Marrëdhëniet amerikane me partnerët thelbësorë demokratë do të ndryshojnë në mënyrë dramatike pasi zyra të merret nga Presidenti i sapozgjedhur Joe Biden. Aleatët në Evropë dhe Azi presin me padurim presidentin amerikan i cili është i përkushtuar të respektojë traditat demokratike në vendin e tij, duke respektuar marrëveshjet strategjike në skenën e politikës së jashtme.
Solidariteti midis demokracive botërore është veçanërisht i rëndësishëm kur bëhet fjalë për të kundërshtuar Kinën. Por vendimi i Bashkimit Evropian javën e kaluar për të nënshkruar një marrëveshje investimi me Pekinin nxjerr në pah një mosmarrëveshje potencialisht më serioze. Megjithëse ekipi i Biden-it paralajmëroi Bashkimin Evropian të mos shkojë më tej me atë marrëveshje, BE e konfirmoi atë (ratifikimi është në pritje).
Qëndrimet kokëfortë kineze motivojnë demokracitë botërore të bashkohen kundër saj. Por pesha e saj në rritje gjeopolitike dhe joshja e tregtisë dhe investimeve kineze po tërheqin gjithashtu shumë shtete, përfshirë demokracitë, në marrëveshje me qeverinë e saj. Kështu, në ditët e para të qeverisjes së tij, Biden duhet të fillojë përpjekjet për të arritur një front të bashkuar demokratik kundër Kinës, të udhëhequr nga tre parime.
Së pari, Shtetet e Bashkuara duhet të zbusin retorikën e tyre dhe ta trajtojnë Kinën si një konkurrent të rëndësishëm, jo si një armik të pamëshirshëm. Strategjia amerikane e shtypjes së ngurtë ose hakmarrjes agresive vështirë se mund të gjejë mbështetje te të tjerët, qoftë në Evropë apo në Azi, e cila mund të kapërcehet strategjikisht. Demokratët dhe Republikanët mund të përpiqen të votojnë më shumë kur bëhet fjalë për thirrjet për qëndrime të ashpra ndaj Kinës. Por nëse partnerët e huaj e shohin Biden-in si dikë të etur për të luftuar, SHBA do të ndajë më shumë sesa të bashkojë demokracitë më të mëdha në botë.
Kina tashmë ka ndikim të rëndësishëm gjeopolitik dhe ekonomik në Azi dhe më gjerë, veçanërisht përmes Nismës së Rrugës, programit të saj të madh të investimeve në infrastrukturën globale dhe zhvillimin komercial. Ndaj, realizmi pragmatik, jo bombastik, duhet të drejtojë strategjinë e Amerikës ndaj Kinës. Sigurisht, Shtetet e Bashkuara duhet të tregojnë qartë linjat e tyre të kuqe, veçanërisht kur bëhet fjalë për autonominë dhe lirinë e Tajvanit në anën aziatike të Paqësorit.
Por SHBA dhe Kina duhet të përpiqen të ndajnë lidershipin në rajon, një qëllim strategjik që duhet të rrisë mbështetjen nga aleatët e SHBA të cilët tashmë kanë frikë nga përshkallëzimi i rivalitetit Kinë-SHBA. Së dyti, Shtetet e Bashkuara dhe aleatët e saj kryesorë duhet të bashkohen për t’iu kundërvënë Kinës në fushat e tregtisë dhe investimeve. Ndarja ekonomike nuk është një opsion; Kina është shumë e integruar në ekonominë globale. Sidoqoftë, konkurrenca e importit të Kinës dhe praktikat e saj të padrejta tregtare i kanë kushtuar demokracive të zhvilluara miliona vende pune në dy dekadat e fundit. Detyrimi i Kinës për të barazuar forcat në terren mund të jetë në dobi ekonomike për ta.
