Nga Benet Koleka
TIRANË, 9 Mars – Nga 14 avionë britanikë që fluturuan gjatë Luftës së Dytë Botërore dhe furnizuan me armë e ushqime luftëtarët antifashistë, 12 u rikthyen në bazë në Itali, njëri nuk arriti të lëshojë ngarkesën e tij dhe “tjetri është zyrtarisht i humbur në aksion dhe mendohet se është përplasur”, sipas dokumenteve ushtarake.
Për shtatë dekada, avioni bombardues Handley Page Halifax mendohej se kishte rënë në fundin e Detit Adriatik. Më pas, tetorin e shkuar, një ekip britaniko-amerikan është ngitur 1829 metra mbi malet shqiptare. Përkatësisht në Kaptinë të Martaneshit, për të gjetur mbetjen që ishte lajmëruar nga një banor i fshatit gjatë korrjes së barit për lopën.
![Motra e pilotit britanik, duke mbajtur në dorë unazën e kthyer pas 70 vitesh. Foto Hektor Pustina](https://localhost/tesheshi/wp-content/uploads/2015/03/54fdb5b52b72f.image_-300x225.jpg)
“Ajo që kemi gjetur ishte e mjaftueshme për të sugjeruar që bëhej fjalë për mbetjet e një bombarduesi të madh katërmotorësh”, thotë Chris Casey, një mjek që punon pranë ambasadës së SHBA-së në Tiranë, i cili ishte pjesë e ekspeditës.
Një i apasionuar pas aviacionit, me origjinë britanike, Casey gërmoi në internet por u trishtua nga tentativat e tij për të gjetur ekuipazhin e avionit.
Në fakt, prova jetësore ishte një unazë floriri, që kishte shkruar mbi të “Joyce & John”, e cila është ruajtur nga një banor i fshatit shqiptar dhe më pas nga i biri i tij.
Jaho Cala, e ka gjetur unazën në vitin 1960, ndërkohë që mbledhja e metalit të avionit u bë atëherë kur Shqipëria ishte e izoluar nga bota e jashtme, prej regjimit Stalinist të Enver Hoxhës.
“Ai ma dhuroi unazën kur u martova në vitin 1971, por ma ka thënë troç që unaza nuk i përket familjes tonë dhe më porosity t’ia kthej të zotit sapo të rrëzohej komunizmi”, thotë për Reuters Xhemil Cala, djali i Jahos.
20 vjet më vonë pasi Shqipëria u çlirua prej komunizmit, Cala e vendosi unazën ndërkohë që kryente shërbimin si oficer policie. Por nuk hoqi dorë nga porosia për t’ia kthyer pronarit legjitim. Ai thotë se unaza nuk i rrinte mirë në gisht por lëvizte shpesh ndërsa flinte.
“Nuk është e jotja ndaj lëviz”, thotë Cala, duke cituar fjalët e një imami musliman që ia kishte thënë atij.
![Ministrja Kodheli i dorëzoi Webster një kuti me një pjesë të avionit dhe gurit të malit të Sinojit, ku ishte rrëzuar mbi 70 vjet më parë avioni.](https://localhost/tesheshi/wp-content/uploads/2015/03/Ministrja-Kodheli-i-kthen-unazën-motrës-së-rreshterit-Thomson-300x200.jpg)
Më pas Cala u përpoq të takonte një të dërguar britanik që vizitoi zonën, mendoi t’i jepte unazën por u dëbua nga rojet e Ministrisë së Mbrojtjes. Kur komandanti i tij ka vizituar Britaninë e Madhe, Cala, i dha unazën, por ai ia ktheu mbrapsht pasi nuk pati fat të gjejë të zotin.
Në fund ka bërë apel nëpërmjet një zyrtari lokal, i cili ka njoftuar ambasadën britanike rreth 2 vjet më parë.
“Unaza….vërtetë na ka ndihmuar të zgjidhim këtë enigmë, tha Casey, pjesëtari i ekspeditës për gjetjen e mbetjeve të avionit.
Një inxhinier aviacioni, togeri John Thompson e Joyce Mozley u martuan në qershorin e vitit 1944 por kaluan vetëm një fundjavë së bashku para se të niset jashtë shtetit. Alan Webster, mbesa e Thompson, e tha këtë për Reuters në një ceremoni që u zhvillua të hënën në Tiranë.
Gerd Kaceli, asistent për çështjet ushtarake në ambasadën britanike në Tiranë the se avioni i Thompson po shkarkonte furnizime në Luginën e Bizës, por ndërkohë që merrte kthesën ddrejt perëndimit për tu rikthyer në Itali ka cekur majën e malit dhe është përplasur mbi të duke vrarë të gjithë ekuipazhin.
Kaceli tha se e veja e Thompson u rimartua dhe vdiq në vitin 1995. Ka folur dhe për “pushtete mistike” që u kombinuan për të hedhur dritë mbi fatin tragjik të aeroplanit.
Në ceremoninë e zhvilluar në MInistrinë e Mbrojtjes së Shqipërisë, Cala, i ulur në gjunjë i ka dorëzuar unazën motrës 92 vjeçare Të Thompson, Dorothy Webster, së bashku me një tabelë treguesi karburanti nga avioni dhe një copë shkëmbi nga mali që e ka rrëzuar.
“Vëllai yt ka ndihmuar të çlirohet vendi im. Ai nuk do të harrohet kurrë”, i tha MInistrja e Mbrojtjes, Mimi Kodheli zonjës Webster.
E mbaj mend sit ë ishte dje”, tha Webster për Reuters, duke shtuar se ishte tronditur…duke mbajtur aq shumë kujtime që nuk besonim se do s’do t’I shqitnim nga truri”.
(tesheshi.com)
Excellent insights! Your breakdown of the topic is clear and concise. For further exploration, I recommend visiting: READ MORE. Keen to hear everyone’s opinions!
Good post and straight to the point. I am not sure
if this is actually the best place to ask but do you people have any thoughts
on where to employ some professional writers?
Thx 🙂 Escape roomy lista
Asking questions are really good thing if you are not understanding anything totally,
but this piece of writing presents fastidious understanding yet.
I want to to thank you for this good read!! I absolutely loved every little bit of it. I have you book-marked to check out new stuff you post…
Great post. I am dealing with some of these issues as well..
I wanted to thank you for this fantastic read!! I absolutely loved every little bit of it. I have you bookmarked to check out new things you post…
Aw, this was an incredibly nice post. Taking a few minutes and actual effort to produce a good article… but what can I say… I hesitate a lot and never seem to get anything done.