit do të jetë “Republika Severna Makedonija”, “Republika Gorna Makedonija” ose “Republika Nova Makedonija”. Cilido që të jetë, do të ketë, pra, një përcaktor i cili e cilëson fjalën emërore ose emrin “Makedonija”. Pra, “Gorna”, “Severna” dhe “Nova” janë përcaktorë të emrit “Makedonija”. Andaj, edhe në përkthimin që do të bëhet shqip duhet ta ruhet ky kriter dhe të mos i vihet përcaktori “Republikës”, por “Maqedonisë”. Sepse, versionet “Republika e Epërme”, “Republika Veriore” ose edhe “Republika e Re” i referohen “republikës”, ndërsa në origjinal i referohen “Maqedonisë”. Fundja, as bisedimet për problemin e emrit nuk janë bërë që të përcaktohet “republika”, por problemi ka qenë të përcaktohet “Maqedonia”.
Në gjuhën shqipe përcaktori, qoftë si mbiemër ose si emër në gjinore, duhet të qëndrojë pas fjalës emërore, emrit bërthamë ose grupit emëror, pos në raste poetike. Por, meqë këtu kemi të bëjmë me stil administrativ, këto gjëra nuk lejohen. Prandaj, nëse u duhet ta përkthejnë, le ta kenë parasysh se në gjuhën shqipe përcaktori duhet të qëndrojë pas “Maqedonisë”. Edhe nëse grekët e kanë kusht të marrëveshjes, që të mos jenë pranë njëri-tjetrit “Republika” dhe “Maqedonia”, shqiptarët duhet të shpjegojnë se natyra e shqipes është e këtillë dhe nuk mund të bëhen improvizime. Edhe ashtu versioni shqip është i përkthyer dhe shërben vetëm për marrëdhënie brenda vendit, ndërsa origjinali dhe versioni anglisht do të mund ta kenë përcaktorin ndërmjet.
Pra, shqip do të ishte:
– Republika e Maqedonisë së Veriut
– Republika e Maqedonisë së Epërme ose
– Republika e Maqedonisë së Re
/tesheshi.com/
