Te Sheshi
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

    Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

    Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

    Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

    Ç’mendon serbi i thjeshtë ndaj Rusisë?

    Ç’mendon serbi i thjeshtë ndaj Rusisë?

    “Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

    “Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

    Ngjarjet e Capitol-it, dëshmia e një gruaje për Trump

    Ngjarjet e Capitol-it, dëshmia e një gruaje për Trump

    Vuçiç: Prishtina, plan për sulm në Veri!

    Vuçiç: Prishtina, plan për sulm në Veri!

    Vidovdani: një serb i arrestuar, dhjetë të ndaluar

    Vidovdani: një serb i arrestuar, dhjetë të ndaluar

    Tërmeti në Afganistan, sa do jetë ndihma e SHBA për vendin nën talebanë?

    Tërmeti në Afganistan, sa do jetë ndihma e SHBA për vendin nën talebanë?

    Del shifra zyrtare e humbjeve njerëzore në tmerrin sirian

    Del shifra zyrtare e humbjeve njerëzore në tmerrin sirian

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
    • Të Gjitha
    • Afrika
    • Amerika
    • Azia
    • Ballkani
    • Europa
    • Kosova
    • Lindja e Mesme
    Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

    Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

    Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

    Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

    Ç’mendon serbi i thjeshtë ndaj Rusisë?

    Ç’mendon serbi i thjeshtë ndaj Rusisë?

    “Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

    “Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

    Ngjarjet e Capitol-it, dëshmia e një gruaje për Trump

    Ngjarjet e Capitol-it, dëshmia e një gruaje për Trump

    Vuçiç: Prishtina, plan për sulm në Veri!

    Vuçiç: Prishtina, plan për sulm në Veri!

    Vidovdani: një serb i arrestuar, dhjetë të ndaluar

    Vidovdani: një serb i arrestuar, dhjetë të ndaluar

    Tërmeti në Afganistan, sa do jetë ndihma e SHBA për vendin nën talebanë?

    Tërmeti në Afganistan, sa do jetë ndihma e SHBA për vendin nën talebanë?

    Del shifra zyrtare e humbjeve njerëzore në tmerrin sirian

    Del shifra zyrtare e humbjeve njerëzore në tmerrin sirian

  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
Te Sheshi
Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet

Ekonomia joformale po e shkatërron ekonominë e Kosovës, dëmet shkojnë deri në 570 milionë euro

Nga te Sheshi
03/04/2015
në Ekonomi, Kryesore
Reading Time: 5 mins read
A A
Ekonomia joformale po e shkatërron ekonominë e Kosovës, dëmet shkojnë deri në 570 milionë euro

Nga Bashkim Kastrati

Ekonomia joformale është njëri nga faktorët që po ndikon në moszhvillimin ekonomik të Kosovës. Ekspertët e ekonomisë thonë se ekonomia joformale aktualisht është 30-40 për qind të buxhetit total, ndërsa pjesa veriore e Kosovës, aje ku nuk shtrihet dora e shtetit, është çerdhja e ekonomisë joformale.

Ndërsa në vitin 2015, ekonomia joformale në Kosovë, nga institucionet financiare ndërkombëtare dhe nga Qeveria, pranohet se është deri në 40 për qind. Ky evazion fiskal për ekspertë të çështjeve ekonomike konsiderohet mjaft shqetësues, pasi që po krijon konkurrencë të padrejtë në ekonominë e tregut, pra që nuk kryhet tatimi sipas ligjit

Ekonomia joformale ndikon në çrregullimin e rrjedhave ekonomike në Kosovë, ndikon në zvogëlimin e formimit të mjeteve buxhetore por edhe në çrregullimin e tregut ku paraqitet një konkurrencë jolojale.

Se sa e dëmton vendin një ekonomia joformale kaq e lartë, tregon krijimi i një ambient të pafavorshëm dhe të pabarabartë për ato biznese që paguajnë tatimet me rregull. Ekzistenca e ekonomisë joformale po e dëmton konkurrencën në treg dhe sidomos ato biznese që punojnë ndershëm dhe respektojnë ligjet e Kosovës.

Që nga mbarimi i luftës, ekonomia joformale ka pas një prani jashtëzakonisht të madhe në Kosovë dhe ka ndikuar drejtpërdrejtë në moszhvillimin ekonomik të vendit. Por edhe gjashtëmbëdhjetë vjet pas luftës ekonomia joformale mbetet një problem serioz për Kosovën. Gjithashtu, futja e mallrave në mënyrë ilegale sidomos nga veriu, po i konvenon disa biznesmenëve për t’i ikur tatimit.

Autoritetet doganore të Kosovës brenda gjashtë muajve të parë të vitit 2014, kanë evidentuar afër 800 raste të kontrabandës me mallra të ndryshme. Vlera e mallit që është tentuar të hyjë si kontrabandë, përmes pikave kufitare dhe në kufirin e ashtuquajtur Vija e Gjelbër, sipas përfaqësuesve të Doganave të Kosovës arrin në mbi një milion euro.

