Raportuesi i Posaçëm i Kombeve të Bashkuara për lirinë e fesë ose besimit, Ahmed Shaheed, gjatë një vizite në Shqipëri vlerësoi politikat dhe praktikat e qeverisë shqiptare për promovimin dhe mbrojtjen e harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare në vend.
Megjithatë, ai vëren se shoqëria shqiptare, e cila është e pasur me fe të ndryshme, përballet me shumë sfida, përfshirë këtu konsolidimin demokratik, zhvillimin ekonomik dhe social, si edhe sfidat që lidhen me globalizimin e shpejtë, dhe u bëri thirrje autoriteteve që të trajtojnë çështjet e pazgjidhura që e kanë zanafillën që prej vitit 1967, vit kur Shqipëria u bë zyrtarisht shtet ateist.
“Liria e fesë ose besimit është një realitet praktik në Shqipëri. Bota mund të mësojë shumë nga përvoja shqiptare lidhur me respektimin e lirisë së mendimit, ndërgjegjes dhe fesë ose besimit, dhe arritjes së harmonisë ndërfetare”, tha Z. Shaheed në fund të misionit të tij të parë faktmbledhës në vend, i realizuar nga data 8 deri më 17 maj.
Eksperti vuri në dukje se Shqipëria është një shoqëri ku janë të pranishme shumë fe, me një të kaluar shumë të trazuar, me persekutim intensiv dhe sistematik të të gjitha feve pas fundit të viteve ‘60, kur institucionet fetare u zhdukën realisht në vend dhe ku të gjitha shprehjet publike të fesë u shuan deri në vitet ‘80.
“Shumë çështje që lidhen me abuzimet e kryera para përfundimit të regjimit autoritar në vitin 1990 mbeten ende të pazgjidhura, siç është kthimi i pronave të konfiskuara dhe të shkatërruara, ose të përdorura për qëllime të tjera nga shteti,” theksoi Raportuesi. “Megjithatë, shprehja e lirë, vullnetare dhe e respektueshme e ndjenjës fetare qëndron në zemër të harmonisë dhe bashkëjetesës ndërfetare, e cila përbën tipar dallues të situatës së lirisë së fesë ose besimit në Shqipëri sot”.
“Rrethanat dhe predispozita që e ushqejnë dhe promovojnë harmoninë ndërfetare në Shqipëri janë unike dhe ka shumë shembuj të praktikave të mira si në politikat qeveritare, ashtu edhe në angazhimin e komunitetit, të cilat mund të shërbejnë si udhëzime për komunitetin ndërkombëtar”, tha z. Shaheed.
Midis tyre eksperti vuri në pah qëndrimin neutral të shtetit ndaj komunitetevefetare në vend dhe angazhimin pozitiv, të respektueshëm dhe gjithëpërfshirës të komuniteteve fetare me shtetin. Ai tërhoqi po ashtu vëmendjen tek kuadri ligjor i shëndoshë, i cili e garanton lirinë e fesë për të gjithë në të gjitha dimensionet e veta; promovimin e qëndrimeve shoqërore lidhur me respektin e ndërsjellë ndërmjet komuniteteve të ndryshme fetare dhe besimeve të ndryshme; dhe angazhimin e mirëfilltë shoqëror ndaj solidaritetit dhe bashkëpunimit ndërfetar.
Raportuesi i Posaçëm vuri gjithashtu në dukje rindërtimin e shpejtë të infrastrukturës fetare dhe ringjalljen e lidershipit shpirtëror që ka ndodhur që nga viti 1990 dhe shprehu shpresë në lidhje me mungesën e dukshme të mobilizimit politik përgjatë vijave fetare. “Në këtë drejtim, u rekomandoj autoriteteve shqiptare të shpejtojnë kthimin e pronave për të rritur kapacitetin e komuniteteve fetare për të kryer funksionet e tyre”, u shpreh ai.
“Shkalla e lartë e martesave ndërmjet feve të ndryshme dhe përzierja sociale, politike, ekonomike dhe e banimit, si dhe numri shumë i vogël i rasteve të raportuara të diskriminimit për shkak të fesë ose besimit, sugjerojnë se etosi i “të jetuarit së bashku” në respekt dhe harmoni të ndërsjellë nuk është vetëm një slogan, por një vlerë e thellë për shumë shqiptarë”, nënvizoi eksperti.
“I bëj thirrje qeverisë që të vazhdojë trajektoren e vendit drejt konsolidimit demokratik, veçanërisht drejt konsolidimit të shtetit të së drejtës,” tha Raportuesi i Posaçëm. “E inkurajoj qeverinë të ndjekë dimensionet e përparësisë së strategjisë kombëtare për parandalimin e ekstremizmit të dhunshëm, veçanërisht duke prezantuar edukim qytetar të respektueshëm mbi fetë, menaxhimin e diversitetit në rritje të fesë dhe investimet në përfshirjen sociale.”
Gjatë vizitës së tij 10-ditore në Shqipëri, Z. Shaheed u takua me anëtarë të qeverisë, përfaqësues të shoqërisë civile, organizatave ndërkombëtare, diplomatë të huaj, organizata të të drejtave të njeriut, komuniteteve fetare dhe grupeve të pakicave në shumë takime të organizuara në Tiranë, Kavajë, Korçë, Girokastër dhe Shkodër.
Raporti përfundimtar i Raportuesit të Posaçëm do të paraqitet përpara Këshillit të të Drejtave të Njeriut në mars të vitit 2018./tesheshi.com
