Duhej të vinte pandemia COVID-19 që ne, njerëzimi sot, të mësonim se paska ekzistuar një Grip Spanjoll që paska bërë kërdinë ndër njerëz në fillim të shekullit XX.
Shpesh referuar si “nëna e të gjitha pandemive”, ajo shkaktoi vdekje midis 40 dhe 50 milion brenda dy viteve, midis 1918 dhe 1920 – sipas Organizatës Botërore të Shëndetit dhe Qendrave për Kontrollin e Sëmundjeve (CDC).
Shkencëtarët dhe historianët besojnë se një e treta e popullsisë së botës, e cila në atë kohë numëronte rreth 1.8 miliardë njerëz, ishte e infektuar.
Dhe gripi shkaktoi gjithsej më shumë vdekje sesa vetë Lufta e Parë Botërore, e cila morri fund në një kohë kur sëmundja kishte filluar të përhapet, shkruan BBC.
Ndërsa e gjithë bota po vuan krizën COVID-19, le të kujtojmë pandeminë e fundit që e varrosi një pjesë të botës, si dhe si dukej kur përfundoi më në fund.
1921, një botë shumë e ndryshme
Në vitin 1918, mjekësia dhe shkenca ishin shumë më të kufizuara në luftën kundër sëmundjeve sesa sot.
Mjekët e dinin që kishte mikroorganizma prapa Gripit Spanjoll dhe se sëmundja mund të transmetohej nga personi në person, por ata ende menduan se ajo ishte shkaktuar nga bakteret dhe jo nga viruset.
Trajtimi ishte gjithashtu i kufizuar – antibiotiku i parë në botë, për shembull, nuk u zbulua deri në vitin 1928.
Vaksina e parë e gripit u bë e disponueshme për publikun në vitet 1940.
Eshtë e rëndësishme të thuhet se nuk kishte sistem shëndetësor për të gjithë njerëzit. Edhe në vendet e pasura, sistemi i kanalizimeve publike ishte ende një luks.
“Në vendet e industrializuara, shumica e mjekëve ose kanë punuar vetë ose janë financuar nga bamirës ose institucione fetare, dhe shumë njerëz nuk kishin akses në to,” thotë Laura Spini, një gazetare e shkencës dhe autore e “The Pale Rider: The Spanish Flu 1918”.
Më i ri dhe më i varfër
Për t’i bërë gjërat edhe më keq, Gripi Spanjoll goditi në një mënyrë që nuk ishte parë më parë në pandemitë e gripit, të tilla si ajo në 1889-90, e cila vrau më shumë se një milion njerëz në të gjithë botën.
Shumica e viktimave ishin midis moshës 20 dhe 40 vjeç, ku meshkujt u prekën në mënyrë disproporcionale -ndoshta sepse pandemia mendohet të ketë filluar në kampe ushtarake të mbipopulluara në Frontin Perëndimor dhe të përhapet ndërsa trupat u kthyen në shtëpi pas Luftës së Parë Botërore.
Sëmundja goditi edhe më shumë vendet më të varfra.
Një studim i vitit 2020 i udhëhequr nga studiuesi i Harvardit Robert Barrot, vlerësoi se megjithëse rreth 0.5 përqind e popullsisë së atëhershme amerikane vdiqën nga gripi spanjoll (rreth 550,000 njerëz).
Dhe pasojat për ekonominë ishin të mëdha. Barrot dhe ekipi i tij vlerësuan se pandemia çoi në një rënie mesatare prej 6 përqind të produktit të brendshëm bruto (PBB) në të gjitha vendet.
“Viktimat e Luftës së Parë Botërore dhe Gripit Spanjoll çuan në një katastrofë të vërtetë ekonomike”, thotë shkrimtarja Katarina Arnold, autore e “Pandemic 1918”. /tesheshi.com/
