Një lypës flokëbardhë qëndron jashtë tempullit të shekullit të 13-të të Konarkut në Odisha, Indi me një buzëqeshje të gjerë që i mbush gjithë fytyrën. Duart e tij të deformuara nga leproza, nanurisin të parën fotografi të vetes që ai ka parë ndonjëherë.
Swapna, një nënë e re në Kalkuta jeton në një kasolle pa elektricitet apo ujë të rrjedhshëm. Ajo nuk ka asnjë fotografi të dasmës së saj, por falë redaktores së filmave të Hollivudit, Bipasha Shom, ajo ka tashmë një portret të vetes dhe djalit të saj pesëmuajsh, Neeladri.
Këta dy njerëz janë mes qindra indianëve të varfër që Shom u ka dhuruar fotografinë e tyre. “Shumë nga këta njerëz mbijetojnë me një dollar në ditë ose më pak, dhe një fotografi është send luksi”, thotë ajo. “Ata nuk kanë mundësi të blejnë aparat fotografik, e jo më të përballojnë printimin e fotografive”. Disa prej tyre kanë telefona celularë, por që janë të modeleve tepër të vjetra, pa mundësi fotografimi apo me iamzhe me rezolucion tepër të dobët.
Lindur në Kalkuta, por rritur në Nju Xhersi të Shteteve të Bashkuara, 47-vjeçarja Shom, 47 ishte në vitet e adoleshencës kur nisi të dhuronte fotografi ndërsa vizitonte të afërmit e saj në Indi. “Ishte diçka që e dija si ta bëja, kështu që mund ta ofroja”, thotë ajo. “Ndërsa fotografitë nuk ishin edhe aq lart në listën e prioriteteve, ndjeva se ishte e rëndësishme për njerëzit të kishin një kujtim të jetëve të tyre. Imagjinoni të mos kesh fotot e dasmës, të fëmijëve, të prindërve”.
Dhjetorin e kaluar, Shom u rikthyer në Kalkuta, këtë herë së bashku me bashkëshortin e saj, Chris Manley, kinograf dhe drejtor fotografie për serialin televiziv, “Mad Men”, dy fëmijët e tyre dhe një mikeshë fotografe, Julie Black Nichols.
Ata kaluan katër javë duke dhënë dhuratë me qindra fotogarfi në Kalkuta dhe në qytetin bregdetar të Purit. Ndërsa Shom fotografonte njerëz të të gjithë moshave, Manley dhe Black fiksonin në celuloid vështrimet e mrekulluara të tyre kur vështronin për herë të parë fotografitë e tyre. “I bëra shkrepjet me një aparat dixhital, më pas u largova për t’i printuar dhe më pas u ktheva t’i shpërndajë në komunitet”, thotë ajo. Sipas fotografes, mund të ishte përdorur edhe një printer pa kabllo, mirëpo ka një element magjik në foton e çastit. “Ai moment kur njerëzit shohin imazhin e tyre të dalë mbi një copë të bardhë filmi është i paçmuar”.
“Ishte e pabesueshme tek shihje reagimet e njerëzve ndaj fotografive”, thotë Shom. “Në iu afruam njerëzve që dukeshin tepër të drikësuar dhe më pas pamë sesi fytyrat e tyre shkrinë nga buzëqeshje të gjera ndërsa shihnin fotografitë. Nënat kërkuan që të kishin fotografi grupi me fëmijët e tyre. Njerëzit vraponin brenda shtëpive për të nxjerrë të moshuarit, gjyshërit e gjyshet që të mund të kishin fotografi të tyre”.
Shom në mënyrë të veçantë shijoi momentet e fotografimit të fëmijëve, me ndihmën e vajzës dhe djalit të saj, Priya dhe Devan. “Ishte vërtet e fortë për ta”, thotë ajo. “Marrim kaq shumë gjëra për të mirëqëna në Shtetet e Bashkuara. Nuk e kuptojmë sa shumë jemi dhe sesa luksoze janë jetët tona”.
Që të vazhdonte projektin, Shom ka themeluar edhe një organizatë jofitimprurëse, “JepFoto” dhe po mbledh para për të blerë aparate dhe filma që do të dërgohen për fotografët në Indi dhe vende të tjera të interesuara.
Ndërsa projektin e konsideron mjaft shpërblyes, Shom pranon se ajo ndonjëherë vë në dyshim vlerën e dhënies së fotografive atyre njerëzve që kanë kaq pak gjëra. Por, më pas, shpejt vë në dukje se edhe kur njerëzit largohen nga zjarri që mund të përfshijë shtëpinë, ata rrëmbejnë të parat në nxitim e sipër fotografitë familjare.
“Ne e kuptojmë se të dhurosh një fotografi nuk është si të ndërtosh një shkollë apo spital apo si të ushqesh të uriturit, mirëpo mendoj se ndonjëherë fotografitë ushqejnë shpirtin”, thotë ajo. “Eshtë e vështirë të dish sesi ndikojnë këto imazhe jetën e njerëzve, por mendoj se ne kemi sjellë mes tyre pak lumturi”.
Përgatiti: Juli Prifti -/tesheshi.com/
