Ndërsa Uashingtoni bën thirrje për një armëpushim rajonal, ai vazhdon të ofrojë mbështetje politike dhe ushtarake për Izraelin. A është diplomacia e dështuar zgjerimi i luftës apo ajo që dëshiron vërtet SHBA?
Duke mbajtur një akullore në dorë, presidenti amerikan Joseph Biden tha në shkurt se një armëpushim në Gaza ishte aq “afër” sa mund të ndodhte brenda disa ditësh.
Më shumë se shtatë muaj më vonë, lufta e Izraelit ndaj Gazës jo vetëm që ka vazhduar, por është zgjeruar, me trupat izraelite që pushtuan dhe bombarduan Libanin ndërsa tensionet dhe dhuna ziejnë në Lindjen e Mesme.
Administrata e Bidenit vazhdoi të bënte thirrje verbalisht për de-përshkallëzimin, duke i ofruar gjithashtu Izraelit mbështetje politike dhe furnizim të vazhdueshëm me bomba për të mbështetur luftërat e tij.
Uashingtoni ka mirëpritur pothuajse çdo hap përshkallëzues që ka ndërmarrë Izraeli këtë vit: vrasjen e liderëve të Hamasit në Bejrut dhe Teheran, vrasjen e liderit të Hezbollahut Hassan Nasrallah dhe pushtimin e Libanit jugor.
Më shumë se një vit që nga shpërthimi i luftës në Gaza, Izraeli vazhdon ofensivën e tij shkatërruese në territorin e rrethuar palestinez, i cili ka vrarë afro 42,000 njerëz, ndërsa bombardon Bejrutin çdo ditë dhe përgatitet për të sulmuar Iranin.
Ndërsa konflikti në Gaza përshkallëzohet dhe përhapet në të gjithë rajonin, hendeku midis retorikës dhe politikës amerikane po zgjerohet.
Pra, a po dështon thjesht administrata Biden të frenojë Izraelin – siç sugjerojnë shumë komentues liberalë? Apo është ai në të vërtetë përgjegjës për përshkallëzimin, duke shfrytëzuar kaosin për të çuar përpara një axhendë armike kundër Iranit, Hamasit dhe Hezbollahut?
Përgjigja e shkurtër: Me mbështetjen e vazhdueshme ushtarake dhe diplomatike për Izraelin, SHBA-ja mbetet një shtytës kryesor i dhunës në rajon, pavarësisht deklaratave të saj të përmbajtjes dhe thirrjeve për një armëpushim, thonë analistët. Ndërsa është e vështirë të spekulosh mbi motivet ose qëllimet e vërteta të administratës, ka prova në rritje se administrata e Bidenit është në hap me Izraelin, dhe jo thjesht një aleat pasiv në kundërshtim.
Çfarë kanë thënë dhe bërë SHBA deri tani?
Pas muajsh presioni publik për një armëpushim në Gaza, SHBA e zhvendosi fokusin e saj në mbështetjen e ofensivës izraelite në Liban.
Sekretari amerikan i Mbrojtjes Lloyd Austin mbështeti një fushatë tokësore izraelite në Libanin jugor javën e kaluar që rrezikon të shndërrohet në një pushtim të plotë të vendit.
“E bëra të qartë se Shtetet e Bashkuara të Amerikës mbështesin të drejtën e Izraelit për të mbrojtur veten”, tha Austin pasi foli me homologun e tij izraelit, Yoav Gallant.
“Ne ramë dakord për nevojën për të çmontuar infrastrukturën sulmuese përgjatë kufirit për të siguruar që Hezbollahu libanez nuk mund të kryejë sulme si ai i 7 tetorit kundër komuniteteve izraelite veriore,” tha Austin.
Grupi libanez filloi të sulmojë pozicionet ushtarake izraelite në tetor të vitit të kaluar në atë që tha se ishte një përpjekje për të presionuar qeverinë izraelite për t’i dhënë fund luftës së saj në Gaza, të cilën e nisi pas një sulmi të Hamasit.
Për muaj të tërë, përleshjet pothuajse të përditshme kufizoheshin kryesisht në zonën kufitare. Dhuna ka detyruar dhjetëra mijëra njerëz në të dy anët e kufirit të largohen. Hezbollahu ka argumentuar se banorët e veriut të Izraelit mund të kthehen vetëm pasi vendi të përfundojë luftën e tij në Gaza.
Pas një fushate vrasjeje kundër zyrtarëve të lartë ushtarakë të Hezbollahut, Izraeli nisi një fushatë masive bombardimi në të gjithë Libanin, duke shkatërruar shtëpitë e civilëve në qindra fshatra dhe qytete në mbrëmjen e 23 shtatorit.
Që atëherë, dhuna izraelite ka zhvendosur më shumë se një milion njerëz në Liban.
