Të ndjekësh rrezet e para të diellit është një nga përvojat e veçanta që mund të ketë udhëtari në Svalbard, por sidomos kjo është e rëndësishme për banorët vendas pas një dimri të gjatë me muaj të tërë pa dritë diellore.
Çdo dimër nga mesi i nëntorit, arkipelagu Svalbard, vendosur midis Norvegjisë veriore dhe polit të Veriut zhytet në errësirë totale. Më poshtë janë disa momente nga “zgjimi” kur rrezet e para të diellit nisin të çajnë errësirën. Janë fotografi që zbulojnë jetën në një tjetër dimension.
Në ishullin më të madh dhe të vetmin të banuar të arkipelagut, Spitsbergen, njerëzit nuk e shohin diellin për katër muaj. Gjatë kësaj kohe me plot sfida, banorët presin me padurim marsin, kur dielli më në fund nis të ngrihet në horizont sërish.
Popullsia e Spitsbergen ndryshon pothuajse gjithmonë, pasi ka njerëz që zhvendosen këtu vetëm për pak vjet për të punuar në turizëm, në minierat e qymyrit apo si kërkues. Për shkak të izolimit, grave nuk u lejohet të lindin në ishull dhe njerëzit duhet të largohen kur mbushin moshën e pensionit. Ata që mbeten janë pjesa më e madhe një shoqëri të rinjsh, të shëndetshëm dhe energjikë.
Ka një thënie që Svalbard ka pesë stinë: pranverën, verën, vjeshtën dhe dy dimra, atë në errësirë dhe atë në errësirë të zbehur. Dimri i thellë ose nata polare, kur dielli nuk ngrihet fare në horizont, ndiqet nga një periudhë agimi në shkurt dhe në fillim të marsit. Dimri i dytë është pjesa e preferuar e njerëzve në ishull. Ngjyrat e qiellit dhe peizazhi ndryshojnë orë pas ore, dhe duket sikur dielli do të ngrihet në horizont nga momenti në moment. Por ai nuk e bën këtë, pasi është një ngacmim që zgjat për disa javë.
Ky ishull ka të gjitha kontrastet që mund të mendohen. Gjatë natës polare, është errësirë e thellë pa dritë hëne. Mund të shohësh vetëm disa hapa larg. Jeta zhvillohet brenda. Në verë, është e kundërta. Dielli kryen rrotullime të vogla lart në qiell 24 orë në ditë, sikur të kishte pirë dhe nuk di ku të shkojë. Të paktën kështu thonë ata që e kanë vizituar Svalbardin.
Ditën e caktuar për lindjen e diellit njerëzit mblidhet në shkallët e një spitali të vjetër: drita e diellit mund të shihet së pari nga shkalla më e sipërme, për shkak të një boshllëku në majat e maleve. Qindra njerëz mblidhen në këtë traditë për çdo vit, me veshje të posaçme që tregojnë diellin dhe fytyra të pikturuara, duke kënduar këngë tradicionale norvegjeze.
Ata që duan ta shohin diellin të parët duhet të ngjiten në mallet më të larta rreth fundit të shkurtit. Maja më e afërt është Trollsteinen (850 metra), që merr dy deri në tre orë për t’u ngjitur – edhe pse moti i paparashikueshëm do të thotë se pamja e diellit nuk është asnjëherë e garantuar. Ndjekja e rrezeve diellore ndodh për një javë ose dy për çdo vit, por është një nga përvojat më speciale në ishull.
Organizatat lokale sportive vendosin kuti postare në 10 majat rreth qytetit në kohën kur afron dalja e diellit. Secila prej tyre përmban një bllok shënimesh, dhe personi i parë që shkruan merin në të 10 librat fiton një udhëtim në Ny-Ålesund, një ish-qytet minatorësh 120 kilometra larg Longyearbyen. Një udhëtim i tillë është një përvojë mjaft e veçantë, pasi u lejon banorëve të eksplorojnë disa pjesë të largëta të ishullit.
“Të shohësh diellin për herë të parë pas disa muajsh është emocionuese. Ndriçimi, ngrohtësia që të prek fytyrën. Nis të vlerësosh aspektet bazike të natyrës që nuk i kishte menduar më parë”, thotë Espen André Øverdahl, guidë malore.
Përgatiti: Juli Prifti -/tesheshi.com/
