Nga Tom Sperlinger, The Guardian
Më 24 mars 2016, rreshteri Elor Azaria, anëtar i trupës mjekësore të ushtrisë izraelite, mbërriti në skenën e një incidenti që sapo kishte ndodhur në qytetin e Hebronit, në Bregun Perëndimor. Njëzet e një vjeçari Abdel Fattah Al-Sharif ndodhej i shtrirë përtokë.
Ai ishte qëlluar, pasi dyshohej se ishte përpjekur të godiste me thikë një ushtar izraelit. Azaria nuk i dha ndihmën e parë. Përkundrazi, e qëlloi në kokë të riun palestinez. Vendimi i ushtrisë izraelite për të ndjekur penalisht Azarian për këtë krim, shkaktoi zemërim kombëtar. Azaria u lavdëruar nga të djathtët si “djali ynë, heroi ynë”.
Raja Shehadeh raporton se “60 për qind e të rinjve në Izrael, shprehën besimin e tyre se ai bëri gjënë e duhur duke vrarë palestinezin”. Ndërkaq “kryeministri Benjamin Netanyahu i telefonoi familjes së tij për të shprehur mbështetjen e tij”.
Libri i shkurtër i Shehadeh “Çfarë frike ka Izraeli nga Palestina?”, është një përgjigje ndaj sulmit të Izraelit në Gaza pas sulmeve të Hamasit të 7 tetorit 2023. Ai është i ndarë në dy kapituj. I pari shtron pyetjen e thjeshtë: “Si arritëm deri këtu?”, duke reflektuar mbi ngjarjet kryesore që nga viti 1948. Ndërkohë, kapitulli i dytë analizon zhvillimet dramatike gjatë gjashtë muajve të fundit.
Shehadeh, një avokat i të drejtave të njeriut dhe fitues i çmimit “Orwell” për publicistikën politike, gjurmon faktorët që ndikojnë në degradimin e shoqërisë izraelite, e cila lavdëron veprimin brutal të Azarias dhe e pranon shkatërrimin e Gazës.
Ato gjenden tek dështimi i të ashtuquajturave Marrëveshjet e Oslos të vitit 1993; forcimi i pushtimit të territoreve palestineze, që sipas të gjitha provave është “i përhershëm”; tek përçarja në rritje brenda shoqërisë izraelite, për të cilën një armik i përbashkët palestinez mund të jetë si një balsam që e lehtëson këtë plagë; si dhe dominimi në rritje i elementëve të së djathtës ekstrem në Izrael.
Mbi të gjitha, ai vë re një dështim në rritje që duhet theksuar. Nëntëdhjetë për qind e arabëve në Izrael flasin hebraisht, por më pak se 10 për qind e hebrenjve izraelitë flasin arabisht, gjë që në analizën e tij prek edhe të rinjtë izraelitë si Azaria: “Si ta shpjegojmë në nivelin njerëzor këtë dehumanizim total, që një palestinez i plagosur që nuk përbënte asnjë rrezik të qëllohej për vdekje nga një mjek?”.
Megjithatë, Shehadeh e pranon se është i shokuar nga lufta e fundit.
Ministri izraelit i Mbrojtjes, Yoav Gallant, deklaroi në fillim të saj: “Atje nuk do të ketë energji elektrike, ushqim, karburant, gjithçka do të jetë e mbyllur”.
Ndërkohë, Netanyahu mburrej se do ta “ta kthente Gazën në një ishull të shkretë”. Shehadeh reflekton: “Arsyetova se udhëheqësit politikë zakonisht flasin me shumë trimëri në publik… Megjithatë, ndërsa lufta po vazhdonte, munda të verifikoja se e kishin me gjithë mend atë që thoshin dhe nuk kujdeseshin aspak për civilët, përfshirë fëmijët. Në sytë e tyre, si dhe në sytë e shumicës së izraelitëve, të gjithë banorët e Gazës ishin fajtorë”.
Ai citon një raport të UNICEF-it që thotë se 90 për qind e fëmijëve nën pesë vjeç në Gaza, hanë aktualisht dy ose më pak vakte ushqimore në ditë (një gjendje e njohur si “varfëri ushqimore ekstreme“) dhe 70 për qind e tyre përjetuan diarre brenda një periudhe dyjavore (“një fjalë tjetër për këtë është vdekje nga uria”).
Tetëdhjetë e pesë për qind e banorëve të Gazës janë dëbuar nga shtëpitë e tyre, dhe 70 për qind e objekteve civile janë shkatërruar tashmë.
Ky libër analizon shoqërinë izraelite nga këndvështrim i një palestinezi. Ai rrëfen gjithashtu një histori palestineze plot me njerëz të zhdukur, të vdekur dhe me refugjatë që mungojnë prej kohësh në shtëpitë e tyre.
Shehadeh i përgjigjet pyetjes së shtruar që në titullin e librit të tij me fjali shumë dëshpëruese: “Kostoja tejet e lartë njerëzore dhe materiale e luftës në Gaza, tregon se ajo që i druhet Izraeli nga Palestina, është vetë ekzistenca e Palestinës”.
Ai ankohet se historia palestineze nuk është dëgjuar ende, teksa shprehet kështu për krijimin e shtetit të Izraelit në vitin 1948: “Pavarësisht gjithë përpjekjeve tona për të shkruar mbi situatën, ne palestinezët duket se nuk kemi bërë ndonjë dobi në mënyrën se si këto ngjarje janë parë nga izraelitët dhe bota e jashtme”.
Ndjenja pesimiste, se të shkruarit për situatën është një mund i kotë, e përshkuan gjithë librin. Megjithatë Shehadeh vazhdon të reflektojë mbi një pyetje që ai ngre mbi mjekur Elor Azarian: “Kush do ta ndihmojë këtë ushtar të ri të rifitojë njerëzillëkun e tij?”.
Analiza e tij, e shoqëruar me një punë të thelluar kërkimore, ofron informacione për lexuesit që nuk janë të njohur shumë me situatën, dhe të tjerët që dëshirojnë të rifreskojnë dijet e tyre. Ai pranon se paqja kërkon presion nga jashtë. Megjithatë ka precedentë, përfshirë në Lindjen e Mesme, të “përmbysjeve të mëdha”, të cilat çojnë drejt ndryshimeve pozitive.
“Në rrjedhën e kësaj lufte shkatërruese, kam pasur një ide shpresëdhënëse. Po sikur kjo luftë të përfundojë jo me një armëpushim, si në luftërat e tjera me Hamasin, por me një zgjidhje gjithëpërfshirëse të këtij konfliktit shekullor?”, pyet Shehadeh.
