Nga Ermir Hoxha
Himara shqiptare apo greke duket se do e shoqërojë rrjedhën historike të raporteve mes dy fqinjëve edhe në të ardhmen, paçka argumentave të ofruara. Sepse ajo është politikë e gjeopolitikë dhe jo thjesht histori.
Por le të sjellim dhe një argument shtesë për të vërtetuar se ajo, Himara, është në të vërtetë shqiptare. Dhe këtë tezë e ka luajtur dhe një vuniot, regjisori Dhimitër Anagnosti, njohës i thellë i fqinjit pak kilometra më tutje dhe i zonës së Bregut nga vjen. Për elementin grekofil të Himarës, mjaft që ajo mos futet në sinoret e Labërisë dhe kaq mjafton që mos konsiderohet shqiptare. Dhe për këtë e ka ndihmuar e gjithë vija malore në kurriz të saj. Sepse, edhe Çabeji i ndjerë këtu i sfidoi: kur zbuloi se doket e zakonet e Bregut janë si ato të Labërisë, më saktë Lumit të Vlorës.
Ndërkohë, tek “Malet me blerim mbuluar”, Anagnosti na sjell ca të dhëna interesante në funksion të sqarimit të kësaj çështjeje ento-kulturore dhe mu tek personazhi kryesor: Lilo Labja.
Kur Safa Ymeri e pyet Lilon se e kujt është, ajo i përgjigjet: e Petro Labit nga Vunoi.
E Petro Labit nga Vunoi? Petro është emër safi ortodoks, por mbiemri Labi assesi. Dhe nuk ka sesi dikush të ketë emër ortodoks dhe mbiemër po themi musliman. Por ka gjasë që, duke iu referuar krenarisë tipike labe, e bija, për ta nderuar të atin, ia zëvëndëson mbiemrin real që ka me zonën së cilës i përket duke trajtuar si llagap përnderues. Pra, Petro Labi. Por a ka lebër ortodoksë? Po! Senica e zonës Rëzomës është fshat lab me banorë ortodoksë.
Ndiqeni sekuencën:
https://www.youtube.com/watch?v=GoeSYn81Qic&feature=youtu.be
Tani kalojmë tek episodi tjetër: kur ajo plaka labe e pyet Lilon nëse është turke e a kaure, kjo e fundit i përgjigjet shkurt: nga Bregu i detit! Më tej, plaka i përgjigjet se “kaurë janë gjithë ata, por trima ama”. “Kaurë janë gjithë ata” – që do të thotë se dhe Liloja me baba Petron kaurë ishin, por ama si llagap kishin “Labin”. Ndërkohë, nuk e pyet “turke apo greke?”, por thjesht “turke a kaure?”. Po pse turke? Sepse, në ato zona, muslimani ishte dhe turk, një ngjizje që vijoi të zbehej në kohë, e që ishte sajesë e elementit grekofil për ta kompleksuar dhe kompromentuar identitetin nacional shqiptar. A nuk i është thënë Gjergji Goros turk?
Më pas, plaka i thotë se “kaurë janë të gjithë ata, por trima. Japim e marrim. U çojmë fasule e marrim vaj”. E para, trimëria është cilësi që nuk iu atribuohet grekërve por lebërve. E dyta, tek “marrim e japim”, përcaktohen raportet e ngushta mes Lumit të Vlorës dhe Bregdetit, pavarësisht maleve që i ndajnë.
Ndiqeni sekuencën dhe më pas përfundimet nxirrini vetë:
https://www.youtube.com/watch?v=-A_Cc0uP55o&feature=youtu.be
/tesheshi.com/
