Ish-drejtori gjeneral i Al Jazeera-s dhe kryetari aktual forumit Al Sharq Wadah Khanfar, ka thënë se amerikanët e kanë ditur më herët që në Turqi do të ketë një përpjekje për grusht shteti.
Duke komentuar atë që ndodhi në Turqi natën e së premtes duke u gdhira e shtuna, ai tha se “një grusht-shtet i kësaj shkalle nuk është e mundur të kryhet pa informuar dhe u këshilluar paraprakisht me SHBA-të.”
“Nuk duhet të harrojmë se Turqia është anëtare e NATO-s dhe se në bazën e saj ushtarake Inçirlik ndodhen forcat amerikane. Ne e dijmë se në këtë bazë ka probleme të caktuara mes zyrtarëve turq dhe kolegëve të tyre amerikanë atje. Konsideroj se amerikanët e kanë ditur për grushtin e shtetit që do të ndodhte, por kanë qëndruar anash. SHBA-të kanë marrë qëndrim të tillë që të përfitojnë në rast se tentativa do të dilte me sukses, ndërsa do të mbanin pozitë neutrale në rast se ajo do të dështonte.”
Deklaratat e sekretarit të Shtetit John Kerry, se SHBA-të nuk kanë kurrëfarë lidhje me përpjekjet për grusht shteti në Turqi, Khanfar i ka cilësuar si retorikë diplomatike të pritur.
“Deklarata të cilën e ka dhënë Kerry gjatë orëve të para të përpjekjes për grusht shteti, nuk ka qenë shumë preçize. Vetëm më vonë, presidenti amerikan Barack Obama dhe zyrtarët e tjerë të Ëashingtonit kanë deklaruar se mbështesin qeverinë legjitime në Turqi”, ka thënë Khanfar.
Reagimet e paqarta dhe të vonuara të Evropës
Duke iu referuar praktikës disavjeçare të Evropës për t’a portretizuar presidentin turk Reçep Tajip Erdogan dhe qeverinë turke si diktatoriale, Khanfar ka thënë se si reagimet e vonuara dhe të paqarta të Evropës gjatë dhe pas tentativës për grusht shteti, janë treguesi më i mirë se Evropa nuk dëshiron ta shohë Turqinë nën udhëheqjen e Erdoganit.
“Të gjithë ne kemi parë se si dhe sa, mediat dhe politikanët perëndimorë kanë qenë konfuz gjatë përpjekjes për grusht shteti. Në vend të dënimit të qartë, ne pamë një deklaratë joserioze nga e cila kanë blerë kohë, në mënyrë që grushti i shtetit të ketë sukses”, ka konkluduar Khanfar.
Duke shprehur besimin se qëndrimi i Evropës do të ishte pozitiv kah grushti i shtetit nëse ai do të kishte sukses, Khanfar ka thënë se shumica e vendeve perëndimore dhe mesazhet nga vendet fqinje kanë filluar të vijnë vetëm pasi u bë e qartë se popullata e ka penguar përpjekjen për ta marrë pushtetin legjitim me dhunë.
Ai shtoi se Evropa ka pasur frikë të marrë qëndrim të qartë, ngase kaosi do të kishte ndikim direkt edhe në interesat e saj përmes krizës së refugjatëve, kërcënimeve terroriste dhe mënyrave tjera.
Kthesa historike
Duke theksuar se kjo përpjekje për ta ndryshuar dhunshëm dhe përgjakshëm pushtetin në Turqi ka treguar se përkundër ndarjeve ideologjike, politike, atyre sektare në gjithë rajonin, ekziston edhe një konsensus mbarëshoqëror dhe vetëdije e popullit e ndërtuar në përvojën demokratike, Khanfar ka treguar se si përpjekja për grusht shteti në Turqi dhe mënyra se si është shuar ajo, paraqet një kthesë historike për Turqinë dhe gjithë rajonin.
“Ngjarjet e fundit janë kthesë historike. Kjo është kthesë e cila do të përgatisë lindjen e një Turqie të re. Këto ngjarje janë dhimbjet e lindjes së një epoke të re politike dhe jo-politike në Turqi”, ka thënë Khanfar.
Duke përshkruar zhvillimet aktuale në Turqi si “një luftë në mes të vjetrit dhe të riut”, ai ka treguar se në skenë po shohim fitoren e të resë ndaj të vjetrës.
“Fitorja e kësaj epoke të re ka ardhur mbi supet e njerëzve dhe të një konsensusi të paparë shoqëror. Ardhmëria e Turqisë është në duar të sigurta, të cilat po e ndërtojnë atë si një republikë mbi parime demokratike. Ato struktura të vjetra dhe ushtria e tyre kanë mbetur pa kurrëfarë lidhje me popullin. Me fjalë tjera, ato struktura të vjetra akoma janë duke jetuar në të kaluarën dhe nuk janë të vetëdijshëm se ata janë lënë pa asnjë bazë në shoqërinë turke”, ka thënë Khanfar.
Duke vënë në dukje faktin se demokracia është një pjesë thelbësore e jetës së shoqërisë dhe njeriut, Khanfar ka thënë se populli turk e ka kuptuar këtë, dhe ka shtuar se kjo është udhëzues i mirë për vendet në rajon.
Leksion i rëndësishëm për të gjithë
Duke komentuar mbi pasojat e mundshme të asaj së çfarë ndodhi në Turqi, Khanfar tha se si shtete,t politikën e tyre të jashtme e dizajnojnë në bazë të interesave të tyre, dhe ka shtuar se kohëve të fundit kjo është vënë re me rastin e Turqisë, ndërkohë që normalizimi i raporteve me Rusinë dhe Izraelin është konfirmim i këtij konstatimi.
Duke theksuar se parandalimi i grushtit të shtetit ka forcuar legjitimitetin e Erdoganit dhe qeverisë në Turqi dhe ka larguar mosmarrëveshjet në mes të popullit dhe qeverisë, Khanfar ka shprehur bindjen e tij se Erdogani do të shfrytëzojë mirë këtë moment dhe do ta vendosë demokracinë mbi një bazë të qëndrueshme.
Khanfar beson se gjatë dizajnimit të politikës së saj të jashtme, Turqia do t’i kushtojë rëndësi faktit se si kanë reaguar vendet e ndryshme ndaj grushtit të shtetit në tentativë, ngase kjo ka treguar kush është mik i Turqisë, e kush jo.
Ai po ashtu thotë se përpjekja për grusht shteti dhe mënyra se si ka dështuar, duhet të shërbejë si leksion i mirë në Turqi dhe gjithë botën arabe.
Duke treguar se si një popull i cili është i bindur në legjitimitetin e parimeve demokratike ka qëndruar guximshëm para një prej ushtrive më të fuqishme botërore dhe ka treguar se vullneti i tij është mbi vullnetin e çdo fuqie ushtarake, Khanfar ka treguar se populli turk i ka dhënë një leksion konkret gjithë botës arabe. /tesheshi.com/