Veprimi i njëanshëm i Trump
Amerika dhe aleatët e saj duhet të bashkohen për të maksimizuar efektivitetin. Veprimi i njëanshëm, siç bëri Presidenti në largim Donald Trump – dhe mënyra se si po bën Bashkimi Evropian tani – është vetëm në favor të fuqisë kineze në hollimin e fuqisë kolektive të demokracive botërore për marrëveshje. Tarifat e Trump kanë bërë pak për të liberalizuar tregun kinez ose për të zvogëluar deficitin tregtar të SHBA. Në vend të kësaj, presioni global është i nevojshëm për t’iu përgjigjur praktikave të dëmshme tregtare të Kinës, duke përfshirë subvencionet e qeverisë dhe vjedhjen e pronës intelektuale. Megjithëse ndarja e plotë nuk është një opsion, SHBA duhet të ndahet nga Kina nga aleatët e saj demokratikë kur bëhet fjalë për teknologji të ndjeshme të tilla si gjysmëpërçuesit dhe inteligjenca artificiale.
E njëjta situatë kërkon vendosjen e kontrolleve të reja të eksportit, monitorimin më të rreptë të investimeve të huaja kineze, mos-bashkëpunimin me Huawei në ndërtimin e rrjeteve 5G dhe kthimin në vendlindjen e prodhimit. Këto hapa do të pajtoheshin mirë me masat e brendshme që administrata e Biden dhe qeveritë e tjera duan të marrin për të krijuar masa të reja të punës dhe paga më të mira për punëtorët e zakonshëm. Qëllimi duhet të jetë sigurimi i zhvillimit ekonomik dhe fitimet tregtare duhet të jenë më gjithëpërfshirëse. Shpenzimet për infrastrukturën, arsimin dhe trajnimin e ri, kërkimin dhe zhvillimin dhe energjinë e rinovueshme mund të ndihmojnë demokracitë më të mëdha të mbajnë një avantazh konkurrues ndaj Kinës.
Më në fund, Shtetet e Bashkuara dhe partnerët e saj demokratë duhet të flasin me një zë kur bëhet fjalë për luftën për të drejtat e njeriut. Dënimet e forta të mosgatishmërisë së Kinës për të lejuar liritë themelore për qytetarët e saj do t’i detyrojnë udhëheqësit kinezë të marrin një qëndrim mbrojtës në terren të pikëpamjeve ndërkombëtare. Dhe kjo do të ndihmojë në rivendosjen e imazhit moral amerikan që u shemb nën Trump.
Biden dhe qasja e koordinuar
Udhëheqësit demokratë mund të dëmtojnë më tej sunduesit kinezë duke vendosur sanksione ndaj atyre që janë përgjegjës për shtypjen e pakicës ujgure në Xinjiang dhe dhunës në Hong Kong. Kur Kina zgjedh zhvatjen ekonomike për të ndëshkuar shtetet që kritikojnë qëndrimin e saj ndaj të drejtave të njeriut, siç bën ndaj Australisë, demokracitë botërore duhet të përgjigjen gjithashtu. Puna për të ndërtuar konsensus mbi këto tre parime jo vetëm që do të nënvizonte thellësinë e angazhimit të administratës së Biden për të punuar me partnerët; ky do të ishte gjithashtu argumenti më i mirë i Amerikës kundër Kinës: aleancat e saj.
Kina ka vetëm një aleat – Korenë e Veriut – ndërsa SHBA ka partnerë besnikë në të gjithë botën. Ekonomia kineze do të jetë më e madhja në botë në fund të dekadës, por prodhimi i saj i brendshëm bruto është afërsisht një e treta e PBB-së kolektive të demokracive botërore. Dhe për sa kohë që ata janë së bashku dhe kontribuojnë në forcën gjeopolitike dhe ekonomike, demokracitë kryesore do të tejkalojnë Kinën në të ardhmen e afërt.
Biden do të duhet të përdorë të gjitha aftësitë e tij negociuese për të bërë një qasje të koordinuar me Kinën. Por detyra e tij lehtësohet nga fakti se, edhe pse ata dëshirojnë më shumë tregti me Kinën, demokracitë e Evropës dhe Azisë janë nervoze për qëllimet e saj. Ata do të mirëpresin ngrohtësisht presidentin amerikan i cili respekton aleatët dhe vlerëson nevojën për të punuar së bashku në marrëdhëniet me Kinën. /tesheshi.com/
