Ibn Battuta, një jurist musliman me profesion, nga Tangieri i Marokut, ka jetuar në shekullin e 14-të. Në moshën 20-vjeçare, me qëllim që të kryejë pelegrinazhin ai u nis për në qytetin e shenjtë të Mekës, aty nga viti 1325. Ky udhëtim i tij i parë ngriti te ai një kureshtje aq të madhe sa që vazhdoi të udhëtojë për 24 vjet rresht, duke mbuluar një disancë prej 75,000 milje (për dallim prej 15.000 miljet e Marco Polo-s). Kujtimet e tij, të përpiluar në veprën e tij të njohur The Travels (Udhëtimet), përplot me anekdota lokale, ofrojnë një përshkrim shumë të saktë të jetës lokale në këto zona, në atë kohë. Informacionet në këtë artikull janë marrë nga një version i përkthyer. (Gibb H. A., 1958)
Kur shtypim në Google fjalën “Siria”, ajo çfarë do të hasim është një shkatërrim aq i paparë, një ferr i vërtetë mbi tokë.
Ibn Batuta ka arritur në Siri (Al-Sham), gjatë sundimit të begatë të Sulltanatit Mamluk (1250-1382 AD). Përpjekjet e Salaudinit në shekullin e 12-të kishin lënë këtë territor stabil dhe të bashkuar, mbi të cilën bazë Ejubidët dhe Mamlukët qenë në gjendje të ndërtojnë një shtet paqësor. Batuta kishte filluar udhëtimin nga Kajro dhe kishte vizituar qytete si Gaza, Jeruzalemi, Hebroni përgjatë rrugës. Ai donte të zë një prej karvanëve të pelegrinazhit të mbështetur nga shteti, nga Damasku për në Mekë.
Hama
Në Siri, Ibn Batuta qëndroi në qytetin Hama në korrik të vitit 1326. Për të ai thotë se është një qytet i “qendrave dinjitoze metropolitane … tejkalon pamje më të bukura që mund të imagjinosh … i rrethuar me pemishte dhe kopshte, të furnizuara nga rrota e ujit.” Fjalët e tij të thjeshta pikturojnë një foto të përsosur të një burimi klasik uji në shkretëtirë, një strehë të sigurt për udhëtarët dhe banorët. Disa nga këto rrota uji kanë mbijetuar deri tani dhe një udhëtar mahnitet me strukturat gjigante që përdoren për furnizimin me ujë nga lumi Orontes. Ai veçanërisht favorizon “bajamet kajsi”, një lloj kajsie e cila në mënyrë të natyrshme përmban bajame të ëmbla në farën e tij.
Halepi
Ibn Batuta quan Halepin metropol të madh dhe përshkruan kështjellën e cila “nuk ka frikë nga etja” për shkak të “dy puseve që mbushen me ujë nga burimet e ujit“. Struktura e mrekullueshme është fortifikuar nga dy mure me një hendek në mes të mbushur me ujë, nga djali i Salaudinit. Ajo qëndron në këmbë edhe sot, si një kurorë që ndriçon mbi ballin e Sirisë, pasi ka mbijetuar dy rrethime nga mongolët dhe Tamerlani famëkeq në mesjetë. Ai flet më shumë për arkitekturën e qytetit: “Ky është një qyteteve më të ilustruara … e cila nuk ka rival në bukurinë e planit dhe përsosjen e rregullimit, dhe në gjerësinë dhe sistemimin simetrik të Çarshisë (tregjeve)” të cilat kanë një çati druri për të siguruar hije.
Damasku
Asnjë qytet tjetër nuk i afrohet admirimit që ka Ibn Battua për Damaskun. Ai ndien se ka gjuhën të lidhur dhe pajtohet me komentet e shkëlqyera të Ibn Xhubejrit, i cili vizitoi Damaskun dy shekuj më parë: “Ajo është Parajsa e Orientit …. vula e tokave islame të cilat i kemi hulumtuar dhe nusja e qyteteve që i kemi soditur.”
Damasku ishte kryeqyteti i epokës Umajad, kalifati i parë i trashëguar musliman me cilësi mbretërore të fuqisë dhe famës në shekullin e 7-të. Edhe pse Abasidët e zhvendosën kryeqytetin në Bagdad, Damasku kurrë nuk ka humbur shëndritjen e saj mbretërore. Ai vizitoi varret e Umm Habibas (gruaja e Pejgamberit), Bilalit (Myftiu i Profetit), Zejnebës (e bija e Ali bin Ebu Talibit) dhe Muavijes (kalifit të parë umajad). Ai gjithashtu përshkruan një numër të kolegjeve të Damaskut që u përkasin sekteve të ndryshme, të cilët bashkëekzistuan në paqe, të angazhuar në diskutime dhe përparimin e shkencave sociale, politike dhe fizike.
Për Xhaminë e Madhe të Umajadëve në Damask, ai thotë: “Kjo është xhamia më e madhe në tokë në madhësi … më eleganti në arritje”. Kalifi Ëalid bin Abdul Malik i kërkoi perandorit romak në Konstandinopojë mjeshtrit më të aftë për ndërtimin e saj, i cili është një testament i mbështetjes për artin dhe artizanatin nga kalifi. I konsideruar të jetë vendi i katërt më i shenjtë në botë nga disa muslimanë, kjo xhami historike qëndron ende në këmbë.
Aktualisht, orët e drejtësisë duket të kenë fluturuar nga Damasku dhe Siria, por gjithnjë ka shpresë për paqe dhe kohëra më të mira. /tesheshi.com/
