Koncepti i së keqes ka qenë prej kohësh pjesë e diskutimeve dhe hulumtimeve filozofike dhe fetare, dhe Islami nuk bën përjashtim. Në kontributin e tij për Cambridge Companion to the Problem of Evil, Tim Winter, akademik anglez, teolog dhe studiues i Islamit, ofron një analizë që ofron shpjegimin e së keqës nga botëkuptimi islam.
Në këtë artikull, do të shqyrtojmë disa nga temat kryesore të eksploruara në punimin e Winter-it dhe do të shqyrtojmë se si tradita islame ofron një kuptim unik të kësaj teme komplekse dhe shpesh të diskutueshme.
Një nga temat kryesore të eksploruara në punimin e Winterit është natyra e së keqes. Në Islam, e keqja shihet si rezultat i vullnetit të lirë të njeriut dhe refuzimit të udhëzimit të Zotit. Kjo ide është ndikuar shumë nga traditat filozofike greke dhe persiane, të cilat theksojnë rëndësinë e vullnetit të lirë në zhvillimin e përgjegjësisë morale. Ky kuptim i së keqes lejon një marrëdhënie komplekse midis njerëzve dhe hyjnores, pasi pranon rolin e zgjedhjes dhe vullnetit njerëzor, ndërkohë që pohon edhe drejtësinë dhe mençurinë përfundimtare të Zotit.
Një shpjegim kuranor i vuajtjes së pafajshme e identifikon atë si një sprovë. Zoti i vë në sprovë individët, përfshirë edhe të pafajshmit, duke u dhënë atyre kohëra të begata apo të mbrapshta si mjet për kalitjen dhe njohjen e shpirtrave. Autori po ashtu shpjegon se “vuajtja mund të jetë një praktikë e pedagogjisë apo terapisë hyjnore që e përmirëson botëkuptimin asket e pendestar, i cili, nga ana e tij, mundëson ose përshpejton ngjitjen e shpirtit drejt Zotit. Përse Zoti nuk ka krijuar male prej ari e argjendi? Përgjigja është private: që njeriu të mund të përpiqet dhe në këtë mënyrë të mësojë virtytet në shkollën e mundimshme të një bote plot mungesa dhe konkurrencë.”
Një tjetër ide e rëndësishme e eksploruar në këtë punim është roli i besimit përballë së keqes. Në Islam, besimi në Zot nuk shihet si një garanci e mbrojtjes nga e fatkeqësitë, por më tepër si një burim force dhe qëndrueshmërie përballë vuajtjeve. Kjo ide i ka rrënjët në besimin islam në këmbënguljen përmes vuajtjes. Ky besim ofron një kundërpeshë të fuqishme ndaj përvojës së të keqes dhe ofron një mënyrë për të kuptuar vuajtjen dhe fatkeqësinë si pjesë e një plani më të madh hyjnor.
E keqja shihet shpesh si rezultat i injorancës, si në kuptimin e mungesës së njohurive për Zotin ashtu edhe në kuptimin e dështimit për të kuptuar natyrën e vërtetë të gjërave. Kjo ide ka implikime të rëndësishme për etikën islame, pasi thekson rëndësinë e edukimit dhe rritjes personale në mposhtjen e së keqes. Winter vëren se kjo pikëpamje është në përputhje me theksin islam mbi kërkimin e diturisë dhe urtësisë, e cila shihet si një mjet për t’iu afruar Zotit dhe për të jetuar një jetë të virtytshme.
Winter eksploron po ashtu idenë se e keqja nuk është një forcë absolute apo e pavarur, por më tepër një mungesë ose mosprani e së mirës. Në Islam, e keqja shihet si një nënprodukt i vullnetit të lirë njerëzor dhe refuzim i udhëzimit të Zotit, dhe jo një forcë më vete. Kjo pikëpamje ndihmon për të shpjeguar pse e keqja ekziston në botë, duke pohuar kësisoj mirësinë dhe drejtësinë përfundimtare të Zotit. Ajo gjithashtu ofron një mënyrë për të kuptuar të keqen si një sfidë që duhet kapërcyer, e jo si një pengesë e pakapërcyeshme. /tesheshi.com/
Punimin e përkthyer në gjuhën shqipe mund ta lexoni këtu.