Para këtij përshkallëzimi izraelit, Shtëpia e Bardhë tha për muaj të tërë se po punonte për një zgjidhje diplomatike të krizës në kufirin libanezo-izraelit. I dërguari i SHBA Amos Hochstein vizitoi përsëri rajonin, gjoja për të paralajmëruar përshkallëzimin.
Me armiqësitë e nivelit të ulët që u kthyen shpejt në një luftë gjithëpërfshirëse në Liban, administrata e Biden mblodhi vendet arabe dhe evropiane dhe më 25 shtator propozoi një armëpushim “të menjëhershëm” 21-ditor për të ndaluar luftimet.
Megjithatë, dy ditë më vonë, kur Izraeli vrau Nasrallah në një bombardim masiv që rrafshoi disa ndërtesa banimi në Bejrut dhe shkatërroi në mënyrë efektive çdo mundësi për një armëpushim të afërt, Shtëpia e Bardhë e vlerësoi sulmin si një “masë drejtësie”. Vrasja e Nasrallah u urdhërua nga kryeministri izraelit Benjamin Netanyahu nga toka amerikane, ku ai po merrte pjesë në Asamblenë e Përgjithshme të Kombeve të Bashkuara në Nju Jork.
Osamah Khalil, një profesor historie në Universitetin e Sirakuzës, vuri në pikëpyetje sinqeritetin e përpjekjeve diplomatike të Bidenit, duke hedhur dyshime mbi raportet e mediave se Hochstein po i kërkonte Izraelit të ushtronte përmbajtje.
Khalil theksoi se SHBA-të ishin pjesëmarrëse dhe mbështetëse të drejtpërdrejta të veprimeve të Izraelit në Gaza dhe në pjesën tjetër të rajonit, por administrata Biden përdori negociatat e armëpushimit si një dredhi “të brendshme politike” për të mbrojtur veten nga kritikat në vend.
“Këto ishin të gjitha negociata për hir të negociatave, veçanërisht pasi lufta u bë gjithnjë e më e papëlqyeshme,” tha Khalil për Al Jazeera-n.
“Riformësimi” i Lindjes së Mesme
Dy raporte të fundit të mediave amerikane duket se konfirmojnë pretendimin e Khalilit.
Politico raportoi më 30 shtator, duke cituar burime anonime, se zyrtarë të lartë amerikanë – përfshirë Hochstein dhe Brett McGurk, koordinatori i Këshillit të Sigurisë Kombëtare për Lindjen e Mesme – mbështetën privatisht shtytjen ushtarake të Izraelit kundër Hezbollahut.
“Pas skenave, Hochstein, McGurk dhe zyrtarë të tjerë të lartë të sigurisë kombëtare të SHBA-së po i përshkruajnë operacionet e Izraelit në Liban si një moment përcaktues në histori, një moment që do të riformojë Lindjen e Mesme për më mirë për vitet në vijim”, raportoi Politico.
Më vete, Axios raportoi javën e kaluar se SHBA po përpiqet të përfitojë nga goditjet që Izraeli i ka dhënë Hezbollahut duke yshtur zgjedhjen e një presidenti libanez të mbështetur nga Uashingtoni.
Presidenca libaneze është vakante për gati dy vjet dhe parlamenti nuk po arrin të gjejë një konsensus për zgjedhjen e një lideri të ri.
Ndërkohë, zëdhënësi i Departamentit Amerikan të Shtetit, Matthew Miller, e cilësoi luftën në Liban si një “mundësi” për të ndryshuar politikisht vendin. Ai tha se Uashingtoni dëshiron që populli libanez të ketë “aftësinë për të zgjedhur një president të ri dhe aftësinë për të thyer kontrollin që Hezbollahu ka pasur në vend”.
Hezbollahu dhe aleatët e tij kontrollojnë dhjetëra vende në parlamentin libanez si rezultat i zgjedhjeve të lira në vend.
Riformësimi i rajonit ka qenë gjithmonë një synim i lëvizjes neokonservatore të SHBA-së, e cila promovon mbështetjen për Izraelin dhe ngritjen e qeverive miqësore me SHBA-në përmes politikës së jashtme të ashpër dhe ndërhyrjeve ushtarake. Kjo qasje ishte më qartë e dukshme gjatë kohës së ish-presidentit të SHBA George W. Bush.
Në fakt, gjatë mandatit të Bushit 18 vjet më parë, kur Izraeli po angazhohej në luftën e tij të fundit të madhe me Hezbollahun, atëherë Sekretarja e Shtetit Condoleezza Rice foli për “dhembjet e lindjes së një Lindje të re të Mesme”.
Khalil vuri në dukje se shumë neokonservatorë të epokës së Bushit tani janë të lidhur me Partinë Demokratike dhe po mbështesin zv/presidenten Kamala Harris për president në zgjedhjet e nëntorit.
