Një kopje e rrallë e një letre të shkruar nga Kristofor Kolombi në vitin 1493 e cila ishte vjedhur nga një bibliotekë në Firence është kthyer në Itali pasi hetuesit amerikanë zbuluan vendndodhjen e saj në një koleksion të Bibliotekës së Kongresit.
Kthimi i letrës e cila i ishte dërguar mbretit dhe mbretëreshës së Spanjës, e që përshkruan përshtypjet e para të eksploratorit italian për botën e re, mbahet nga zyrtarët amerikanë dhe ata italianë si një moment special për shkak të rëndësisë së madh historike të udhëtimit të Kolombit.
Por, departamenti amerikan i Drejtësisë dhe ai i Sigurisë Kombëtare janë duke hetuar ende misterin sesi letra përfundoi në bibliotekën e Kongresit pasi ishte shitur në një ankand të Christie’s në fillim të viteve ’90.
Hetimet nisën kur zyrtarët të zbatimit të ligjit në Shtetet e Bashkuara morën një të dhënë në vitin 2012 nga një informant konfidencial që u tha se një kopje e rrallë e letrës së Kolombit e ekspozuar në bibiliotekën Riccardiana në Firence ishte fallco.
Kopja kishte zëvendësuar atë origjinale, që sipas informantit, ndodhej në zotërim të bibliotekës së Kongresit e cila e kishte marrë atë si donacion nga një pronë në vitin 2004. E dhëna ishte e vërtetë – por stampimi nga biblioteka Riccardiana mbi letër ishte dëmtuar në një përpjekje për të fshehur se nga ishte nisur.
Kreu i bibliotekës Riccardiana, Fulvio Stacchetti, tha se letra origjinale ishte zëvendësuar me një të rreme rreth viteve 1950-51, kur letra i ishte dhënë hua autoriteteve të bibliotekës kombëtare në Romë. Ai tha se kjo ishte koha e vetme kur dokumenti kishte lënë mjediset e bibliotekës Riccardiana, dhe se do të kishte qenë e pamundur ndërrimi i letrës ndërsa ndodhej në këtë bibliotekë për shkak se dhoma e leximit ishte rreptësisht e monitoruar.
Letra origjinale iu shit një koleksionisti të librave të rrallë në Zvicër në vitin 1990, më pas u ble nga një koleksionist tjetër në ankandin e
Christie’s në vitin 1992 në Nju Jork. Më në fund, ajo u sistemua në bibliotekën e Kongresit nga prona e pronarit të saj të fundit.
Jamie McCall, asistent i prokurorit amerikan të departamentit të Drejtësisë që hetoi çështjen, ishte në Romë për të mbikqyrur dorëzimin e artefaktit. Ai tha se letra ishte marrë në mirëbesim nga pronari i fundit dhe më pas nga biblioteka e Kongresit.
“Nuk ka asnjë të dhënë se pronari i fundit ka kryer ndonjë kundravajtje në blerjen e saj. Ata e blenë në mënyrë legjitime në ankand kështu që kur e mori biblioteka e Kongresit, ata besuan se ishte e ligjshme”, tha McCall.
Kopja e Firences u vendos në një libër mes dorëshkrimeve të tjera të rëndësishme, një nga të paktat e pak dhjetëra kopjeve ekzistuese të letrës së vitit 1493.
Përgatiti: Juli Prifti – /tesheshi.com/