Ibrahim Rexhepi drejtor i Qendrës për Hulumtime Strategjike dhe Sociale – STRAS, ka thënë për tesheshi.com se Kosova ka një shkallë shumë të lartë të informlitetit. Pjesëmarrja e tij në prodhimin e përgjithshëm vendorë sillet në mes 27-35 për qind. Sipas tij, duhet pasur parasysh se këto janë matje që datojnë para disa viteve, prandaj nuk ka ndonjë të dhënë zyrtare që mund të tregojë saktësisht se sa është informaliteti.

Ai thotë se në zonën  jashtë ligjit qarkullon më shumë se një e treta e produktit të përgjithshëm, madje në të gjitha fushat dhe se mund të thuhet se një pjesë e tij  mund të jetë edhe në ekonominë e zezë apo atë të krimit.

“Kjo fillimisht dëmton  buxhetin e  shtetit, pasi që  i tërë ky qarkullim nuk i nënshtrohet tatimit.  Nëse kemi të bëjmë me 2,2 miliardë sa është totali i ekonomisë  joformale, do të thotë se buxheti humbë deri në mbi 570 milionë, aq sa është sivjet  vëllimi i pagave, apo i investimeve në sektorin publik. Por, informaliteti prishë konkurrencën, krijon pasiguri në tregun e punës dhe çrregullon proceset normale për zhvillim ekonomik”, thotë Rexhepi.

Çdo raport që prezanton nivelin e korrupsionit, e vë Kosovën në shkallë të lartë, ai korrupsion është i lidhur drejtpërdrejt edhe me shkallën e ekonomisë joformale, sepse nëse ekonomia formale është e forcuar, atëherë është shumë më vështirë edhe për korrupsionin të bëhet dhe të fshihet. Ndërsa, me këtë nivel të joformalitetit, sigurisht që edhe korrupsioni gjen strehë të lehtë.

Në bazë të një ankete që ka bërë Oda Ekonomike Amerikane e Kosovës me biznese të Kosovës, ka ardhur në konkludim se bizneset janë të pakënaqura me punën e institucioneve të Kosovës sa i përket luftimit të ekonomisë joformale.

Kjo anketë që është bërë me 652 biznese në shtatë rajone më të mëdha të Kosovës, ka rezultuar se 34 për qind e bizneseve mendojnë se Administrata Tatimore e Kosovës nuk bën aq shumë për të luftuar ekonominë joformale, e derisa vetëm 51 për qind janë të bindura që merr masa të mjaftueshme për ta luftuar joformalitetin.

Veriu, promotor i ekonomisë joformale

Veriu i Kosovës vazhdon të mbetet burimi kryesor i ekonomisë joformale. Vetëm mallrat që hyjnë nga veriu shkaktojnë shumë humbje, e kur kësaj i shtohet edhe dukuria e korrupsionit që lejon futje të mallrave “në të zezë” edhe në anët tjera të vendit, atëherë shihet qartë se sa mund te jenë humbjet. Sipas përllogaritjeve të përafërta këto humbje arrijnë pothuajse 20 për qind të buxhetit total të Kosovës. Nga kjo lloj ekonomie dhe si pasojë e kësaj është edhe rënia e investimeve, rritja e papunësisë dhe problemeve sociale.

Viteve të fundit Aleanca Kosovare e Biznesit (AKB), është marrë me hulumtimin e ekonomisë joformale në pjesë të ndryshme të Kosovës. Sipas AKB-së, mbi 30 për qind e mallit në tregun kosovar, llogaritet të jetë treg i zi. Sipas kësaj organizate, pjesa veriore e Kosovës është vendi ku më se shumti zhvillohet ekonomia e paligjshme.

Hulumtimet e disa organizatave ndërkombëtare, tregojnë se zhvillimi i ekonomisë joformale në Kosovë, dëmton buxhetin për rreth 700 milionë euro në vit. Ndërkaq, sipas një llogaritjeje që ka bërë Aleanca Kosovare e Biznesit në dy vitet e fundit, buxheti i Kosovës kanë humbur mbi 400 milionë euro vetëm në pjesën veriore të Mitrovicës.

Si të reduktohet ekonomia joformale?

Njëra prej formave për reduktimin e ekonomisë joformale është fiskalizimi. Ka shumë biznese që ende nuk janë pajisur me arka fiskale, derisa ka edhe plot tjera që kanë arka fiskale, por që në shumë raste nuk i fusin në funksion.

