Që nga themelimi i saj 75 vjet më parë, Lidhja Arabe është transformuar në shumicën e aspekteve përveç misionit të saj kryesor.
Që nga themelimi i saj 75 vjet më parë, Lidhja Arabe është shndërruar përtej njohjes në shumicën e aspekteve, përveç në misionin e saj kryesor për t’i shërbyer interesave perandorake, shkruan një kolumnist amerikan me origjinë palestineze.
Në një artikull të titulluar “Si e ndihmoi Lidhja Arabe të eleminonte plotësisht çështjen palestineze?”, botuar në portalin britanik të Lindjes së Mesme (MEE), Joseph Massad, një profesor i politikës moderne arabe dhe historisë intelektuale në Universitetin Columbia në Neë York, shkroi është: “Ndërsa shtetet e Gjirit nxitojnë njëra pas tjetrës për të vendosur marrëdhënie zyrtare me Izraelin, disa prisnin që Lidhja Arabe të dënonte normalizimin.”
Për të kuptuar arsyen që e pengon Lidhjen Arabe të mos bëjë asgjë në këtë drejtim, ne duhet të kthehemi në fillimet e saj.
Sipas udhëzimeve dhe planeve nga Britania
Lidhja e Shteteve Arabe u themelua në 1945 sipas udhëzimeve dhe planeve të Britanisë në mënyrë që të mbrojë interesat e perandorisë së saj, në të cilën dielli nuk perëndon kurrë. Britania është siguruar që çështjen palestineze t’ia besojë shteteve të pavarura arabe në mënyrë që të heqë veten nga përgjegjësia për ato që ka bërë në atë vend.
Pas Revolucionit Palestinez (1936-1939) i njohur si “Rebelimi i Madh” kundër sundimit britanik në Mandatin Palestinez, i cili vrau 5,000 palestinezë, armiqësia ndaj Britanisë u rrit në botën Arabe Lindore, shkruan Joseph Massad.
Kjo u manifestua më qartë në grushtin e shtetit të Rashid Ali al-Gaylani në Irak në prill 1941, i cili rrëzoi kryeministrin Nuri al-Said dhe Princin Abd al-Ilah bin Ali, i cili drejtoi Mbretërinë e Irakut në emër të nipit të tij të mitur Faisal II. Sidoqoftë, Britania arriti ta rrëzonte atë një muaj pas grushtit të shtetit.
Në qershor dhe korrik 1941, britanikët pushtuan Sirinë dhe Libanin për t’i dhënë fund sundimit të francezëve, të cilët dërguan ndihmë ndaj Rashid al-Gaylani në pranverën e atij viti.
Kjo disfatë e detyroi gjeneralin francez Charles de Gaulle, i cili jetoi në mërgim, t’i jepte pavarësi Sirisë dhe Libanit në 1943. Kjo lejoi që Siria e Madhe, Iraku, Egjipti dhe e gjithë Gadishulli Arabik të binin nën kontrollin e Perandorisë Britanike edhe para se të mbaronte Lufta e Dytë Botërore.
Britanikët janë mbytur nga frika
Realizimi që shkalla e katastrofës së shkaktuar në Palestinë si rezultat i sponsorizimit të një projekti kolonial zionist të imigracionit, do të përndiqte britanikët në të ardhmen e parashikueshme, ku së bashku me rritjen e ndjenjës anti-britanike në mesin e popullsisë së rajonit, nxiti Londrën të krijonte një mënyrë për të siguruar Kjo u bë përmes një projekti mbështetjeje për një formë të “unitetit” arab. Kështu lindi Lidhja Arabe.
Kjo do të siguronte fundin e çdo ndikimi të rivalit të saj historik, Francës, dhe forconte interesat e saj kundër çdo kërcënimi të mundshëm nga Bashkimi Sovjetik në naftën e Gadishullit Arabik dhe do të zhvendoste përgjegjësinë e qeverisjes së palestinës në këtë unitet arab të sapoformuar.
Në tekst, Massad më tej merret me ngjarjet kryesore në rajonin arab dhe çështjen palestineze gjatë dekadave në vijim, të cilat ishin të mbarsura me krijimin e monarkive dhe republikave.
Themeluesit e Lidhjes Arabe
Joseph Massad tregon se Arabia Saudite, Egjipti, Siria, Libani, Emirati i Transjordanit dhe Jemeni janë shtetet themeluese të Lidhjes Arabe, së bashku me Palestinën, e cila në atë kohë përfaqësohej nga udhëheqësi i shquar palestinez Musa al-Alami.
Emirati i Transjordanit është një entitet politik autonom që ekzistonte zyrtarisht brenda zonës së mandatuar të Palestinës nga viti 1921 deri në datën e shpalljes së pavarësisë së Mbretërisë Hashemite të Jordanisë në 1946.
Karta e Lidhjes Arabe parashikonte që Palestina të përfaqësohej nga një delegacion që do të merrte pjesë në punën e Lidhjes derisa ky vend të fitonte pavarësinë e vërtetë.
