Omar Mukhtar (1862-1931), i cili kaloi 20 vitet e fundit të jetës së tij duke luftuar pushtimin fashist italian të Libisë, do të kujtohet gjithnjë si “Luan i shkretëtirës”, mundësuar kjo dhe nga kinemaja botërore dhe aktori me famë Anthony Quen.
Mukhtar u vra 87 vjet më parë – në 16 shtator 1931 – nga pushtuesit italianë, por ai mbetet një simbol i rezistencës kundër mosmarrëveshjeve të pamundura për gjeneratat e njëpasnjëshme të të rinjve libianë.
“Luani i shkretëtirës” i Libisë, siç cilësohet me përnderim, Omar Mukhtar jeton në kujtesë dhe 87 vjet pas vdekjes.
Anëtar i Al-Manf, një prej fiseve më të shquara të Libisë lindore, Omar Mukhtar u lind në vitin 1862 në fshatin Zawiyat Janzur në bregun lindor të Libisë.
Babai i tij vdiq gjatë një udhëtimi drejt Mekës në Arabinë Saudite për të kryer pelegrinazhin e Haxhit. Sipas amanetit të babait të tij, ai u edukua nga sheiku Hussein Ghariani, një studiues fetar dhe mik i familjes.
Nën kujdestarinë e Gharianit, i riu Mukhtar shpejt arriti të mësonte përmendësh të gjithë Kuranin.
Mukhtar pastaj udhëtoi për Al-Mizdah Oasis të Libisë lindore, e cila në atë kohë ka shërbyer si seli për Senussian Dawa, një lëvizje reformiste islame e themeluar nga Sheikh Muhammed ibn Ali Senussi.
Ai qëndroi atje për tetë vjet, për të mësuar teologji dhe shkencën islame nga dijetarët muslimanë të lëvizjes Senussian, duke përfshirë dijetar i njohur Sheikh Al-Mahdi al-Senussi.
Në vitin 1897, al-Mahdi e caktoi guvernator të qytetit lindor të Zawiyat al-Qusour, ku ai u bë i njohur për mençurinë e tij, ndershmërinë dhe aftësinë për të zgjidhur mosmarrëveshjet e Libisë.
Gjatë kësaj periudhe, Mukhtar u bë i njohur si “Sidi Omar,” ose “Sir Omar” – një titull dhënë vetëm për sheikët më të mëdhenj të lëvizjes dhe dijetarëve.
Më vonë, Mukhtar udhëtoi për në Sudan, ku shërbeu për disa vjet si zëvendës i Al Mahdi al-Senussi.
Pas vdekjes së këtij të fundit, Muhtar u emërua – edhe një herë – si sheik i Zawiyat al-Qusour, një lëvizje të mirëpritur nga Perandoria Osmane, e cila qeverisi Libinë në atë kohë, për shkak të reputacionit të tij të mirëfituar si udhëheqës.
Mukhtari, megjithatë, u transformua përfundimisht nga një studiues fetar në një luftëtar të rezistencës kundër forcave koloniale britanike, franceze dhe më vonë të Italisë.
Lufta e tij e armatosur filloi fillimisht kundër forcave britanike të vendosura përgjatë kufirit egjiptian me Libinë. Ai gjithashtu luftoi me forcat koloniale franceze që u përpoqën të pushtonin Sudanin jugor dhe Çadin në vitin 1900.
Gjatë një lufte deklaruar nga Italia në vitin 1911 kundër Perandorisë Osmane, Mukhtar u bë i njohur si “Sheikh i muxhahidëve” pas mobilizimit të1.000 luftëtarë nga Zawiyat al-Qusour përpara se të bashkohet me ushtrinë osmane në Bengazi lindore.
Në vitin 1912, Roma shpalli Libinë një koloni italiane. Për 20 vitet e ardhshme, Mukhtari udhëhoqi rezistencën libiane kundër pushtuesve italianë, të cilët pësuan humbje të mëdha si rezultat i taktikave të tij të goditura dhe të suksesshme.
Shumë prej këtyre përleshjeve u zhvillua në dhe rreth qytetin lindor të Libisë, Derna, duke përfshirë një betejë dy-ditore në vitin 1913, që la 70 ushtarë italianë të vdekur dhe qindra të tjerë të plagosur.
Në vitin 1930, forcat italiane u përleshën me muxhahidët në një betejë të madhe, pas së cilës u ranë në dorë syzet Mukhtarit.
Ishte ky momenti kur komandanti i ushtrisë italiane, Marshal Rodolfo Graziani bërë deklaratën e tij të famshme: “Sot ne e morrëm syzet Mukhtarit, nesër do t’i marrim kokën”
Më 11 shtator 1931, gjatë përleshjeve me kalorësinë italiane, Mukhtarit ju vranë dhe dy kuaj, sipas dëshmitarëve okularë libianë.
Dhe, në nxehtësinë e betejës, pasi një prej luftëtarëve të tij iu drejtua duke e thirrur si “Sidi Omar”, ai u identifikua shpejt nga forcat italiane, të cilat më në fund arritën ta arrestonin.
Tre ditë më vonë, më 14 shtator, Graziani mbërriti në Bengazi, ku ai ngriti me ngut një “tribunal të posaçëm” të ngarkuar me gjykimin e Mukhtarit.
Ditën tjetër, ai u dënua me vdekje duke e varur.
Gjatë gjykimit, kur italianët i ofruan një pakt, sipas së cilit i falej jeta nëse u bënte thirrje muxhahidëve të tij që të braktisin luftën, Mukhtar shqiptoi fjalët e tij më të famshme:
“Gishti im tregues, i cili dëshmon në çdo namaz se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është i Dërguari i Tij, nuk mund të shkruaj një fjalë të vetme të rreme. Ne nuk do të dorëzohemi; ne do të ngadhënjejmë ose do të vdesim!”
Në mëngjesin e 16 shtatorit 1931, dhe Salouq që ndodhet rreth 50 kilometra në jug të Bengazit, Mukhtari u soll, me pranga duke u ngjitur në trekëmbësh.
Ai tha Shehadetin – kredon islame si dëshmi besimi – në prani të 20.000 njerëzve që ishin mbledhur për të dëshmuar vdekjen e udhëheqësit të madh, duke dhënë shpirt pak minuta më vonë nën litar.
Jeta e mrekullueshme e Mukhtarit – të paktën faza e fundit – u përshkrua në filmin e vitit 1980 “Luani i shkretëtirës” me protagonist Anthony Quinn. Ky film mbeti i ndaluar në Itali deri në vitin 2009. /tesheshi.com/