Pra një mundësi e mirë për luftimin e ekonomisë joformale është pajisja e bizneseve me arka fiskale, ku përveç tatimit real që do të merret dhe do të evitohej çdo lloj manipulimi me fatura, një gjë e mirë nga ky proces është se është e domosdoshme që të regjistrohet prejardhja e mallrave. Pikërisht ky fakt është duke ndikuar që disa biznese të mëdha po hezitojnë që të pajisjen me arka fiskale. Shumë biznese funksionojnë në të zezë, disa janë të regjistruara dhe paguajnë tatim për vetëm një pjesë të qarkullimit të tyre, e shumë pak prej tyre mund të thuhet se janë të përgjegjshme ndaj obligimeve të tyre ligjore, ose ndaj pagesës së tatimit.

Ekonomisti Ibrahim Rexhepi thotë se ekonomia joformale ndodh në lëmi të qarkullimit të mallrave (kontrabanda), punësimit,  mosdeklarimit real të qarkullimit të mallrave, etj. Ai thotë se ndonëse është vështirë që kjo dukuri të çrrënjoset, meqenëse kjo ende nuk po ndodhë në asnjë vend, megjithatë ka hapësirë që të jetë më i vogël.

“Për këtë duhet mobilizim i të gjithë mekanizmave të shtetit – gjyqësia, policia, institucionet tatim-mbledhëse, meqenëse individualisht këtë asnjëra nuk mund ta bëjë. Si konkludim  del se  veprimi i shtetit zvogëlon informalitetin, fillimisht duke ofruar përfitime  për futje në zonën e veprimit formal, e nëse kjo nuk sjell efekte, atëherë përmes ndjekjes dhe ndëshkimeve ligjore”, mendon Rexhepi. /tesheshi.com/

 

Të ngjashmeLajme

Inteligjenca amerikane: tre skenarë të mundshëm në Ukrainë
Konflikti

Inteligjenca amerikane: tre skenarë të mundshëm në Ukrainë

30/06/2022
Cila është vlera e aseteve të ngrira të oligarkëve rusë?
Ekonomi

Cila është vlera e aseteve të ngrira të oligarkëve rusë?

30/06/2022
“Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës
Kosova

“Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

30/06/2022
Lajme të tjera
Ditë e zezë për peshëngritjen – skandali i dopingut, pezullohen Godelli, Begaj dhe Pulaku

Ditë e zezë për peshëngritjen - skandali i dopingut, pezullohen Godelli, Begaj dhe Pulaku

Goal.com tregon se kush e fiton Premierligën

Goal.com tregon se kush e fiton Premierligën

Një mrekulli e natyrës për shëndetin, çaji i bardhë dhe cilësitë e tij

Një mrekulli e natyrës për shëndetin, çaji i bardhë dhe cilësitë e tij

TË FUNDIT

Befason Rusia: tërhiqet nga Ishulli i Gjarpërinjve

Befason Rusia: tërhiqet nga Ishulli i Gjarpërinjve

4 minuta Më parë
Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

Djali i një diktatori të rrëzuar, president i ri i Filipineve

10 minuta Më parë
Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

Kur Parisi bëhet strehë e terrorit të majtë

4 orë Më parë
Cila është vlera e aseteve të ngrira të oligarkëve rusë?

Cila është vlera e aseteve të ngrira të oligarkëve rusë?

4 orë Më parë

NA NDIQNI!

KRYESORE

  • Kryesore
Inteligjenca amerikane: tre skenarë të mundshëm në Ukrainë

Inteligjenca amerikane: tre skenarë të mundshëm në Ukrainë

30/06/2022
“Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

“Çibani i pashkulshëm” serb në zemër të Prishtinës

30/06/2022
S’paguan borxhet, por noton në para: a po u reziston Rusia sanksioneve?

S’paguan borxhet, por noton në para: a po u reziston Rusia sanksioneve?

29/06/2022
Thatësira e tmerrshme në Itali: larja e kokës te parukierët, vetëm njëherë

Thatësira e tmerrshme në Itali: larja e kokës te parukierët, vetëm njëherë

29/06/2022

SHOSHITJE

  • Opinione

Nga Ayhan Demir*: Mizoritë e Greqisë në Çamëri

Nga Emin Uka: Lekë Sokoli: sociologjia “andej-këndej” dhe ajo e “adresuar” e Sami Frashërit

Nga Feim Dragusha”: Mbi “sadakanë” 17 hektarëshe për Dukagjin e Dua Lipa-n në Bërnicë

Nga Nada Dosti: Anatomia e skandalit mbi puthjet e rrëmbyera!

Nga Rilind Dauti: Alarmante, muslimanët shkojnë në xhami!

Te Sheshi

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Harta e faqes

  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

Na ndiqni

Nuk ka Rezultat
Shiko të gjitha rezultatet
  • Ballina
  • Politikë
  • Ekonomi
  • Kulturë
  • Sport
  • Bota dhe Rajoni
  • Shoshitje
  • Retro
  • Shëndet
  • Shkencë & Jetë
  • Intervista
  • Individualitet

© 2021 TESHESHI.COM - Portal mbarëkombëtar. Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Welcome Back!

Login to your account below

Forgotten Password?

Retrieve your password

Please enter your username or email address to reset your password.

Log In

Add New Playlist