Harris mirëpriti mbështetjen e ish-zv/presidentit Dick Cheney, një nga arkitektët kryesorë të të ashtuquajturës “luftë kundër terrorit” dhe pushtimit të Irakut të udhëhequr nga SHBA në 2003.
Si kryetar i Komitetit të Marrëdhënieve me Jashtë të Senatit, vetë Biden mbështeti luftën në Irak. Sekretari i Shtetit Antony Blinken, i cili ishte anëtar i komitetit të Partisë Demokratike në atë kohë, bëri të njëjtën gjë. McGurk ishte një këshilltar në administratën e Bushit në Shtëpinë e Bardhë dhe luajti një rol kyç në okupimin e Irakut nga SHBA, ndërsa Hochstein më parë shërbeu në ushtrinë izraelite.
“Ju keni një axhendë neokonservatore brenda një administrate demokrate,” tha Khalil.
Dështimet në Gaza
Ndërsa lufta në Liban është ndezur dhe bota shikon për një përshkallëzim të mundshëm midis Iranit dhe Izraelit, shumë analistë thonë se dështimi i Bidenit për t’i dhënë fund luftës në Gaza është ajo që e ka sjellë rajonin në këtë pikë.
Khalil Jahshan, drejtor ekzekutiv i Qendrës Arabe me bazë në Uashington, tha gjithashtu se mbështetja e pakushtëzuar e administratës Biden për qeverinë e Netanyahut po e çon të gjithë rajonin në “të panjohurën”.
Në vitin që kur filloi lufta në Gaza, Jahshan i tha Al Jazeera-s se SHBA ka treguar “mbështetje totale të verbër” jo vetëm për politikat izraelite, por edhe për “ekseset izraelite”.
“Ky është rezultat i një politike të njëanshme që ka refuzuar të pranojë asnjë element racionaliteti që nga fillimi i këtij konflikti,” tha ai.
Pothuajse menjëherë pas sulmit të Hamasit ndaj Izraelit më 7 tetor 2023, Biden shprehu mbështetje të pakompromis për aleatin amerikan.
Ai mbështeti përgjigjen “e shpejtë, vendimtare dhe të fortë” të Izraelit kundër Hamasit. Shtëpia e Bardhë gjithashtu nxitoi të kërkonte fonde shtesë nga Kongresi për ndihmë ushtarake për Izraelin për të ndihmuar në financimin e luftës.
Për muaj të tërë, Uashingtoni i ka rezistuar thirrjeve për një armëpushim, pavarësisht krizës humanitare në rritje, duke argumentuar se Izraeli ka “të drejtën” të synojë Hamasin.
Një raport i kohëve të fundit nga ProPublica dhe Reuters tregoi se administrata Biden mori dhe injoroi paralajmërimet e brendshme rreth krimeve të mundshme të luftës izraelite në Gaza dhe vazhdoi transferimin e armëve në Izrael.
Ndërsa pakënaqësia e brendshme dhe ndërkombëtare u rrit pasi Izraeli rrafshoi pjesë të mëdha të Gazës, duke zhvendosur pothuajse të gjithë 2.3 milionë banorët e territorit palestinez dhe duke i shtyrë ata në prag të urisë, Biden filloi të zbuste tonin e tij.
Në muajt e fundit, SHBA-ja ka miratuar termin “armëpushim” për të bërë thirrje për një marrëveshje për t’i dhënë fund luftimeve në Gaza dhe për të liruar të burgosurit izraelitë të mbajtur nga grupet palestineze në enklavën e rrethuar. Por kjo nuk i bëri shumë presion Netanyahut për të pranuar marrëveshjen.
Nëse Biden dhe ndihmësit e tij donin vërtet një armëpushim dhe nuk mundën ta arrinin atë, ose nëse ata përdorën presionin diplomatik si një shpërqendrim nga tmerret e luftës ku SHBA mbështet Izraelin, rezultati është i njëjtë – një luftë në zgjerim dhe dhjetëra mijëra njerëz të pafajshëm duke u vrarë.
“Dëshmitë sugjerojnë se është politikisht e dobishme që ata të thonë se mbështesin një armëpushim, por nuk bëjnë asgjë për ta zbatuar atë,” tha Ryan Costello, drejtor i politikave në Këshillin Kombëtar Iranian Amerikan (NIAC), një grup me bazë në SHBA.
Jahshan tha gjithashtu se administrata Biden nuk ka ofruar propozime të drejta për një armëpushim ndërsa vazhdon të armatosë Izraelin.
“Çfarë është vlera e një armëpushimi nëse ata që e ofrojnë atë vazhdojnë t’i ofrojnë fonde lufte njërës palë,” tha ai. “Nuk është një armëpushim; është një thirrje për të vazhduar luftën.” /tesheshi.com/
