Gjermania është duke investuar shumë pak, e kështu dëmton Evropën, botën dhe veten…..
Nga Uashingtoni në Athinë, politikanët dhe ekonomistët të cilët shpesh herë nuk ndajnë gjëra të përbashkëta, këtë herë bien dakord se Gjermania nën kancelaren Angela Merkel është kryesisht e gabuar në lidhje me politikat ekonomike. Në dukje, ekonomia gjermane shfaqet e fortë-papunësia më e ulët në dy dekada; qëndrueshmëria, rritja ekonomike; një buxhet shtetëror i balancuar- janë një maskë e mirë kamuflazhi i gabimeve dhe politikave të saj, thonë ata.
Gabimi i parw ka të bëjë me insistimin e saj që vendet me probleme të Eurozonës si Greqia, jo vetëm që duhet të bëjnë reforma strukturore në ekonomitë e tyre, por në të njëjtën kohë duhet të shkurtojnë shpenzimet dhe huamarrjen (duke demotivuar kështu kërkesën). Gabimi i dytë është i brendshëm. Normat e ulta të interesit, në një moment të artë për të marrë hua dhe për t`i investuar ato më shumë në shtëpi, do të sillte një rritje të ekonomisë dhe do të siguronte një stimul Kejnsianist për të gjithë eurozonën. Në vend të kësaj, Gjermania është duke investuar më pak se në të kaluarën dhe më pak se shumica e vendeve të tjera.
Rritja e investimeve do të mund të rregullonte edhe një tjetër çekuilibër në ekonominë gjermane: suficiti i saj aktual, i cili përllogaritet më i madhi në botë dhe që sapo ka vendosur një tjetër rekord në 2014 me € 220 bilionë euro, mbi 7% të PBB-së. Nga përkufizimet ekonomike del se ky bilanc pozitiv mat tepricat e kursimeve mbi investimin. Logjikisht nëse Gjermania do kishte Investuar më shumë këto teprica do të tkurreshin apo edhe mund të mos egzistonin fare.
Kjo mënyrë e të menduarit ka tifozë edhe në Gjermani. Marcel Fratzscher i Institutit Gjerman për Kërkime Ekonomike në Berlin mendon se forca gjermane është një “iluzion” i madh krahasuar me “hendekun e saj të investimeve”. Investimet publike në Gjermani, kanë rënë nga 6% të PBB-së në 1970 në 2% që janë aktualisht. Rrugë, ura, internet broadband dhe shumë të tjerë, janë sektorë shumë fitimprurës nëse investohet në to. Fondi Gjerman ‘Marshall’ ka thënë se 40% e urave në Gjermani janë në “gjendje kritike”. Instituti Cologne për Kërkime Ekonomike, një tjetër think-tank, përllogarit se stoku i kapitalit të makinave gjermane nuk është rritur në terma realë që nga 2008-a. Markus Kerber, drejtor i Federatës Gjermane të Industrive, në shoqatën tregtare, thotë se në “terma afatgjata një ofensivë investimesh është e nevojshme “për të mbështetur rritjen.
Por ekonomistët e tjerë gjermanë janë skeptikë në lidhje me pretendimet e mungesës së investimeve. Christoph Schmidt, kryetar i Këshillit Gjerman të Ekspertëve Ekonomikë dhe këshilltar i qeverisë, mendon se treguesit e investimeve të botuara si përqindje ndaj PBB-së mund të jenë çorientuese qoftë kur krahasohen në kohë të ndryshme, apo midis vendeve të ndryshme. Ribashkimi në 1990 shkaktoi një bum të investimeve one-off në të dy pjesët e vendit.
Megjithatë, trendi i rënies së investimeve private mbetet i shprehur qartë. Një rillogaritje të përshtaten normat e Bashkimit Evropian heq raportin e investimeve të Gjermanisë nga 17% në 19%, duke përfshirë kërkimore dhe zhvillimin e shpenzimeve të kompanive. Por që është ende i ulët. Pse është kjo?
