Shpeshherë dëgjojmë shprehjen sidomos nga politikanët se aseti kryesor dhe më i rëndësishëm i vendit tonë është rinia, ndërsa kur i pyesim ata se çfarë bëjnë që ta ruajnë dhe shpijnë para këtë aset, përgjigjet pothuajse mungojnë apo janë improvizime të çastit.
Por, falë Zotit, ka edhe të atillë që nuk pyesin se çfarë bën shteti për ta dhe i përvjelin mëngët për t’i ofruar këtij brezi mundësi të cilat shpërthejnë energjinë dhe kreativitetin e tij. I tillë është rasti i bamirësit dhe inxhinierit të njohur kosovar Vllaznim Xhihës, i cili pas kthimit nga Zvicra vendosi që investimet e tij kryesisht t’i orientojë në projekte të cilat kanalizojnë energjinë dhe nxisin kreativitetin e të rinjve kosovarë.
Projekti i tij i radhës, pas EYE (Encouraging Young Entrepreneurs), ka startuar para ca muajsh. Fjala është për makerspace-n e parë në Kosovë dhe rajon. Ajo me pak fjalë është një qendër e të rinjve të cilët kanë prirje dhe interesa të përbashkëta, si p.sh. në teknologji, programe kompjuterike, elektronikë, robotikë, etj., ku takohen, ndajnë përvojat e tyre dhe punojnë në projekte të përbashkëta për interes të vetë qendrës apo institucioneve/kompanive të tjera.
Për t’u njoftuar për këtë ide të re, ne vendosëm të bëjmë një bisedë me udhëheqësin e kësaj qendre, Lekë Zherkën…
Bisedoi: Shkëlzen Rrecaj
A mund të na tregoni se ç’është Bonevet?
“Bonevet” është hapësira e parë krijuese (e llojit makerspace) në Kosovë dhe rajon, në të cilën nxitet kreativiteti, duke bashkuar imagjinatën e të rinjve me teknologjinë moderne.
Qëllimi kryesor është që çdo gjë që mund të imagjinohet, mund edhe të krijohet, pasi që në “Bonevet” ofrohen pajisje, hapësirë, literaturë, trajnime të ndryshme dhe çdo gjë që nevojitet për të krijuar prototipe në fusha të ndryshme.
Si lindi kjo iniciativë?
“Bonevet” është themeluar nga biznesmeni dhe intelektuali i njohur Vllaznim Xhiha, i cili pas shumë vitesh të kaluara në Zvicër është kthyer në Kosovë për të përcjellë përvojat e tij te brezi i ri. Duke e parë të nevojshme që edhe në vendin tonë të ketë një hapësirë në të cilën mund të kenë qasje çdo i interesuar që dëshiron të jetë krijues dhe të krijoj modele të ndryshme, z. Xhiha vendosi që ta financojë dhe mbështesë këtë iniciativë. Këto nisma janë të njohura për botën e zhvilluar, ndërsa tani e kemi edhe ne.
A mund të na e përshkruani hapësirën në të cilën e zhvilloni aktivitetin tuaj?
Hapësira është një objekt komplet i adaptuar ashtu që të plotësojë të gjitha nevojat e pjesëmarrësve të cilët tanimë janë pjesë e qendrës tonë. Në këtë objekt janë disa dhoma të posaçme për veprimtari të ndryshme, të pajisura me vegla dhe aparaturë adekuate dhe të cilat plotësojnë të gjitha kushtet e sigurisë. Thënë shkurt, është hapësirë me të cilën anëtarët shumë shpejt familjarizohen me të dhe pjesën me të madhe të kohës e kalojnë këtu duke mësuar dhe punuar.
Sa sektorë ka Bonevet?
Në kuadër të kësaj punëtorie funksionojnë disa sektorë:
Mekanika
CAD_CAM
MakerKids
3D Print
Elektronica
Mekatronika
Artet
PCB
Ndërsa për të plotësuar nevojat e shumicës së anëtarëve këtu ofrohen lloje të ndryshme të trajnimeve si:
-Hyrja në elektronikë – që përfshin punën me qarqe elektronike “littleBIts”, mikrokontroller “Arduino”, “Raspberry PI”;
– Programet: “Python”, “Ruby”;
– Dizajnim: “AutoCad”, “Solidëorks” dhe
– 3D print.
Gjithashtu në të ardhmen e afërt pritet të hapen degë të reja.