Duke marrë përsipër çështjen e Palestinës, Lidhja Arabe në thelb i ka kursyer Britanisë çdo përgjegjësi për atë që do t’i ndodhë këtij vendi në të ardhmen. Kjo e bëri Lidhjen të gatshme për t’i shërbyer të gjitha interesave që Britania kishte vendosur për të, thotë MEE në artikull.
Ndërsa ndikimi britanik në vitet 1950 zëvendësoi interesat dhe ndikimin perandorak amerikan në rajon, ngritja e Gamal Abdel Nasserit dhe regjimeve të tjera të majta në zonë në vitet 1950 dhe 1960 minoi angazhimet mbi të cilat ishte mbështetur Lidhja Arabe në favor të axhendës anti-perandorake.
Në shërbim të Perëndimit
Sundimtarët arabë që i shërbyen Perëndimit luftuan ashpër kundër këtyre regjimeve derisa morën atë që donin pas disfatës së 1967.
Lidhja Arabe i dha karakter zyrtar angazhimit të saj zyrtar ndaj Palestinës në 1974, kur njohu Organizatën Çlirimtare Palestineze (PLO) si “përfaqësuesi i vetëm i ligjshëm i popullit palestinez”, duke detyruar kështu monarkun jordanez, Mbretin Husein, t’i nënshtrohej një vendimi të ri.
Ideja, beson Joseph Massad, ishte që të distancohej ngadalë PLO nga ndjekja e një politike revolucionare dhe ta bënte atë të kishte marrëdhënie të mira me Shtetet e Bashkuara dhe Izraelin.
Autori gjithashtu preku marrëveshjen e paqes që Presidenti i ndjerë rgjiptian Anwar Sadat lidhi me Izraelin në 1979, si dhe bojkotin dhe sanksionet e shteteve arabe që ndërprenë marrëdhëniet diplomatike me Egjiptin për shkak të kësaj. Kjo u pasua nga një iniciativë paqësore e paraqitur në 1981 nga Princi i Kurorës së atëhershme saudite Fahd bin Abdul Aziz, bazuar në njohjen arabe të Izraelit në këmbim të tërheqjes së Izraelit në kufijtë para 1967 dhe krijimin e një shteti të pavarur palestinez të udhëhequr nga Organizata Çlirimtare Palestineze.
Një epokë e re
Rajoni ka hyrë në një epokë të re në 1990, e cila do të ndryshojë rolin e saktë të Lidhjes Arabe. Kur Shtetet e Bashkuara vendosën të pushtonin Gadishullin Arabik për të dëbuar Irakun nga Kuvajti në fillim të vitit 1991, Lidhja Arabe pushoi së ekzistuari si një organ këshillimor në shërbim të interesave perandorake perëndimore dhe u bë një ekzekutues i urdhrave amerikanë pa diskutim, shkroi autori.
Kjo përkoi me faktin që PLO kishte pësuar humbje ushtarake dhe financiare që nga viti 1982, kur vendet e Gjirit ndaluan mbështetjen e tyre financiare për shkak të qëndrimit të Yasser Arafatit ndaj pushtimit të SHBA në Gadishullin Arabik.
Që nga përmbysja e presidentit irakian Saddam Hussein në 2003, Arabia Saudite dhe vendet e tjera të Gjirit kanë rritur fushatën e tyre kundër të ashtuquajturit “kërcënim iranian” për regjimet e tyre në pushtet. Ky kërcënim, për të cilin ata insistojnë, shërben si një justifikim për këto vende për t’u bërë aleatë me Izraelin.
Përkushtim pa vlerë
Autori përmend shembullin e vartësisë së arabëve ndaj Shteteve të Bashkuara dhe Izraelit, duke kujtuar një rast që ndodhi në një takim të ministrave të Jashtëm arabë javën e kaluar në Kajro. Në atë takim, Këshilli i Lidhjes Arabe refuzoi të merrte në konsideratë një projekt-rezolutë që dënon marrëveshjen e paqes së Emirateve të Bashkuara Arabe me Izraelin të paraqitur nga ministri i Jashtëm i Autoritetit Palestinez.
Massaad konkludon në fund të tekstit se angazhimi i mëparshëm i Lidhjes Arabe për të mbrojtur “pavarësinë dhe sovranitetin e vendeve anëtare” është bërë i pavlefshëm pasi hoqi dorë kaq lehtë nga pavarësia e Palestinës dhe Irakut në interes të fuqive imperialiste dhe koloniale”.
Autori beson se Lidhja Arabe “së shpejti do të jetë në gjendje të përmbushë detyrimin e saj përfundimtar duke i bërë thirrje Izraelit të bëhet një anëtar kryesor i Lidhjes së re dhe të zgjeruar, duke i dhënë kështu fund çështjes palestineze të lënë asaj nga Britania njëherë e përgjithmonë”. /tesheshi.com/