Investimi më i madh është bërë nga firmat private. Por ato gjermane kanë preferuar për vitet me rradhë që të investojnë jashtë vendit, jo në shtëpi. Z. Fratzscher shpreh keqardhje për këtë: ai mendon se investimi gjerman jashtë vendit ka dhënë një kthim vjetor prej 10% në mbi 20 vjet, ndërsa investimet e huaja në Gjermani kanë realizuar më shumë se 15%. Pra një humbje prej 5%.
Arsyeja kryesore për investimet e ulëta të brendshme, thotë Michael Hüther, drejtor i institutit Këln-së, është pasiguria mbi të ardhmen. Vazhdimi i ankthit mbi Greqinë dhe euron, ka qenë veçanërisht e dëmshme. Sidomos shqetësimet e kohëve te fundit në lidhje me Rusinë, e cila më e ngatërruar komercialisht është me Gjermaninë sesa me ekonomitë e tjera të mëdha perëndimore, çka ka bërë edhe më të pazgjidhshme klimën e biznesit vendas. Por problemi më i madh për shumë biznesmenë janë politikat qeveritare të zhytura në tërr
Këto fillojnë me “tranzicionin e energjisë,” të Gjermanisë i cili synon me anë të një plani që të heq dorë nga lëndët djegëse fosile dhe energjisë bërthamore. Politika kryesor është subvencionimi për energjinë diellore dhe atë të erës. Shtesa që firmat duhet të paguajnë për energjinë është më i madh se e gjithë kostoja e rrymës elektrike e paguar nga firmat në Amerikë. Gjysma e firmave të anketuar nga instituti z Hüther-së pohojnë se kjo e bën çdo investim të ri jo tërheqës.
Shumë të tjerë gjithashtu ankohen, se në vend ka plakje të popullatës, tkurrje të popullsisë, mungesë të punëtorëve të aftë dhe të kualifikuar, pavarësisht sistemit të zanatit aq të admiruar të Gjermanisë. Qeveria e zonjës Merkel, nën ndikimin e partnerëve të saj të koalicionit Social Demokrat, i ka përkeqësuar gjërat duke bërë që disa punëtorë të dalin në pension që në moshën 63 vjec, në vend të 67-es, siç ishte parashikuar më parë. Një pagë e re minimale më e lartë është edhe një masë që do të shtojë kostot për biznesin.
Mënyra më e mirë për të rritur investimet, është rregullimi i këtyre gabimeve të politikës, argumenton Z. Schmidt. Në energji, edhe në qoftë se qeveria insiston në përmbushjen e objektivave të saj, sërish ajo do të mund t`ia lejë përzgjedhjen e teknologjisë tregut. Mosha e pensionit do të mund të ngrihet përsëri; paga minimale duhet të jetë më e ulët, dhe investimet publike duhet të ngrihen. Gustav Horn, kreu i Institutit të Politikës Makroekonomike, pjesë e një fondacioni që lidhet me sindikatat, llogarit se një rritje 1% në investimet publike tëeuro-zonës do të rritsë GDP-të me 1,6%.
Megjithëse Gjermania udhëhoqi rezistencën ndaj thirrjeve për më shumë para publike për të vënë në jetë programin e planifikuar të investimeve të Komisionit Evropian, në shtëpi ajo kufizohet nga kushtetuta e “frenimit të borxhit”, emiratuar në 2009 dhe e cila kërkon që qeveritë shtetërore të balancojnë buxhetet e tyre deri në 2020 dhe atyre federale i kërkon që të bëjnë të njëjtën gjëderi në 2016. Wolfgang Schäuble, ministri i financave, e ka thyer rekordin kohor duke arritur që ta balancojë kështu buxhetin që në 2014. Ai dhe zonja Merkel janë krenarë nuk kanë “anë të errëta në ekonomi”, çka tregon se Gjermania i qendron strikt rregullave, ashtu sic duhet të bëjnë edhe të tjerët. Librat mund të jenë të balancuar, por Gjermania ka një rrugë e gjatë për korrigjimine mungesës së investimeve në shtëpi.
Përshtati: Enklid Pelari