A keni trajnues, pajisje dhe kushte të nevojshme të cilat do t’ju ndihmonin kreativitetin e anëtarëve të qendrës suaj?
Hapësira jonë është e pajisur me shumicën e pajisjeve që janë pjesë përbërëse e hapësirave krijuese, duke përfshirë: 3D printer, Cnc, kompjuterë me performanca të larta (stacione punuese), vegla dhe pajisje të ndryshme për mekanikë. Po ashtu secila klasë ka ligjëruesit/mentorët e specializuar në lëmenjtë përkatës.
Tani që po bisedojmë në çfarë projektesh jeni të fokusuar?
Projektet që tani kemi janë kryesisht trajnimet në klasa të ndryshme, të cilat aftësojnë pjesëmarrësit për përdorimin e pajisjeve të caktuara e që janë pjesë e botës kreative e inovative.
Si ka qenë reagimi i rinisë gjakovare, por edhe më gjerë për këtë projekt? A ka interesim për t’u bërë pjesë e botës kreative e inovative?
Për “Bonevet” ka patur një interesim shumë të madh nga ana e të rinjve për t’u anëtarësuar dhe vijuar kurset pasi që është një qendër e re (si koncept) dhe moderne, në të cilën mund të gjejnë veten të gjithë krijuesit/ndërtuesit e të gjitha moshave.
Që nga nëntori i 2014 kur është mbajtur pilot-projekti në bashkëpunim me Drejtorinë e Edukimit të Gjakovës, i cili ka rezultuar me mjaft sukses, e deri më sot ka një numër mjaft të mirë të pjesëmarrësve, apo thënë shkurt rreth 160 anëtarë.
A ka arritur “Bonevet” që të shfaqet si një alternativë serioze për të rinjtë?
Sigurisht që një koncept i ri dhe një mundësi e re është mbështetur nga të rinjtë, qendër e cila iu lejon këtyre të rinjve që punën praktike ta realizojnë. Ka shumë interesim që projektet vetanake të realizohen nga anëtarët, mirëpo kemi edhe grupe studentësh dhe grupe të tjera që vijnë dhe shfrytëzojnë pajisjet, njohuritë e komunitetit dhe kurset për të realizuar projektet të cilat kanë qëllime të mira për komunitetin dhe tregun.
Për t’u marrë me art thuhet se nevojitet talent, po a vlen e njëjta gjë edhe për ata që kanë dëshirë që të merren me teknologji? A duhet diçka më shumë se talenti?
Për të kryer një punë me sukses duhet që të kemi dëshirë, pasion dhe disiplinë. E njëjta gjë vlen edhe për teknologjinë. Nuk është e thënë që duhet të kemi talent apo edhe njohuri të shumta paraprake, mjafton imagjinata, dëshira, interesimi, bashkëpunimi dhe mësimi për të arritur një rezultat të kënaqshëm.
Edhe pse keni pak kohë që jeni themeluar si një hapësirë kreative, a keni patur rastin që ta shfaqni kreativitetin tuaj jashtë vendit?
Kemi patur rastin që të paraqitemi në panaire të teknologjisë në Kosovë, gjatë të cilave të interesuarit kanë pasur rastin të shohin nga afër aktivitetet të cilat zhvillohen në Bonevet. Gjithashtu jemi paraqitur edhe në një panair në Bazel të Zvicrës ku kemi prezentuar projektin dhe të arriturat tona. Koncepti i “Bonevet” dhe ndërtimi i klasave është mjaft unik duke pasur parasysh që secila klasë, trajnim dhe projekt bëhet në bashkëpunim me prodhuesit dhe organizatat e tjera të ngjashme në botë. Ne tashmë kemi bashkëpunim me LittleBits (SHBA) dhe Arduino (Itali) ku edhe kemi marrë pjesë në eventin Arduinoday 2015. Aty patëm rastin që ta shënojmë Kosovën në hartën digjitale të Arduinos si shtet dhe vendorët e tjerë me të cilët kemi ndërtuar plan-programet për klasa dhe trajnime.
Çfarë planesh keni për të ardhmen? A mendoni të zgjeroheni edhe në qendrat tjera?
Ka një interesim të madh të të rinjve nga shumë qytete të Kosovës. Ne mendojmë dhe jemi duke punuar në atë drejtim që në një të ardhme të afërt të hapim qendrat tona në ato vende. /tesheshi.com/
