Turqia, Rumania dhe Bullgaria nënshkruan sot një marrëveshje për një plan të përbashkët për të neutralizuar minat që lundrojnë në Detin e Zi si rezultat i luftës në Ukrainë, pas muajsh bisedimesh midis tre aleatëve të NATO-s.
Ministri turk i mbrojtjes Yasar Guler, homologu i tij rumun Angel Tilvar dhe zëvendësministri bullgar i mbrojtjes Atanas Zaprianov nënshkruan një memorandum mirëkuptimi në Stamboll për të krijuar një nismë trepalëshe për neutralizimin e këtyre pajisjeve shpërthyese.
“Me fillimin e luftës, kishte një kërcënim nga minat që lundronin në Detin e Zi. Për ta luftuar atëne ramë dakord të ngrinim një grup masash kundër minave,” tha Guler në ceremoninë e nënshkrimit.
Minat e detit kanë qenë një kërcënim për rrugët e eksportit të Ukrainës në Detin e Zi që kur Rusia pushtoi Ukrainën në shkurt 2022 dhe disa anije janë goditur prej tyre, duke përfshirë një anije mallrash që shkonte në një port në lumin Danub për të ngarkuar grurin në dhjetor.
Tre minahedhës nga çdo vend dhe një anije komandimi dhe kontrolli do të ndërmarrin veprime sipas iniciativës, tha një zyrtar i Ministrisë së Mbrojtjes turke.
Komandantët detarë nga të tre vendet do të formojnë një komitet për të menaxhuar operacionin, tha Guler, duke shtuar se ai mund të përfshijë vende të tjera të Detit të Zi pasi të përfundojë lufta në Ukrainë.
Guler tha se Turqia konsideron kontribute “të vlefshme” pozitive në këtë nismë nga aleatët e Detit të Zi jo-NATO, por nisma do të jetë e hapur vetëm për anijet nga “tre vendet aleate bregdetare”.
Turqia tha javën e kaluar se nuk do të lejonte dy minahedhës të dhuruara nga Britania për Ukrainën të kalonin nëpër ujërat e saj territoriale në Detin e Zi, duke thënë se ato do të shkelnin Traktatin e Montreux (1936), një marrëveshje ndërkombëtare për tranzitin nëpër ngushticat e Bosforit dhe Dardaneleve, ndër të tjera dhe në kohë lufte.
“Si Turqi, ne kemi zbatuar Traktatin e Montreux me kujdes, me përgjegjësi dhe paanshmëri, i cili siguron ekuilibrin në Detin e Zi,” pohoi Guler.
Ministrat e mbrojtjes nga tre vendet e Detit të Zi zhvilluan bisedime mbi një plan çminimi në një samit të NATO-s në Bruksel në tetor dhe Ankara në nëntor 2023, ndërsa punuan për të finalizuar nismën.
Ankaraja, e cila mban marrëdhënie të mira me Kievin dhe Moskën, po punon gjithashtu me Kombet e Bashkuara, Ukrainën dhe Rusinë për të ringjallur nismën e grurit të Detit të Zi që Moska u tërhoq vitin e kaluar, megjithëse duket se nuk ka asnjë shenjë publike përparimi në këto bisedime. /tesheshi.com/
