Tronditja është e kuptueshme në raste si ai i kësaj jave kur një të riu 22-vjeçar, Marvi Mihalit, i morën jetën gangsterisht, barbarisht, me thikë në zemër. Edhe reagimet e çdo lloji janë të pranueshme dhe deri diku të justifikueshme. Por pse kjo ngjarje e rëndë mori kaq shumë përmasa, reagime e komentime? Sepse kanë ndodhur (sa e rëndë është t’i shkruash si statistika ikjet nga jeta të të rinjve në gjithë këto vite!) edhe të tjera ngjarje me viktima që nuk i kishin mbushur të 30-at? Ndoshta pikërisht për “shkakun”.
“I riu 22-vjeçar humbi jetën për një karikues”, u raportua dhe më nuk ndali askush të analizonte, sa e vërtetë ishte kjo. Duhet ta bëjmë. Jo të themi dy fjalë ngushëllimi, tre fjalë irritimi dhe të vazhdojmë pushimet. Kam të paktën, që kur një fëmijë 15 vjeç u vra nga bashkëmoshatari i tij në një shkollë pranë Durrësit, që ulëras për arsimin dhe edukimin e jo vetëm mësimin. Ai 22-vjeçar nuk u vra për një karikues. As për një telefon. Humbi jetën sepse rinia shqiptare nuk e njeh gjuhën e arsyes, nuk e njeh diskutimin, nuk e njeh kërkesën e ndjesës, nuk njeh vlerën e jetës, nuk njeh modestinë përballë ngrefosjes, nuk njeh altruizmin përballë egoizmit, nuk njeh tërheqjen përballë sulmit.
Nëse do të ndërtojmë me sytë e mendjes bisedën që është zhvilluar mes të rinjve që solli edhe këtë tragjedi, dikush prej të dyve, në mos po të dy ka folur me ton llogarikërkues, kjo më e pakta. Dhe vini re: Për një kohë kur janë zhvilluar të folura, debate, madje edhe sherre, askush nuk as e ka çuar në mendje ta “mbyllë këtë muhabet”; askush nuk ka lëshuar pe, askush nuk i ka thënë tjetrit “më fal”. Eshtë kaq e fuqishme fjala “më fal” sa rrëzon kështjella inati, e jo më një nervozizëm të çastit. Jo! Secili ka vazhduar kryeneçësinë e tij. Tërheqja quhet ofendim, fyerje, përulje. Dhe përfundimi është kjo tragjedi; ashtu siç ngjashëm kanë përfunduar ë tjera raste që të bëjnë të ulërasësh, pasi kanë patur si fitil ndezës një shikim, një gërvishtje makine, një të sharë, një parakalim, një vend parkimi, një tallje në FB, etj., etj., idiotësi që ky vendi ynë mund të prodhojë pa fund me një cilësi të ulët njerëzore që posedojmë, por që për dreq paguhet me gjak, me humbje jete.
I kemi kaq të përditshme rastet e ngrefosjes si kokoroçë të djemve e burrave; madje tani janë shtuar goxha edhe vajzat e gratë, saqë më duket se një frymë e madhe e shenjtë na ruan nga tragjedi të përditshme. E kemi jetën kaq të lirë sa duket sikur jetojmë 400 vjet më parë, kur bëhej llogaria me gjak, apo me kokë, sikur të ishin bagëti. Sigurisht që edukata në familje ka rëndësinë e saj. Por mua më duket se prindërit, familja, nuk mund t’ia mësojnë apo t’ia fusin në kokë fëmijës vlerësimin për jetën, për të tyren por edhe për të tjetrit; nuk ia mësojnë dot se të tërhiqesh nga një budallallëk egoist nuk do të thotë të jesh frikacak, por të jesh i zgjuar; nuk i mësojnë dot se mes dy gjelave, njëri gjithmonë do të mbetet pa pupla… Unë besoj se familja shqiptare, e sotmja, gati ka dështuar në këtë sipërmarrje. Por më e rënda është dështimi i shkollës. Sepse prej aty nuk del jo vetëm fëmija, por edhe shoqëria.
Mund të dalë një fëmijë i mësuar, por me çfarë edukimi? Një talent i vërtetë në fusha të ndryshme, por një njeri i rëndomtë në sjellje e komunikim. Por edhe nëse për shumë shkaqe, ky fëmijë është edhe i mençur sa të kuptojë se jeta nuk vihet në kandar për “çështje hunde”, do të jetë pikërisht shoqëria që do t’ia kujtojë sedrën. E pra, familja e këtij fëmije nuk mund të edukojë gjithë shoqërinë e tij.
Sigurisht, mendimi i parë është po familjet e tjera? Dhe është mëse e vërtetë. Edukimi familjar duhet të nisë të heqë dorë urgjentisht nga edukimi trimëror dhe burrëror i një fëmije. Por duhet të këmbëngulim fort tek shkolla. Fëmijët duhet të rriten që në vitet e para me dashurinë për jetën, të tyren dhe të tjetrit. Unë nuk jam specialist edukimi në shkolla, por nuk kam dëgjuar askund për aktivitetet e përbashkëta apo diskutime të përditshme të vetë fëmijëve etj si këto. Më shumë kam dëgjuar për psikologë, që më duket se më shumë i stresojnë fëmijët me këto çështjet e bullizmit, se sa i ndihmojnë. Ndoshta, dhe shpresoj të jem i gabuar… Kundërshtimet, jam i sigurtë që janë të shumta: jo ndodhi të tilla ka kudo në botë, jo rinia është e hedhur, jo nuk mund t’i kontrollosh dot veprimet etj. Po, bie dakort, madje edhe më shumë se kaq. Por problemi qëndro, që në këtë vendin tonë, të rinjtë që shkëmbejnë dy fjalë, tek e treta mendojnë t’i marrin jetën tjetrit, a thua po i këpusin kokën një mize. E gjitha për hir të sedrës, egoizmit, trimërisë, vanitetit…vendosi çfarë emri të duash, nuk gabon. E pra, kjo duhet të nisë të ndryshojë.
Vërtet, është një ndjenjë që gati e kemi në ADN, “të mos ulim hundën”, e që ka sjellë më shumë viktima se luftërat, apo sëmundjet përgjatë shekujve. Eshtë e vështirë të ndryshohet, por duhet ta bëjmë, duhet të përpiqemi ta bëjmë. Ndryshe do të vazhdojmë të numërojmë viktimat në moshë fare të re. /tesheshi.com/
